Η Ουκρανία επιβεβαίωσε ότι προχώρησε σε στοχευμένο πλήγμα κατά του ρωσικού δεξαμενόπλοιου Qendil σε θαλάσσια περιοχή νοτιοδυτικά της Κρήτης, σε μια ενέργεια που καταγράφεται ως η πλέον απομακρυσμένη επίθεση από την έναρξη του πολέμου, σχεδόν 2.000 χιλιόμετρα μακριά από το ουκρανικό μέτωπο.
Σύμφωνα με πληροφορίες που αποδίδονται σε πηγές της ουκρανικής υπηρεσίας ασφαλείας SBU και μεταδίδονται από διεθνή πρακτορεία, η επίθεση πραγματοποιήθηκε με μη επανδρωμένα αεροσκάφη μεγάλης εμβέλειας. Το Qendil υπέστη σοβαρές ζημιές, χωρίς ωστόσο να μεταφέρει φορτίο τη στιγμή του χτυπήματος, στοιχείο που –όπως επισημαίνει το Κίεβο– απέτρεψε τον κίνδυνο περιβαλλοντικής καταστροφής στη Μεσόγειο.
Η ουκρανική πλευρά υποστηρίζει ότι το πλοίο ανήκε στον λεγόμενο «σκιώδη στόλο» της Ρωσίας, ένα δίκτυο δεξαμενόπλοιων που φέρεται να χρησιμοποιείται για την παράκαμψη των διεθνών κυρώσεων και τη χρηματοδότηση της πολεμικής μηχανής της Μόσχας. Από ρωσικής πλευράς, αξιωματούχοι έκαναν λόγο για επικίνδυνη κλιμάκωση και καταδίκασαν την επίθεση, προειδοποιώντας για αντίποινα χωρίς να προσδιορίζουν τη μορφή ή τον χρόνο τους.
Στρατηγικό και συμβολικό μήνυμα
Στρατιωτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι το πλήγμα έχει έντονη συμβολική και στρατηγική διάσταση. Αφενός, καταδεικνύει ότι η Ουκρανία διαθέτει πλέον μέσα για να πλήττει ρωσικούς στόχους σε αποστάσεις άνω των 2.000 χιλιομέτρων. Αφετέρου, στέλνει σαφές μήνυμα ότι οι ρωσικές ενεργειακές και εμπορικές μεταφορές δεν είναι ασφαλείς ούτε εκτός Μαύρης Θάλασσας.
Παράλληλα, ειδικοί στη ναυτιλία προειδοποιούν ότι τέτοιου είδους επιθέσεις ενδέχεται να αυξήσουν το κόστος ασφάλισης και να εντείνουν τις ανησυχίες για την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας στη Μεσόγειο, μια περιοχή κρίσιμη για το παγκόσμιο εμπόριο και την ενεργειακή τροφοδοσία.
Ο απόστρατος συνταγματάρχης των Πεζοναυτών των ΗΠΑ Μαρκ Κάνσιαν, από το Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών (CSIS), ανέφερε ότι το διαθέσιμο οπτικό υλικό δείχνει πολλαπλά χτυπήματα στο πλοίο, με το σημείο πρόσκρουσης να συνάδει με επίθεση από μικρό εναέριο drone. Όπως σημείωσε στο BBC Verify, «η προπαγανδιστική αξία της επίθεσης ήταν εξίσου σημαντική με την οικονομική και πολιτική».
Από την πλευρά του, ο Φάμπιαν Χιντς του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (IISS) άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο είτε χρήσης drone είτε τοποθέτησης εκρηκτικού μηχανισμού στο πλοίο, ενώ ο καθηγητής Τζ. Άντρες Γκάνον από το Πανεπιστήμιο Vanderbilt εκτίμησε ότι πρόκειται για drone μάχης μεγάλης εμβέλειας, επικαλούμενος το μικρό μέγεθος της έκρηξης και την απουσία ίχνους καυσαερίων.
Δορυφορικά στοιχεία και αντίδραση Μόσχας
Η εταιρεία TankerTrackers.com δημοσίευσε δορυφορική εικόνα της Planet Labs, τραβηγμένη στις 09:46 GMT, στην οποία διακρίνεται ίχνος πλεύσης στην πρύμνη του Qendil, ένδειξη ότι το πλοίο βρισκόταν σε κίνηση και κατευθυνόταν ανατολικά τη στιγμή της επίθεσης. Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν ενδείξεις για ανθρώπινες απώλειες.
Λίγες ώρες μετά τη δημοσιοποίηση του περιστατικού, ο Βλαντίμιρ Πούτιν αναφέρθηκε έμμεσα στην επίθεση, κατηγορώντας την Ουκρανία ότι επιχειρεί να πλήξει τη ρωσική οικονομία μέσω επιθέσεων σε πολιτικούς και εμπορικούς στόχους. Σύμφωνα με ρωσικά κρατικά μέσα, ο Ρώσος πρόεδρος υποστήριξε ότι τέτοιες ενέργειες αποσκοπούν στην αύξηση του κόστους ασφάλισης των ρωσικών φορτίων και στην αποθάρρυνση της συνεργασίας διεθνών ναυτιλιακών εταιρειών με τη Ρωσία, προειδοποιώντας ότι δεν θα μείνουν αναπάντητες.
Η πορεία του Qendil
Στοιχεία παρακολούθησης πλοίων δείχνουν ότι το Qendil είχε αποπλεύσει τις προηγούμενες εβδομάδες από ρωσικό λιμάνι μεταφέροντας πετρέλαιο προς την Ασία. Αφού ολοκλήρωσε την παράδοση, διέσχισε τη Διώρυγα του Σουέζ και εισήλθε στη Μεσόγειο χωρίς φορτίο. Ακολουθώντας πορεία κοντά στις ακτές της βόρειας Αφρικής, εντοπίστηκε –σύμφωνα με το Κίεβο– από ουκρανικά μέσα και στοχοποιήθηκε σε ανοιχτή θάλασσα.
Η ουκρανική πλευρά υποστηρίζει ότι ο χρόνος και το σημείο της επίθεσης επιλέχθηκαν ώστε να περιοριστεί ο κίνδυνος απωλειών και περιβαλλοντικής ζημιάς. Για τους αναλυτές, το χτύπημα στο Qendil αποτελεί σαφές μήνυμα ότι η Ουκρανία παρακολουθεί τις θαλάσσιες διαδρομές του ρωσικού «σκιώδους στόλου» και έχει τη δυνατότητα να πλήξει στόχους πολύ πέρα από το άμεσο πεδίο των πολεμικών επιχειρήσεων.