Σε μια εκτενή συζήτηση με τον εκδότη του «Βήματος», στο πλαίσιο του συνεδρίου «Athens Policy Dialogues», ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης αναφέρθηκε στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά και στις –κατά την Αθήνα– αδικαιολόγητες επιδιώξεις της Άγκυρας να ενταχθεί στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα SAFE.
Ο πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι η Ελλάδα έχει ακολουθήσει μια συνεκτική στρατηγική με βασικό στόχο τη σταθερότητα στην Ανατολική Μεσόγειο και τη μείωση της έντασης στο Αιγαίο. Παράλληλα, σημείωσε ότι η Αθήνα προχωρά σε πρωτοβουλίες που για χρόνια παρέμεναν σε εκκρεμότητα, όπως ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός, η προώθηση των θαλάσσιων πάρκων, η αξιοποίηση της ελληνικής ΑΟΖ νότια της Κρήτης και η οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών με την Αίγυπτο.
Σύμφωνα με τον κ. Μητσοτάκη, η ενίσχυση της ελληνικής διπλωματικής θέσης καθιστά πλέον δυνατή την ανάληψη πρωτοβουλιών με περιφερειακό αποτύπωμα, όπως μια πιθανή διάσκεψη των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου. Η διάσκεψη αυτή, όπως διευκρίνισε, θα μπορούσε να εστιάσει σε ζητήματα συνεργασίας —ενέργεια, μεταναστευτικό, διασυνδέσεις— και όχι σε οριοθετήσεις, οι οποίες «δεν μπορούν να λυθούν μέσα από πολυμερή σχήματα».
«Η Τουρκία δεν μπορεί να μπει στο πρόγραμμα SAFE»
Ο πρωθυπουργός ήταν ιδιαίτερα σαφής όσον αφορά την τουρκική προσπάθεια να συμμετάσχει στο SAFE, ένα πρόγραμμα ευρωπαϊκής χρηματοδότησης της αμυντικής βιομηχανίας.
Τόνισε ότι η Ελλάδα έθεσε ξεκάθαρα όρια στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, υπογραμμίζοντας πως η Τουρκία, με το ιστορικό της συστηματικής παραβίασης του Διεθνούς Δικαίου, δεν μπορεί να ενταχθεί σε ένα πρόγραμμα που προϋποθέτει απόλυτη ευθυγράμμιση με τις ευρωπαϊκές αρχές και τους κανόνες ασφάλειας. «Όπου χρειάστηκε, η χώρα μας χάραξε σαφή γραμμή. Η Τουρκία δεν μπορεί να μπει στο SAFE», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο κ. Μητσοτάκης επεσήμανε επίσης ότι η συμμετοχή της Κυπριακής Δημοκρατίας σε οποιαδήποτε περιφερειακή διάσκεψη αποτελεί αδιαπραγμάτευτη προϋπόθεση, στέλνοντας μήνυμα προς την Άγκυρα πως η πολιτική παραγκωνισμού της Λευκωσίας δεν πρόκειται να γίνει ανεκτή.
Αναφορές στη Λιβύη και το τουρκολιβυκό μνημόνιο
Ο πρωθυπουργός στάθηκε και στη Λιβύη, υπενθυμίζοντας πως η Ελλάδα είχε φτάσει κοντά σε συμφωνία οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών πριν την πτώση του Καντάφι — μια χαμένη ευκαιρία που, όπως είπε, θα είχε αποτρέψει το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Σημείωσε ότι η Αθήνα διατηρεί ενεργούς διαύλους και με τις δύο λιβυκές πλευρές, ενώ βρίσκεται στην πρωτεύουσα ο πρόεδρος της Βουλής της Λιβύης, Αγκίλα Σάλεχ.
«Διαφωνούμε πολιτισμένα — αλλά με όρια»
Αναφερόμενος στο μέλλον των ελληνοτουρκικών, ο κ. Μητσοτάκης εξέφρασε την άποψη ότι, παρά την αποκλιμάκωση μετά τη Διακήρυξη των Αθηνών, οι δύο χώρες έχουν ακόμη δρόμο μπροστά τους. Υπενθύμισε ότι η τριετία που προηγήθηκε ήταν από τις πιο τεταμένες των τελευταίων δεκαετιών, αποτέλεσμα —όπως υπονόησε— της τουρκικής επιθετικής ρητορικής και των συνεχών προκλήσεων στο πεδίο.
Υπογράμμισε, ωστόσο, ότι η Ελλάδα παραμένει σταθερά προσανατολισμένη σε έναν λειτουργικό, έστω και δύσκολο, διάλογο. «Οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους», είπε, επιμένοντας ότι η ενίσχυση της ελληνικής άμυνας, σε συνδυασμό με οικονομική σταθερότητα, αποτελεί τη βάση για μια διπλωματία που δεν εκβιάζεται.
Ο πρωθυπουργός εκτίμησε ότι το επόμενο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας–Τουρκίας μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2026, υπογραμμίζοντας ότι η επικοινωνία πρέπει να συνεχιστεί — αλλά με σαφείς κανόνες και σεβασμό του διεθνούς δικαίου, το οποίο η Άγκυρα εξακολουθεί να αμφισβητεί στην πράξη.