Ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, επένδυσε τις τελευταίες ημέρες σε έναν διπλωματικό μαραθώνιο, θέτοντας τις βάσεις για μια πιθανή τριμερή συνάντηση με τον Ρώσο ηγέτη, Βλαντίμιρ Πούτιν και τον Ουκρανό πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, με στόχο τη διερεύνηση δρόμων για τον τερματισμό του πολυετούς πολέμου.
Ωστόσο, παρά τις διαδοχικές επαφές με αντιπροσωπείες και από τις δύο χώρες, καθώς και με Ευρωπαίους ηγέτες, το χάσμα παραμένει: οι πάγιες απαιτήσεις του Πούτιν απέχουν ακόμη πολύ από τις προϋποθέσεις που θέτουν ο Ζελένσκι και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί του.
Παρά ταύτα, μετά την ολοκλήρωση των επίσημων συνομιλιών με τον Ουκρανό πρόεδρο και τους Ευρωπαίους ηγέτες τη Δευτέρα, και ενώ οι αρχηγοί κρατών βρίσκονταν ακόμη για το δείπνο στον Λευκό Οίκο, ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε μέσω κοινωνικών δικτύων ότι οργανώνει διμερή συνάντηση μεταξύ Ζελένσκι και Πούτιν, η οποία θα ακολουθηθεί από τριμερή διάσκεψη με τη δική του συμμετοχή.
Αν οι τριμερείς συνομιλίες πραγματοποιηθούν, θα μπορούσαν να αποτελέσουν την απαρχή σοβαρών διαπραγματεύσεων για τον τερματισμό του πολυετούς πολέμου, κάτι που ο Τραμπ έχει υποσχεθεί να επιτύχει από τότε που ανέλαβε καθήκοντά του τον Ιανουάριο. Ωστόσο, έχει πολύ δρόμο ακόμη μπροστά του για να καταφέρει να οργανώσει μια τέτοια διάσκεψη, ξεκινώντας από το να φέρει και τους δύο ηγέτες στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Πέντε κρίσιμα ερωτήματα ενόψει της τριμερούς:
Θα δεχθεί πράγματι ο Πούτιν να συναντηθεί με τον Ζελένσκι;
Το μεγάλο σχέδιο του Τραμπ για απευθείας συνάντηση μεταξύ των δύο αντιπάλων εξαρτάται από τη βούληση του Πούτιν να καθίσει πρόσωπο με πρόσωπο με τον Ουκρανό ομόλογό του. Αυτό, όμως, δεν μπορεί να θεωρείται πιθανό.
Ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε την Τρίτη σε ρωσικά κρατικά μέσα ότι κάθε συνάντηση θα έπρεπε να γίνει «βήμα προς βήμα, σταδιακά, ξεκινώντας από το επίπεδο των εμπειρογνωμόνων και περνώντας από όλα τα αναγκαία στάδια», μια γραμμή που το Κρεμλίνο έχει χρησιμοποιήσει και στο παρελθόν για να καθυστερεί προσπάθειες για τη συνάντηση των δύο ηγετών.
Ωστόσο, ο Λαβρόφ δεν απέκλεισε πλήρως μια τέτοια συνάντηση, λέγοντας ότι ο Πούτιν δεν θα αρνιόταν κατ’ ανάγκη να παραστεί είτε σε διμερή είτε σε τριμερή σύνοδο.
Δεν είναι η πρώτη φορά που το Κρεμλίνο αφήνει να εννοηθεί το ενδεχόμενο μιας διάσκεψης Πούτιν-Ζελένσκι για να καθυστερήσει ουσιαστικές ειρηνευτικές συνομιλίες, ενώ συνεχίζει τις επιθέσεις στην Ουκρανία. Παρά το γεγονός ότι τον Μάιο ο Πούτιν είχε προτείνει συνάντηση με τον Ζελένσκι, τελικά έστειλε αντιπροσωπεία αντί να παραστεί ο ίδιος, καθώς ο Ουκρανός πρόεδρος είχε θέσει την κατάπαυση του πυρός ως προϋπόθεση για τις διαπραγματεύσεις.
Ποια είναι η κατανομή των δεσμεύσεων ασφαλείας ανάμεσα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ;
Σύμφωνα με τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε, η βασική «τομή» που προέκυψε από τη σύνοδο της Δευτέρας ήταν η προθυμία του Ντόναλντ Τραμπ να δεσμευτεί σε εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία, κάτι για το οποίο, σύμφωνα με τον ίδιο, ο Πούτιν έδειξε διάθεση να συζητήσει στη σύνοδο της Αλάσκας την Παρασκευή. Ωστόσο, παραμένει ασαφές πώς ακριβώς θα μπορούσε να διαμορφωθεί η αμερικανική συμμετοχή.
Κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής παρέμβασης στην εκπομπή “Fox and Friends” την Τρίτη, ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι θα «αναλάβουν το κύριο βάρος» των δεσμεύσεων ασφαλείας και διαβεβαίωσε ότι οι ΗΠΑ δεν θα στείλουν χερσαίες δυνάμεις στην Ουκρανία. Αντ’ αυτού, είπε ότι «δύο–τρεις χώρες», και συγκεκριμένα η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, είναι πιθανό να διαθέσουν στρατεύματα.
Ωστόσο, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να συνεισφέρουν με άλλους τρόπους , συμπεριλαμβανομένης της αεροπορικής υποστήριξης, την οποία ο Τραμπ επίσης ανέφερε στο Fox. Ανώτερος αξιωματούχος είπε στο POLITICO αυτή την εβδομάδα ότι «δεν νομίζω ότι υπάρχει κόκκινη γραμμή» για τον πιθανό ρόλο των ΗΠΑ σε μακροπρόθεσμες ειρηνευτικές αποστολές.
Πού θα μπορούσε να γίνει η τριμερής;
Ο Λευκός Οίκος βρίσκεται στη διαδικασία επιλογής τοποθεσίας για την πιθανή τριμερή διάσκεψη εφόσον τελικά πραγματοποιηθεί.
Η λίστα με τις επιλογές δεν είναι μεγάλη. Εξαιτίας του εντάλματος σύλληψης που έχει εκδώσει το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο σε βάρος του Πούτιν για τον φερόμενο ρόλο του στην απαγωγή παιδιών από την Ουκρανία κατά τη διάρκεια του πολέμου, υπάρχει περιορισμός στον αριθμό των χωρών που μπορεί ο Ρώσος πρόεδρος να επισκεφθεί χωρίς τον κίνδυνο σύλληψης.
Η Ελβετία θα παρείχε στον Πούτιν «ασυλία» αν επισκεπτόταν τη χώρα για ειρηνευτικές συνομιλίες, δήλωσε την Τρίτη ο Ελβετός υπουργός Εξωτερικών. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν πρότεινε τη Γενεύη ως πιθανό τόπο διεξαγωγής, ενώ ο Πούτιν πίεσε να φιλοξενηθεί η σύνοδος στη Μόσχα. Ωστόσο, μια άλλη τοποθεσία φαίνεται να βρίσκεται στην κορυφή των προτιμήσεων του Λευκού Οίκου.
Σύμφωνα με το POLITICO, η Μυστική Υπηρεσία των ΗΠΑ καταρτίζει σχέδια ώστε η συνάντηση να πραγματοποιηθεί στη Βουδαπέστη της Ουγγαρίας, αν και οι αποφάσεις δεν έχουν ακόμη οριστικοποιηθεί.
Μια σύνοδος στη Βουδαπέστη θα έκανε τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν, στενό σύμμαχο του Τραμπ, οικοδεσπότη της κρίσιμης αυτής συνάντησης. Θα παρέπεμπε, όμως, και σε ένα οδυνηρό ιστορικό déjà vu για την Ουκρανία: μετά το Μνημόνιο της Βουδαπέστης του 1994, όταν οι σύμμαχοι υποσχέθηκαν να προστατεύσουν την εδαφική ακεραιότητα της χώρας με αντάλλαγμα την εγκατάλειψη των πυρηνικών της όπλων, η δέσμευση αποδείχθηκε κενή, καθώς οι εταίροι της δεν προσέφεραν στρατιωτική στήριξη στην εισβολή της Ρωσίας το 2014.
Είναι ακόμη στο τραπέζι οι εδαφικές παραχωρήσεις για τον Τραμπ;
Ίσως το μεγαλύτερο εμπόδιο στον δρόμο προς μια πιθανή τριμερή: οι απαιτήσεις του Πούτιν για εδαφικές παραχωρήσεις από την Ουκρανία.
Ο Τραμπ έχει αφήσει να εννοηθεί ότι είναι ανοιχτός σε αυτό που ο ίδιος έχει αποκαλέσει «ανταλλαγή εδαφών», κάτι που θα σήμαινε ότι η Ρωσία θα εγκατέλειπε μέρος των ουκρανικών εδαφών που έχει καταλάβει στη διάρκεια του πολέμου, αλλά θα διατηρούσε άλλες εκτάσεις, συμπεριλαμβανομένων τμημάτων του Ντονμπάς που αυτή τη στιγμή δεν ελέγχει.
Ο Πούτιν έχει καταστήσει σαφές ότι δεν θα εξετάσει καν το ενδεχόμενο να τερματίσει τον πόλεμο χωρίς μια επιτυχημένη εδαφική κατάκτηση. Από την άλλη, ο Ζελένσκι δεν έχει καμία πρόθεση να παραχωρήσει εδάφη για μια συμφωνία ειρήνης.
Σύμφωνα με τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς, ο οποίος συμμετείχε στη σύνοδο του Λευκού Οίκου τη Δευτέρα, το ζήτημα των εδαφών δεν τέθηκε στις συζητήσεις της ημέρας, ουσιαστικά μεταθέτοντας το θέμα για τη στιγμή που ο Ζελένσκι και ο Πούτιν θα συναντηθούν πρόσωπο με πρόσωπο.
Ωστόσο, οποιαδήποτε προϋπόθεση για εδαφικές παραχωρήσεις ενόψει μιας υποθετικής τριμερούς θα μπορούσε πιθανότατα να ακυρώσει τη συμμετοχή του Ζελένσκι.
Θα αλλάξει ξανά πλευρά ο Τραμπ;
Η συνάντηση της Δευτέρας με τον Ζελένσκι και μια ομάδα Ευρωπαίων ηγετών έδωσε την εντύπωση ότι ο Αμερικανός πρόεδρος επέστρεψε στο στρατόπεδο της Ουκρανίας. Καμία εγγύηση, ωστόσο, δεν υπάρχει ότι θα παραμείνει εκεί.
Ο Τραμπ έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος της μέχρι τώρα θητείας του εξυμνώντας τον Πούτιν, επιτιθέμενος δημόσια στον Ζελένσκι και διακόπτοντας ή ξαναρχίζοντας την αποστολή όπλων προς την Ουκρανία που σπαράσσεται από τον πόλεμο. Τελικά, κουράστηκε από την έλλειψη σοβαρής εμπλοκής του Ρώσου προέδρου στις ειρηνευτικές συνομιλίες και εξέφρασε δυσπιστία για τις προθέσεις του.
Ωστόσο, ο Αμερικανός πρόεδρος πείστηκε ξανά από τον Πούτιν μετά τη συνάντησή τους την Παρασκευή, για την οποία έστρωσε κόκκινο χαλί, υιοθετώντας τις απαιτήσεις του Ρώσου ηγέτη να σταματήσει κάθε συζήτηση περί κατάπαυσης του πυρός υπέρ μακροπρόθεσμων ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων, καθώς και τον πάγιο όρο του Κρεμλίνου ότι η Ουκρανία δεν πρέπει ποτέ να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ.
Παρότι η στήριξη του Τραμπ προς την Ουκρανία φάνηκε να επανέρχεται μετά τη σύνοδο της Δευτέρας, ο Πούτιν θα μπορούσε να τον τραβήξει εκ νέου στη σφαίρα επιρροής του Κρεμλίνου, αφήνοντας πιθανόν την Ευρώπη και την Ουκρανία παραμερισμένες.
Πηγή: skai.gr