Το διάστημα 28 Σεπτεμβρίου – 1 Οκτωβρίου 1922 υπογράφεται το Πρωτόκολλο των Μουδανιών, που αποτελεί, τρόπον τινά, προπομπό της Συνθήκης της Λωζάννης, καθώς με το προαναφερθέν Πρωτόκολλο ορίζεται ο ποταμός Έβρος ως το κατά ξηρά σύνορο μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας, ως προς τα χερσαία σύνορά τους.
Με την ανακωχή των Μουδανιών, που τότε ήταν ένα μικρό χωριό στην Προποντίδα, η ελληνοτουρκική μεθόριος καθορίζεται στον ποταμό Έβρο, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα η Ελλάδα να εκκενώσει το σύνολο της Ανατολικής Θράκης, που είχε απελευθερωθεί και η οποία όχι μόνον δεν είχε χαθεί «επί του πεδίου» της μάχης, αλλά το εδρεύον εκεί Δ' Σώμα Στρατού, αν ελάμβανε σχετική εντολή από την ελληνική κυβέρνηση ήταν πολύ εύκολο να εισέλθει και να απελευθερώσει την Κωνσταντινούπολη, καθώς – τότε – οι έναντι αυτής τουρκικές δυνάμεις ήταν ασθενείς.
Το Πρωτόκολλο των Μουδανιών, ως προελέχθη, αποτελεί το προοίμιο της συνθήκης της Λωζάννης, αφενός γιατί η περιοχή θα παραχωρηθεί οριστικώς πλέον στην Τουρκία, αφετέρου δε γιατί οι πολυπληθείς ελληνορθόδοξοι κάτοικοί της, που αποτελούσαν τότε την απόλυτη πλειοψηφία του πληθυσμού της, θα υποχρεώνονταν να εκπατρισθούν.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να τονιστεί ότι, τότε, η Ανατολική Θράκη είχε αναλογικώς τον περισσότερο ελληνικό πληθυσμό από κάθε άλλη περιοχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ακόμα και από τη Δυτική Θράκη. Και όμως, όλες αυτές οι εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες υποχρεώθηκαν να εκπατριστούν από τις πατρογωνικές τους εστίες μετεγκατασταθέντες κυρίως στη Δυτική Θράκη.
Η τουρκική αντιπροσωπεία, η οποία είχε φτάσει πρώτη στα Μουδανιά, επιβάλλει στις Μεγάλες Δυνάμεις τις θέσεις της, ενώ η ελληνική στρατιωτική αντιπροσωπεία αρχικώς αρνείται να υπογράψει το Πρωτόκολλο αλλά οι πιέσεις των «Συμμάχων» αλλά και οι παραινέσεις του ίδιου του Βενιζέλου (!) οδήγησαν τελικώς στην υπογραφή του.
Με βάση τους όρους του Πρωτοκόλλου των Μουδανιών, η Ανδριανούπολη, η Ραιδεστός, οι Σαράντα Εκκλησίες, η Αρκαδιούπολη, η Βιζύη (πατρίδα του μεγάλου μας ποιητή Γεωργίου Βιζυηνού, τα Μάλγαρα και άλλες κωμοπόλεις και χωριά με ιστορία και ακμάζοντα ελληνικό πληθυσμό θα χαθούν!
Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα όπως περισσότεροι από 250.000 γηγενείς Έλληνες της Ανατολικής Θράκης να πάρουν το δρόμο της προσφυγιάς (στην «εποποιία της βροχής», όπως θα ονομαστεί η πορεία τους αυτή, λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών που επικρατούσαν στη διάρκειά της)!
Χαμένες, αλλά όχι λησμονημένες πατρίδες.