Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε σήμερα ένα ενισχυμένο και φιλόδοξο πλαίσιο στήριξης προς την Ουκρανία για το 2026-2027, το οποίο συνδυάζει νέο κοινό ευρωπαϊκό δανεισμό με ένα καινοτόμο «Δάνειο Αποζημιώσεων». Το δεύτερο αξιοποιεί –με απολύτως ασφαλείς νομικές και χρηματοπιστωτικές πρόνοιες– τη ρευστότητα που παράγεται από τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας στην ΕΕ.
Στόχος της πρότασης είναι να καλυφθούν οι κρίσιμες δημοσιονομικές και αμυντικές ανάγκες της Ουκρανίας, ενώ παράλληλα διασφαλίζεται ότι το οικονομικό βάρος δεν θα μεταφερθεί αποκλειστικά στους Ευρωπαίους πολίτες. Η Επιτροπή επιμένει ότι το σχέδιο είναι πλήρως ευθυγραμμισμένο με το ευρωπαϊκό και το διεθνές δίκαιο – γεγονός που ενισχύει τη θεσμική του αξιοπιστία.
Οι δύο προτεινόμενες επιλογές χρηματοδότησης
α) ο παραδοσιακός δανεισμός της ΕΕ μέσω του διαθέσιμου δημοσιονομικού περιθωρίου (headroom), και
β) το νέο Δάνειο Αποζημιώσεων, το οποίο θα αντλεί πόρους από τα ταμειακά διαθέσιμα χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που σχετίζονται με τα immobilised ρωσικά κεντρικοτραπεζικά περιουσιακά στοιχεία.
Το πακέτο σχεδιάστηκε με ευελιξία, ώστε να υποστηρίζει την Ουκρανία τόσο εν μέσω πολέμου όσο και σε μεταπολεμική φάση, ενισχύοντας τον κρατικό προϋπολογισμό, την αμυντική της ικανότητα και τη σταδιακή ένταξή της στη σύγχρονη ευρωπαϊκή αμυντική αρχιτεκτονική.
Νομικές πράξεις και εγγυήσεις σταθερότητας
Το συνολικό σχήμα περιλαμβάνει πέντε βασικές νομικές παρεμβάσεις:
- τη δημιουργία του Δανείου Αποζημιώσεων,
- ρύθμιση που απαγορεύει την επιστροφή των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων,
- δύο τροποποιήσεις στον Κανονισμό 833/2014 με ειδικά μέτρα προστασίας κρατών-μελών και ευρωπαϊκών ιδρυμάτων,
- αλλαγή του ισχύοντος ΠΔΠ ώστε να επιτρέπεται η εγγύηση του δανείου από τον προϋπολογισμό της ΕΕ,
- και έναν μηχανισμό «αλληλεγγύης» που θα αξιοποιεί εθνικές εγγυήσεις ή πόρους της ΕΕ για την κάλυψη τυχόν υπολειπόμενων κινδύνων, προστατεύοντας παράλληλα την αξιοπιστία των ευρωπαϊκών αγορών και το διεθνές κύρος του ευρώ.
Πολιτική διάσταση και χρονοδιάγραμμα
Η Επιτροπή τονίζει ότι υλοποιεί τη σαφή εντολή του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 23ης Οκτωβρίου 2025 και παρουσιάζει το πακέτο ως στρατηγική επένδυση: μια κίνηση που ενισχύει την ευρωπαϊκή ασφάλεια και συμβάλλει στη θεμελίωση μιας δίκαιης και βιώσιμης ειρήνης στην ήπειρο.
Η Κομισιόν καλεί Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και Συμβούλιο να προχωρήσουν γρήγορα, θέτοντας ως σημείο καμπής το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 18-19 Δεκεμβρίου, όπου ζητείται σαφής πολιτική συμφωνία για την πορεία που θα χαράξουν οι «27».