Σε δημόσια διαβούλευση έως τις 22 Σεπτεμβρίου τίθεται το πλήρες σχέδιο για τη δημιουργία των δύο νέων Εθνικών Θαλάσσιων Πάρκων σε Νότιες Κυκλάδες και Ιόνιο που ανακοίνωσε χθες ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
«Η Ελλάδα αποκτά μία από τις μεγαλύτερες θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές σε ολόκληρη τη Μεσόγειο και γίνεται “ηγέτης” στη διαχείριση της θαλάσσιας κληρονομιάς» ανέφερε ο Πρωθυπουργός.
Αμέσως μετά τις ανακοινώσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών έθεσε και πάλι ζήτημα «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο, μιλώντας για σειρά διμερών διαφορών και μονομερείς ελληνικές ενέργειες.
«Τα θαλάσσια πάρκα που θα κηρυχθούν στο Αιγαίο δεν θα έχουν κανένα νομικό αποτέλεσμα στο πλαίσιο των αλληλένδετων προβλημάτων του Αιγαίου μεταξύ των δύο χωρών, συμπεριλαμβανομένων των γεωγραφικών σχηματισμών των οποίων η κυριότητα δεν έχει μεταβιβαστεί στην Ελλάδα με διεθνείς συνθήκες. Θα πρέπει να αποφεύγονται μονομερείς ενέργειες σε κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες όπως το Αιγαίο και τη Μεσόγειο», αναφέρει η ανακοίνωση.
Άμεση ήταν η απάντηση της Αθήνας, με το υπουργείο Εξωτερικών να επαναλαμβάνει ότι «γκρίζες ζώνες» στο Αιγαίο δεν υπάρχουν, επισημαίνοντας ότι η ελληνική κυριαρχία δεν τίθεται υπό διαπραγμάτευση.
«Αναφορές σε κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες είναι εντελώς ανεδαφικές. Το νομικό καθεστώς στο Αιγαίο είναι ξεκάθαρο. Η ελληνική κυριαρχία στην περιοχή αυτή ορίζεται σαφώς και οριστικώς από διεθνή συμβατικά κείμενα. Η άσκηση των δικαιωμάτων που απορρέουν από την ελληνική κυριαρχία δεν αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης», απάντησε το ελληνικό ΥΠΕΞ.
«Μπορεί να θεωρεί ότι θέλει η Τουρκία περί γκριζαρίσματος αλλά εμείς δεν το δεχόμαστε αυτό. Δεν θεωρούμε ότι υπάρχουν γκρίζες ζώνες, οπότε αυτό είναι κάτι το οποίο την χώρα μας δεν πρόκειται να την επηρεάσει, ούτε πρόκειται να αλλάξει την πολιτική της», ανέφερε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης.
Τα δύο θαλάσσια πάρκα
Τα δύο θαλάσσια πάρκα που θα τεθούν σε καθεστώς προστασίας ξεπερνούν σε συνολική έκταση τα 27.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, έκταση που αντιστοιχεί στο 32,6% του ελληνικού θαλάσσιου χώρου, με μοναδική βιοποικιλότητα που περιλαμβάνει απειλούμενα αλλά και ενδημικά είδη όπως τα λιβάδια Ποσειδωνίας, τα κοράλλια, την καρέτα – καρέτα, και τα θαλάσσια θηλαστικά.
Οι μεγαλύτερες απειλές που αντιμετωπίζει ο θαλάσσιος χώρος είναι η υπεραλίευση, η ρύπανση και η κλιματική αλλαγή που υπερθερμαίνει τις θάλασσες.
Ενώ η εφαρμογή διαχειριστικών μέτρων όπως η απαγόρευση της μηχανότρατας και της βιντζότρατας, οι οποίες καταστρέφουν το βυθό θα δώσουν ευκαιρία στις θάλασσες να ανακάμψουν.
«Θα αποτελέσουν απέραντα καταφύγια ζωής κάτω από τα κύματα. Θα συμβάλουν επίσης στη διατήρηση των οικοσυστημάτων. Μέσα σε αυτές τις θαλάσσιες ζώνες θα απαγορευτεί η εξαιρετικά καταστροφική πρακτική της μηχανότρατας», τόνισε επίσης ο Πρωθυπουργός.
Στο Ιόνιο, όπου ενδημούν τα περισσότερα από τα μεγάλα κήτη τίθεται σε καθεστώς προστασίας η θαλάσσια περιοχή από τη Λευκάδα και φθάνει μέχρι το νοτιοδυτικό τμήμα της Πελοποννήσου, με συνολική έκταση 18.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα.
Στο Αιγαίο το πάρκο θα εκτείνεται από τη Μήλο, μέχρι την Αμοργό, συμπεριλαμβάνοντας την Αμοργό και νησίδες όπως η Άνυδρος και η Κίναρος και νοτίως θα ενσωματώνει τις θαλάσσιες περιοχές της Σαντορίνης και της Ανάφης με συνολική του έκταση 9.500 τετραγωνικά χιλιόμετρα.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης πραγματοποίησε την εξαγγελία που είχε κάνει στην 3η Διάσκεψη του ΟΗΕ για τους Ωκεανούς που έγινε στη Νίκαια της Γαλλίας στις 9 Ιουνίου, υλοποιώντας όπως αναφέρει ο ίδιος «την υπόσχεσή του να τιμήσει αυτήν τη μοναδική θαλάσσια κληρονομιά και να την προστατεύσει για τις επόμενες γενιές».
Τέλος ο Πρωθυπουργός αναφέρθηκε στη δέσμευσή του να κάνει κάτι περισσότερο στη διαχείριση της θάλασσας, «να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας μαζί της. Όχι ως ιδιοκτήτες. Αλλά ως θεματοφύλακες. Θα προστατεύσουμε, ναι. Αλλά επίσης θα εκπαιδεύσουμε, θα συνεργαστούμε και θα ηγηθούμε».
WWF: Σημαντική πρωτοβουλία
«Η δημιουργία δύο νέων θαλάσσιων πάρκων στο Αιγαίο και το Ιόνιο, είναι αναμφίβολα μια πολύ σημαντική πρωτοβουλία της κυβέρνησης, την οποία χαιρετίζουμε. Περιμένουμε να δούμε το περιεχόμενο και τα μέτρα στη δημόσια διαβούλευση που μόλις ξεκίνησε και θα τοποθετηθούμε αναλυτικά». Αυτό επισημαίνει το Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση (WWF) σε ανακοίνωσή του.
Το επόμενο διάστημα θα δοκιμαστούν οι αντοχές της ελληνοτουρκικής διαδικασίας προσέγγισης, καθώς αναμένεται με ενδιαφέρον η ανακοίνωση από την Τουρκία των δικών της θαλάσσιων πάρκων στο Αιγαίο. Θα καταδειχθεί αν επιδιώκει την ένταση, μέσω της συμπερίληψης περιοχών ελληνικής κυριαρχίας και δυνητικών θαλασσίων ζωνών.
Δεν είναι τυχαίο ότι λίγη ώρα μετά την ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ, το τουρκικό κρατικό πρακτορείο Anadolu δημοσίευσε εκτενές ρεπορτάζ, προαναγγέλλοντας την ανακοίνωση θαλάσσιων πάρκων από την Τουρκία και προβάλλοντας τον χάρτη που παρουσίασε η Άγκυρα στις 16 Απριλίου, στο πλαίσιο του δικού της Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού. Το Anadolu επικαλείται «αρμόδιους» που χαρακτηρίζουν την ανακοίνωση των ελληνικών θαλάσσιων πάρκων ως νέα απόπειρα της Ελλάδας να διαταράξει το status quo, και προειδοποιούν ότι: «Η Τουρκία, όπως έχει κάνει μέχρι σήμερα, έτσι και στο εξής, δεν θα αποδεχθεί οποιαδήποτε de facto κατάσταση που μπορεί να δημιουργήσει η Ελλάδα σε γεωγραφικούς σχηματισμούς με αμφισβητούμενο καθεστώς στο Αιγαίο Πέλαγος, και δεν θα μείνουν αναπάντητα οποιαδήποτε βήματα που μπορεί να θίξουν τα δικαιώματα και τα συμφέροντα της Τουρκίας, συμπεριλαμβανομένης της αλλαγής της νομικής κατάστασης στο Αιγαίο και της παρεμπόδισης της ελευθερίας της ναυσιπλοΐας».
Η Τουρκία θεσπίζοντας δικά της Θαλάσσια Πάρκα έχει επιλογές προκειμένου να κλιμακώσει την αντίδραση της, με τη συμπερίληψη σε αυτά ελληνικών βραχονησίδων που θεωρεί «γκρίζες ζώνες» η και θαλασσίων περιοχών που ανήκουν στις θαλάσσιες ζώνες αυτών.