10 Οκτωβρίου 1935: Το πραξικόπημα του Στρατηγού Κονδύλη και η παλινόρθωση της Μοναρχίας

 
10 Οκτωβρίου 1935: Το πραξικόπημα του Στρατηγού Κονδύλη και η παλινόρθωση της Μοναρχίας

Ενημερώθηκε: 10/10/25 - 15:03

Του Λεωνίδα Σ. Μπλαβέρη

Στις 10 Οκτωβρίου 1935 εκδηλώθηκε και επικράτησε το πραξικόπημα του Στρατηγού Γεωργίου Κονδύλη, ο οποίος τότε ήταν Υπουργός των Στρατιωτικών στην κυβέρνηση του Τσαλδάρη, με το οποίο καταργήθηκε η Αβασίλευτη Δημοκρατία που υπήρχε ως τότε και οδήγησε στην παλινόρθωση της Βασιλείας.

Όλα αυτά από έναν φανατικό πρώην βενιζελικό, που τελικώς «μεταγράφηκε» στο στρατόπεδο των αντιβενιζελικών, και μάλιστα των φανατικών.

Ας δούμε όμως τα γεγονότα με τη σειρά.

Στις αρχές του 1935, η αντιβενιζελική παράταξη, με το Λαϊκό κόμμα, κυβερνούσε την Ελλάδα, με πρωθυπουργό έναν μετριοπαθή, εκ Κορίνθου καταγόμενο, πολιτικό, τον Παναγή Τσαλδάρη.

Στις 1 Μαρτίου 1935, βενιζελικοί αξιωματικοί, έχοντας την πολιτική κάλυψη του Ελευθερίου Βενιζέλου, επιχείρησαν να ανατρέψουν την κυβέρνηση για να προστατέψουν, όπως υποστήριζαν, τη Δημοκρατία. Τότε το κίνημα αυτό κατεστάλη πολύ εύκολα από τον Υπουργό Στρατιωτικών και έχοντα μεγάλη εμπειρία από κινήματα και πραξικοπήματα, Υποστράτηγο Γεώργιο Κονδύλη, ο οποίος επανήλθε στο στράτευμα και την ενεργό υπηρεσία με το βαθμό του Αντιστρατήγου και με αυξημένες αρμοδιότητες. Ακολούθησε ένα μαζικό πογκρόμ διώξεων και αποτάξεων βενιζελικών αξιωματικών, ενώ τρεις εκ των πρωταιτίων του αποτυχημένου κινήματος εκτελέστηκαν για παραδειγματισμό.

Το γεγονός αυό, της καταστολής δηλαδή του αποτυχημένου βενιζελικού κινήματος, αποτέλεσε και την απαρχή για την παλινόρθωση της βασιλείας.

Ο πρωθυπουργός Π.Τσαλδάρης προκήρυξε αμέσως εκλογές για τις 9 Ιουνίου 1935, στις οποίες θριάμβευσε το Λαϊκό κόμμα του οποίου ηγείτο, καθώς απείχαν μαζικώς οι Βενιζελικοί. Ο Κονδύλης ανέβαλε Αντιπρόεδρος της κυβερνήσεως και υπουργός Στρατιωτικών.

Αμέσως σχεδόν τέθηκε θέμα παλινορθώσεως της Βασιλείας, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα η αντιβενιζελική παράταξη να σπάσει σε τρία μέρη:

--- Σε αυτούς που υποστήριζαν την με πραξικοπηματικό τρόπο επάνοδο του Βασιλέως.

--- Σε αυτούς που ήθελαν να μεταφέρουν το ζήτημα στο λαό και εκείνος να αποφασίσει με δημοψήφισμα.

--- Σε αυτούς τέλος που επιθυμούσαν να παραμείνει το καθεστώς ως έχει, δηλαδή Αβασίλευτος Δημοκρατία.

Προ αυτής της καταστάσεως, ο μεν πρωθυπουργός Τσαλδάρης ως κατ’ εξοχήν πολιτικό ον, επιθυμούσε τη λύση του δημοψηφίσματος σε «εύθετο χρόνο». Αντιθέτως, ο αντιπρόεδρος και Υπουργός Στρατιωτικών Κονδύλης ήταν υπέρ της πιο γρήγορης λύσεως, δηλαδή στην ουσία υπέρ ενός πραξικοπήματος, καθώς φοβόταν έναν άλλον πρώην στρατιωτικό και νυν πολιτικό, τον Ιωάννη Μεταξά και την επιρροή του στο στράτευμα.

Στις 10 Ιουλίου 1935, η Βουλή ενέκρινε ψήφισμα, με το οποίο αποφασιζόταν η διενέργεια δημοψηφίσματος για το πολιτειακό έως τις 15 Νοεμβρίου 1935 και αμέσως μετά διέκοψε τις εργασίες έως τις 10 Οκτωβρίου 1935.

Στις 10 Οκτωβρίου, ημέρα που η νέα Βουλή θα ξεκινούσε τις εργασίες της, ο πρωθυπουργός Π.Τσαλδάρης βρέθηκε ενώπιον μιας πρωτοφανούς όσο και εξαιρετικά δυσάρεστης γι’ αυτόν καταστάσεως.

Οι αρχηγοί των τριών Κλάδων, ο Αντιστράτηγος Αλέξανδρος Παπάγος, ο Αντιναύαρχος Δημήτριος Οικονόμου και Αντιπτέραρχος Γεώργιος Ρέππας, ενεργώντας με την απόλυτη κάλυψη, αν όχι και καθοδήγηση, του ίδιου του Κονδύλη, του σταματούν το όχημα στο οποίο επέβαινε στη Λεωφόρο Κηφισίας, στο ύψος του Γηροκομείου, και τον εξαναγκάζουν – εν μέση οδώ – σε παραίτηση.

Αμέσως μετά οι τρεις Αρχηγοί συγκροτούν «Επαναστατική Επιτροπή», εκδίδοντας προκήρυξη προς τον ελληνικό λαό, και χρίζουν τον αναμένοντα Γ.Κονδύλη αντιβασιλέα, ενώ αναλαμβάνει και την πρωθυπουργία της χώρας!

Αυθημερόν, οι τρεις πραξικοπηματίες Αρχηγοί εξαναγκάζουν τη Βουλή να καταργήσει το καθεστώς της Αβασιλεύτου Δημοκρατίας και να αποφασίσει τη διενέργεια δημοψηφίσματος στις 3 Νοεμβρίου για την παλινόρθωση της Βασιλείας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την προαναφερθείσα συνεδρίαση της Βουλής, σε αυτήν συμμετείχαν μόνο 82 βουλευτές, αφού οι υπόλοιποι 165 με επικεφαλής τον Τσαλδάρη είχαν αποχωρήσει.

Στις 3 Νοεμβρίου 1935, ο ελληνικός λαός αποφάσισε με το 97,8% των ψήφων την παλινόρθωση της Βασιλείας. Πρόκειται για ένα δημοψήφισμα, όπου η νοθεία ξεπέρασε κάθε προηγούμενο, όπως φαίνεται και από το αποτέλεσμα.

Στις 25 Νοεμβρίου 1935, ο Γεώργιος Β’ επανήλθε στην Ελλάδα και πέντε ημέρες αργότερα, στις 30 Νοεμβρίου 1935, συγκρούστηκε με τον Κονδύλη για την αμνήστευση των κινηματιών του Μαρτίου. Ο Κονδύλης διαφώνησε και παραιτήθηκε από την πρωθυπουργία.

Στις 26 Ιανουαρίου 1936, λήγει τελικώς η προαναφερθείσα ανώμαλη πολιτικά περίοδος με τη διενέργεια εκλογών, κατά τις οποίες το ΚΚΕ έγινε ο ρυθμιστής της καταστάσεως, αλλά αυτό είναι μία άλλη ιστορία.

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ GOOGLE NEWS ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΚΛΙΚ ΕΔΩ