Έντονο προβληματισμό και παρασκηνιακές ζυμώσεις έχει προκαλέσει στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας η δημόσια κριτική του Πρωθυπουργού για την περίοδο διακυβέρνησης της χώρας κατά την πενταετία 2004-2009. Η αναφορά του Κυριάκου Μητσοτάκη σε «μακάρια ακινησία» ως προς τα ελληνοτουρκικά κατά την πρωθυπουργία του Κώστα Καραμανλή, σηματοδότησε για πολλούς ένα σημείο καμπής στην εσωκομματική ισορροπία.
Η τοποθέτηση του κυβερνητικού εκπροσώπου, ο οποίος επιβεβαίωσε την άποψη του πρωθυπουργού περί ακινησίας, προσέθεσε θεσμικό βάρος στις δηλώσεις, παρότι κατέβαλε προσπάθεια να ρίξει τους τόνους. Το Μέγαρο Μαξίμου εμφανίζεται αποφασισμένο να αποκρούσει κάθε κριτική περί ενδοτισμού στην εξωτερική πολιτική, θεωρώντας τέτοιες επιθέσεις υπερβολικές και άδικες, ιδίως τη στιγμή που -όπως υποστηρίζεται- προωθούνται σημαντικά ζητήματα στο διπλωματικό επίπεδο, χωρίς αποκλίσεις από την εθνική γραμμή.
Από την πλευρά του, ο Κώστας Καραμανλής παραμένει σιωπηλός, χωρίς να ανταποδίδει άμεσα την κριτική. Το περιβάλλον του, ωστόσο, δεν κρύβει τον αιφνιδιασμό για το ύφος και το περιεχόμενο των δηλώσεων Μητσοτάκη, υπογραμμίζοντας πως ο πρώην πρωθυπουργός ουδέποτε εξαπέλυσε προσωπικές επιθέσεις κατά της σημερινής ηγεσίας. Εντούτοις, θεωρείται βέβαιο πως σε μελλοντική δημόσια παρέμβασή του, πιθανότατα τον Σεπτέμβριο, ο πρώην πρωθυπουργός θα επιλέξει να απαντήσει, έστω και εμμέσως.
Στο μεταξύ, στο παρασκήνιο εντείνονται οι συζητήσεις σχετικά με τη δημιουργία ενός νέου πολιτικού σχηματισμού στο χώρο της κεντροδεξιάς. Στο επίκεντρο αυτών των σεναρίων βρίσκεται το όνομα του Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος παρακολουθεί από απόσταση τις εξελίξεις και διατηρεί συχνές επαφές με πρόσωπα, που προέρχονται τόσο από την παραδοσιακή Δεξιά όσο και από τον ευρύτερο πατριωτικό χώρο.
Αν και ο ίδιος μέχρι στιγμής αποφεύγει τις δημόσιες τοποθετήσεις περί κομματικής πρωτοβουλίας, το ενδεχόμενο δεν διαψεύδεται επισήμως από κύκλους που τον στηρίζουν. Η έντονη διαφωνία του με πλευρές της εξωτερικής πολιτικής, η στάση του στο μεταναστευτικό και η επιμονή του σε ζητήματα εθνικής ταυτότητας καλλιεργούν το έδαφος για πολιτικές και κομματικές διαφοροποιήσεις.
Ενδεικτικό της νευρικότητας, που επικρατεί είναι η στάση πολλών κοινοβουλευτικών στελεχών της ΝΔ, τα οποία αποφεύγουν να πάρουν δημόσια θέση για την αντιπαράθεση Καραμανλή–Μητσοτάκη, επιδιώκοντας να μην βρεθούν εκτεθειμένα απέναντι σε καμία πλευρά. Η πρώην υπουργός Εξωτερικών Ντόρα Μπακογιάννη, που έχει διατελέσει σε κυβερνητική θέση και την περίοδο Καραμανλή, φαίνεται να προσπαθεί να ρίξει τους τόνους.
Στον αντίποδα, πρώην κυβερνητικά στελέχη της περιόδου 2004–2009 δεν κρύβουν τη δυσαρέσκειά τους και, όπως όλα δείχνουν, από το φθινόπωρο θα προχωρήσουν σε δημόσιες παρεμβάσεις. Πέραν του πολιτικού τους βάθους, αρκετοί διατηρούν ακόμη επιρροή σε κομματικές οργανώσεις και τοπικές κοινωνίες, καθιστώντας την εσωκομματική ισορροπία πιο σύνθετη.
Παρατηρητές σημειώνουν πως η εσωτερική αυτή ένταση δεν αποτελεί μόνο ιδεολογική διαφοροποίηση, αλλά και αντανάκλαση μιας ευρύτερης συζήτησης για την ταυτότητα της Νέας Δημοκρατίας.
Καθώς η πολιτική χρονιά εισέρχεται στη φάση των προγραμματικών παρεμβάσεων και των στρατηγικών επανατοποθετήσεων, δεν αποκλείεται οι επόμενοι μήνες να αποβούν κρίσιμοι για τη συνοχή και τη στρατηγική του κυβερνώντος κόμματος. Το κατά πόσο θα παραμείνει ενιαία η Νέα Δημοκρατία θα εξαρτηθεί εν πολλοίς από τη διαχείριση της παρούσας κρίσης και τις κινήσεις των πρωταγωνιστών της.