Με το βλέμμα στραμμένο στις εξελίξεις στον τομέα της ευρωπαϊκής άμυνας, ο Γερμανός Υπουργός Εξωτερικών, Γιόχαν Βάντεφουλ αναμένεται να επισκεφθεί σήμερα την Τουρκία, σε μια συνάντηση με ιδιαίτερη σημασία.
Στην ατζέντα των συνομιλιών με τον Τούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν στην Άγκυρα, περιλαμβάνονται η ενδεχόμενη προμήθεια μαχητικών Eurofighter Typhoon από την Τουρκία, η συμμετοχή της γείτονος στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα SAFE (Strategic Air Forces in Europe) και η σταθερότητα στη νοτιοανατολική Ευρώπη με φόντο τη ρωσική επιθετικότητα.
Η επίσκεψη έρχεται σε μια κρίσιμη συγκυρία για τις ευρωτουρκικές σχέσεις, καθώς η Άγκυρα επιδιώκει την ενίσχυση της αμυντικής της συνεργασίας με ευρωπαϊκούς εταίρους, παράλληλα με τις ισορροπίες που διατηρεί εντός του ΝΑΤΟ.
Υπενθυμίζεται πώς το ταξίδι του Γιόχαν Βάντεφουλ στην Αθήνα την περασμένη Δευτέρα αναβλήθηκε λόγω της Συνόδου για την Ειρήνη που διοργάνωσε ο Ντόναλντ Τραμπ στο Σαρμ Ελ Σέιχ.
Την ίδια ώρα, η Άγκυρα ποντάρει στις πιέσεις του Βερολίνου προκειμένου η Αθήνα να ρίξει τις άμυνές της έναντι της συμμετοχής της Τουρκίας στο SAFE. Πρόκειται για χρηματοδοτικό εργαλείο, με στόχο την ενίσχυση των κοινών δυνατοτήτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην άμυνα, ασφάλεια των αλυσίδων εφοδιασμού, και τον συντονισμό μεταξύ κρατών μελών στον αμυντικό τομέα.
Το πρόγραμμα προβλέπει ότι τρίτες χώρες μπορούν να συμμετάσχουν υπό προϋποθέσεις, αρκεί να υπάρχει υπάρχουσα εταιρική σχέση ασφάλειας και να συνάψουν διμερείς συμφωνίες.
Η στάση του Βερολίνου, οι πιθανές προϋποθέσεις που θα τεθούν και οι ευρύτερες πολιτικές και τεχνικές παράμετροι της τουρκο-γερμανικής συνεργασίας στον τομέα της άμυνας αναμένεται να κρίνουν πολλά για την έκβαση των συνομιλιών.
«Η Τουρκία δεν θα μπει στον SAFE όσο υπάρχει Casus Belli»
Η Άγκυρα πιθανόν να επιδιώξει να διαπραγματευτεί τους όρους της συμμετοχής της στο SAFE. Η Αθήνα επιμένει στο «μπλόκο» λόγω casus belli και γκρίζων ζωνών. Ο πρωθυπουργός έστειλε ένα ξεκάθαρο μήνυμα σχετικά με τη συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα αμυντικής συνεργασίας και από την άτυπη σύνοδο κορυφής στην Κοπεγχάγη, (2/10). Όπως ανέφερε, ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, τον ρώτησε ευθέως για τη θέση της Ελλάδας στο συγκεκριμένο ζήτημα, με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να απαντά «Ήμουν απολύτως σαφής και απολύτως κατηγορηματικός: όσο η Τουρκία εξακολουθεί να έχει στο τραπέζι το ζήτημα του casus belli, όσο αμφισβητεί ευθέως την κυριαρχία ελληνικών νησιών μέσω της θεωρίας των “γκρίζων ζωνών”, η Ελλάδα δεν πρόκειται να συναινέσει να ενταχθεί η Τουρκία στο πρόγραμμα SAFE».
Σε σχέση με τις πιέσεις της Γερμανίας προς την Ελλάδα ο εκπρόσωπος της Κομισιόν αρμόδιος για τα θέματα Άμυνας, Τόμας Ρενιέρ, τόνισε ότι πράγματι η Τουρκία έχει καταθέσει αίτημα συμμετοχής στο SAFE, το οποίο θα εξεταστεί από την Επιτροπή και αν λάβει το πράσινο φως τότε θα προωθηθεί ως σύσταση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
«Εάν το Συμβούλιο εγκρίνει αυτή τη σύσταση, τότε θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε διμερείς διαπραγματεύσεις για την ένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα SAFE», υπογράμμισε προσθέτοντας παράλληλα ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενστερνίζεται τις ανησυχίες κρατών-μελών.
Νέο μήνυμα στην Άγκυρα ότι η Αθήνα θα μπλοκάρει τη συμμετοχή της στο αμυντικό πρόγραμμα της ΕΕ αν δεν άρει την απειλή πολέμου εναντίον της Ελλάδας έστειλε ο πρωθυπουργός, από το βήμα της βουλής επιμένοντας ότι η μοναδική διαφορά με τη γείτονα χώρα είναι η οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας.
Η εκπρόσωπος του Υπουργείου Εξωτερικών, Λάνα Ζωχιού κατά την ενημέρωση των διπλωματικών συντακτών ανέφερε ότι για την ένταξη μιας τρίτης χώρας στο SAFE απαιτείται η σύναψη μιας διμερούς τεχνο-οικονομικής συμφωνίας. «Με ελληνική παρέμβαση, έχουμε καταφέρει για την υπογραφή αυτής της συμφωνίας να απαιτείται ομοφωνία, βάσει του άρθρου 212 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε συνδυασμό με το άρθρο 218. Το δεύτερο είναι ότι, πάλι με παρέμβαση της Ελλάδας, διασφαλίστηκε η «δικλείδα ασφαλείας» του άρθρου 16, στο οποίο τίθενται οι όροι, οι κανόνες επιλεξιμότητας εταιρειών και οντοτήτων και λαμβάνονται υπόψη τα συμφέροντα ασφαλείας των κρατών-μελών», υπογράμμισε . Παράλληλα, διεμήνυσε ότι η άρση της απειλής πολέμου «είναι αναγκαία προϋπόθεση για να εκκινήσει η συζήτηση».