Η σημερινή επίσκεψη του Γερμανού καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς στην Άγκυρα έρχεται σε μια περίοδο έντονων ζυμώσεων γύρω από τον ρόλο της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας και τη νέα γεωπολιτική σκακιέρα της Ανατολικής Μεσογείου.
Μετά το βρετανικό deal για τα 20 μαχητικά Eurofighter Typhoon, η επίσκεψη του Μερτς θεωρείται κομβική για να διαμορφώσει τη «γερμανική απάντηση» στο άνοιγμα του Λονδίνου προς την Άγκυρα — αλλά και για να θέσει τις βάσεις μιας νέας, πιο ρεαλιστικής ευρωτουρκικής προσέγγισης.
Το τρίπτυχο Μερτς: Μεταναστευτικό, Eurofighter, SAFE
Το ζήτημα των επιστροφών μεταναστών αποτελεί το βασικό αντικείμενο των συνομιλιών του Μερτς με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Η Γερμανία αναζητεί μια νέα συμφωνία τύπου «EU-Turkey deal» για να περιορίσει τις μεταναστευτικές ροές και να επιταχύνει τις επιστροφές παράτυπων μεταναστών.
Στο Βερολίνο γνωρίζουν ότι χωρίς συνεργασία με την Άγκυρα, δεν μπορεί να υπάρξει αποτελεσματικός έλεγχος στα ανατολικά σύνορα της Ευρώπης — και ο Μερτς το θεωρεί πολιτικό στοίχημα για την κυβέρνησή του.
Το δεύτερο κομμάτι των συζητήσεων αφορά το deal των Eurofighter Typhoon.
Ο Μερτς φτάνει στην Άγκυρα με την πρόθεση να επιβεβαιώσει τη γερμανική συναίνεση στη συμφωνία, αλλά και να ελέγξει τις τεχνικές και οικονομικές παραμέτρους της.
Διπλωματικές πηγές επισημαίνουν:
«Ο Μερτς ενδιαφέρεται να δει τις λεπτομέρειες της συμφωνίας. Η Γερμανία έχει ρόλο στο κονσόρτσιουμ του Eurofighter, αλλά δεν είναι το Λονδίνο. Η στάση του Βερολίνου θα είναι πιο προσεκτική, πιο θεσμική. Μην περιμένουμε την ίδια “ευκολία” συμφωνιών όπως στη συνάντηση Στάρμερ – Ερντογάν. Οι τόνοι θα είναι σαφώς πιο χαμηλοί».
Παράλληλα, η γερμανική βιομηχανία προσβλέπει στα οικονομικά οφέλη της συνέργειας με την τουρκική αμυντική βιομηχανία, η οποία τα τελευταία χρόνια έχει αναβαθμιστεί με τα Bayraktar, τα Hürjet και τα Altay.
Το τρίτο ζήτημα στην ατζέντα αφορά το ευρωπαϊκό ταμείο αμυντικής πολιτικής SAFE (Strategic Armament for Europe), στο οποίο η Τουρκία επιδιώκει να συμμετάσχει.
Όπως εξηγούν αναλυτές, ο Μερτς θέλει να μπει η Τουρκία στο SAFE, όχι μόνο για πολιτικούς λόγους, αλλά για να εξασφαλίσει συνέργεια μεταξύ γερμανικών και τουρκικών εταιρειών και να τους κρατήσει στο δικό του «άρμα». Άλλωστε, αυτήν τη στιγμή η Άγκυρα συνεργάζεται πολύ στενά με την Ιταλία και την Ισπανία – όχι με τη Γερμανία.
Η είσοδος της Τουρκίας στο SAFE, ωστόσο, προϋποθέτει ομοφωνία όλων των κρατών-μελών, με την Ελλάδα να έχει καταστήσει σαφές ότι θα μπλοκάρει τη συμμετοχή της Άγκυρας αν δεν αρθεί το casus belli.
Το ζήτημα αναμένεται να τεθεί με προσοχή, καθώς αγγίζει τις ελληνοτουρκικές ισορροπίες και το πλέγμα ασφαλείας στο Αιγαίο.
Ο Ιμάμογλου, το κράτος δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματα
Η επίσκεψη του Μερτς έρχεται σε μια συγκυρία όπου η Τουρκία βρίσκεται ξανά στο επίκεντρο κριτικής για την κατάσταση της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Η φυλάκιση του δημάρχου Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, έχει προκαλέσει αντιδράσεις στην Ευρώπη.
Όπως σχολιάζουν πηγές,
«Ανεξάρτητα από τα σημαντικά διμερή ζητήματα, όπως το μεταναστευτικό ή τα Eurofighter, η κατάσταση του κράτους δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν μπορούν να αγνοηθούν. Ο Μερτς θα πρέπει να τα θέσει στο τραπέζι, έστω και με διπλωματικό τρόπο».
Η στάση του Βερολίνου θα αποτελέσει βαρόμετρο για το πώς η ΕΕ θα ισορροπήσει ανάμεσα στην ανάγκη συνεργασίας με την Τουρκία και την υπεράσπιση των ευρωπαϊκών αξιών.
Η παράλληλη ισπανική συμφωνία – το «άνοιγμα» της Τουρκίας στην Ευρώπη
Την ίδια ώρα, η συμφωνία Ισπανίας – Τουρκίας για την αγορά 45 τουρκικών εκπαιδευτικών αεροσκαφών HÜRJET ύψους 3,12 δισ. ευρώ επιβεβαιώνει τη διείσδυση της τουρκικής αεροπορικής βιομηχανίας στην ευρωπαϊκή αγορά.
Τα αεροσκάφη θα κατασκευαστούν στην Τουρκία από την TAI, με την Airbus España να συμμετέχει στα ηλεκτρονικά συστήματα και τις επικοινωνίες.
Πρόκειται, σύμφωνα με αναλυτές, για το μεγαλύτερο βήμα ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας.
Η Ελλάδα παρακολουθεί – Ψυχραιμία και σταθερές συμμαχίες
Από ελληνικής πλευράς δεν υπάρχει ανησυχία για ανατροπή ισορροπίας.
Διπλωματικές πηγές σημειώνουν ότι η χώρα μας θα έχει ήδη F-35 όταν η Τουρκία παραλαμβάνει τα πρώτα Eurofighter.
Το ζητούμενο είναι η στρατηγική ανάγνωση: η Τουρκία επιδιώκει να ξαναμπεί θεσμικά στην ευρωπαϊκή τροχιά. Δεν είναι όμως βέβαιο ότι το κάνει για να αλλάξει· το κάνει για να παζαρέψει.
Η Αθήνα συνεχίζει να επενδύει στις σταθερές της συμμαχίες – ΗΠΑ, Γαλλία, Ισραήλ, Αίγυπτο – και να αξιοποιεί τα θεσμικά της πλεονεκτήματα μέσα στην ΕΕ, όπως το δικαίωμα βέτο σε προγράμματα όπως το SAFE.
Η επίσκεψη Μερτς στην Άγκυρα δεν είναι απλώς μια διπλωματική αποστολή· είναι ένα τεστ ισορροπίας ανάμεσα στην πολιτική σκοπιμότητα και τις ευρωπαϊκές αξίες.
Για τη Γερμανία, είναι μια ευκαιρία να διατηρήσει επιρροή στην Τουρκία χωρίς να αποξενώσει τους ευρωπαίους εταίρους της.
Για την Τουρκία, μια ακόμη πράξη στο παιχνίδι της «επιστροφής στη Δύση».
Και για την Ελλάδα, υπενθύμιση πως η ψυχραιμία και η συνέπεια στη στρατηγική είναι, τελικά, η πιο ισχυρή αποτρεπτική ισχύς.
Πηγή: skai.gr