29 Φεβρουαρίου 1944: Υπογραφή της Συμφωνίας της Πλάκας μεταξύ των κυριότερων ελληνικών αντιστασιακών οργανώσεων για να δοθεί τέλος στον «πρώτο εμφύλιο» στη διάρκεια της Κατοχής

 
29 Φεβρουαρίου 1944: Υπογραφή της Συμφωνίας της Πλάκας μεταξύ των κυριότερων ελληνικών αντιστασιακών οργανώσεων για να δοθεί τέλος στον «πρώτο εμφύλιο» στη διάρκεια της Κατοχής

Ενημερώθηκε: 29/02/24 - 21:47

Του Λεωνίδα Σ. Μπλαβέρη

Στις 29 Φεβρουαρίου 1944 υπογράφτηκε η «Συμφωνία της Πλάκας» (ή «Μυρόφυλλου – Πλάκας» κατ’ άλλους) μεταξύ των κυριότερων ελληνικών αντιστασιακών οργανώσεων ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, ΕΔΕΣ και ΕΚΚΑ, υπό την αιγίδα των Βρετανών, προκειμένου έτσι να δοθεί ένα τέλος στις σφοδρότατες εμφύλιες συγκρούσεις του προηγηθέντος τετραμήνου, στον «πρώτο γύρο του Εμφυλίου», όπως έχει καθιερωθεί να λέγεται, δηλαδή στη διάρκεια της Κατοχής!

Στην υπογραφή της Συμφωνίας παρών (και όχι μόνο) ήταν ο επικεφαλής της Βρετανικής Στρατιωτικής Αποστολής στην Ελλάδα, Συνταγματάρχη Κρις Γουντχάουζ, ως αντιπροσώπου της Ελληνικής Στρατιωτικής Διοικήσεως Αιγύπτου, αλλά και του Συμμαχικού Στρατηγείου της Μέσης Ανατολής. Ως σημαντικότερη επιτυχία της διασκέψεως και της υπογραφείσης Συμφωνίας θεωρείται αφενός η αποκήρυξη της τρίτης κυβερνήσεως των Δοσιλόγων, δηλ.της κυβερνήσεως του Ιωάννη Ράλλη, αφετέρου δε της συγκροτήσεως από αυτήν των Ταγμάτων Ασφαλείας. 

Όπως προαναφέρθηκε ο ουσιαστικός σκοπός της προαναφερθείσης Συμφωνίας ήταν να δοθεί ένα τέλος στον «πρώτο γύρο του Ελληνικού Εμφυλίου» που είχε προηγηθεί το τελευταίο πριν την υπογραφή της Συμφωνίας τετράμηνο, δηλαδή λίγο μετά τη συνθηκολόγηση και άνευ όρων παράδοση της Φασιστικής Ιταλίας, το Σεπτέμβριο του 1943 και εντεύθεν.   

Στις 19 Φεβρουαρίου 1944 ξεκίνησε η επίσημη διαπραγμάτευση μεταξύ όλων των πλευρών αντιπρόσωποι των οποίων είχαν μεταβεί για το σκοπό αυτό στο χωριόι Μυρόφυλλο Τρικάλων. Στις διαπραγματεύσεις αυτές συμμετείχαν αντιπρόσωποι των τριών μεγαλύτερων αντιστασιακών οργανώσεως (ΕΛΑΣ, ΕΔΕΣ και ΕΚΚΑ) καθώς και μέλη της Συμμαχικής Στρατιωτικής Αποστολής στην Ελλάδα, που – ως προελέχθη – εκπροσωπούσαν τόσο το Συμμαχικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής όσο και την Ελληνική Στρατιωτική Διοίκηση του Καΐρου και κατ’ ουσία της εξόριστης ελληνικής κυβερνήσεως.

Στις διαπραγματεύσεις που οδήγησαν τελικώς στη «Συμφωνία της Πλάκας» από πλευράς του ΕΛΑΣ, συμμετείχε τριμελής επιτροπή αποτελούμενη από τον Συνταγματάρχη Στέφανο Σαράφη, ως στρατιωτικός εκπρόσωπος, το επιφανές στέλεχος του ΚΚΕ Πέτρος Ρούσσος, ως πολιτικός εκπρόσωπος, και αδελφός του Άρη Βελουχιώτη, ο Μπάμπης Κλάρας, μετέπειτα, μεταπολεμικά, διαπρεπής δημοσιογράφος, ως γραμματέας της αντιπροσωπείας. 

Από πλευράς του ΕΔΕΣ-ΕΟΕΑ, την αντίστοιχη τριμελή αντιπροσωπεία αποτελούσαν ο Κομνηνός Πυρομάγλου, ως πολιτικός εκπρόσωπος, ο Αντισυνταγματάρχης του Όπλου του Ιππικού Πέτρος Νικολόπουλος ως αντίστοιχος στρατιωτικός, καθώς και ο Υπολοχαγός Νίκος Βεργέτης ως γραμματέας της αντιπροσωπείας. 

Από πλευράς της ΕΚΚΑ, συμμετείχαν ο Συνταγματάρχης Δημήτριος Ψαρρός, ως στρατιωτικός εκπρόσωπος, ο οποίος λίγο καιρό αργότερα δολοφονήθηκε από άνδρες του ΕΛΑΣ μετά την επίθεση που είχε δεχθεί η Μονάδα του, το 5/42 Σύνταγμα Ευζώνων, και τη διάλυσή της από τους άνδρες του ΕΛΑΣ, όταν αρνήθηκε να προσχωρήσει στον τελευταίο, και ο Γεώργιος Καρτάλης ως πολιτικός εκπρόσωπος της Οργανώσεως. 

Από Συμμαχικής πλευράς, εκτός του Βρετανού Συνταγματάρχη (και διαπρεπούς ελληνομαθούς) Κρις Γουντχάουζ, παρέστη και ο Αμερικανός Ταγματάρχης Ουάινς, ως εκπρόσωπος του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής (ΣΜΑ) 

Αξίζει νηα σημειωθεί ότι προς το τέλος των διαπραγματεύσεων, πραγματοποιήθηκε η μεταφορά της έδρας της συσκέψεως από το Μυρόφυλλο στην Πλάκα του Αράχθου, οπότε και στη σύσκεψη παρευρέθη και ο ίδιος ο επικεφαλής της ΕΔΕΣ-ΕΟΕΑ Συνταγματάρχης Ναπολέων Ζέρβας.

Ως προελέχθη αποφασίστηκε ομοφώνως η αποκήρυξη τόσο της κατοχικής κυβερνήσεως των Δοσιλόγων του Ι. Ράλλη όσο και των Ταγμάτων Ασφαλείας, που αυτός είχε δημιουργήσει. 

Επίσης οι συμμετέχοντες αντιπρόσωποι ασχολήθηκαν και με τρία άλλα βασικά θέματα:

α) Την αρχιστρατηγία όλων των αντιστασιακών οργανώσεων, όπου συμφωνήθηκε η αρχιστρατηγία να δοθεί στον απόστρατο Στρατηγό Αλέξανδρο Οθωναίο, Βενιζελικό, ο οποίος είχε διατελέσει και πρόεδρος του Έκτακτου Στρατοδικείου στη «Δίκη των Έξι», και ο οποίος τελικώς δεν ανέλαβε τα καθήκοντά του αυτά, λόγω «προβλημάτων υγείας» που τον υποχρέωναν να παραμένει στην Αθήνα.

β) Τη δημιουργία μικτών ομάδων δράσεως απ’ όλες τις οργανώσεις, που δεν προχώρησε λόγω της σφοδρής αντιδράσεως του ΕΔΕΣ.

γ) Τη δημιουργία πολιτικής επιτροπής των βουνών, που υπήρξε και το πλέον περίπλοκο ζήτημα, όπου αρχικώς ο ΕΛΑΣ πρότεινε τη δημιουργία μιας επιτροπής που θα έφερε το όνομα «Στρατιωτική Επιτροπή παρά τω Αρχιστρατήγω», πρόταση όμως που τελικώς δεν προχώρησε και δεν κατέληξαν πουθενά. 

Στις 28 Φεβρουαρίου όλες οι πλευρές είχαν καταλήξει σε ένα σχέδιο συμφωνίας, που υπογράφτηκε την επομένη και έμεινε στην ιστορία ως «Συμφωνία της Πλάκας».

Αξίζει να σημειωθεί ότι, εκτός της προαναφερθείσας συμφωνίας, όλες οι πλευρές, Έλληνες και ξένοι, που συμμετείχαν στη σύσκεψη, υπέγραψαν και μία μυστική συμφωνία, στην οποία οι τρεις μεγαλύτερες αντιστασιακές οργανώσεις (ΕΛΑΣ, ΕΔΕΣ και ΕΚΚΑ) αναλάμβαναν να συνεργαστούν στενά με το Στρατηγείο Μέσης Ανατολής, δεσμευόμενες να παράσχουν κάθε δυνατή διευκόλυνση αναφορικώς με την επιχείρηση «Κιβωτός του Νώε», που αναφερόταν σε επικείμενη απόβαση των Συμμάχων στην Ελλάδα.

ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ GOOGLE NEWS ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΚΛΙΚ ΕΔΩ