Εν αρχή να σημειώσουμε ότι στην παραπάνω «εξίσωση» υπάρχει τέσσερις«σταθερές», που δεν επιδέχονται αμφισβήτηση.
Πρώτον, το Πολεμικό Ναυτικό (ΠΝ) χρειάζεται ενίσχυση σε πλοία.
Δεύτερον, ΑΥΤΗ ΤΗ ΣΤΙΓΜΗ η κυβέρνηση δεν διαθέτει σχετικά κονδύλια, καθώς τα διαθέσιμα κατευθύνονται προς άλλες κοινωνικές ομάδες και για άλλους σκοπούς.
Τρίτον, ΑΥΤΗ ΤΗ ΣΤΙΓΜΗ τα μόνα διαθέσιμα προς ενίσχυση του Στόλου είναι τα Πλοία Παράκτιας Μάχης (Littoral Combat Ship/LCS) από τα τέσσερα που έχει υπό απόσυρση το Ναυτικό των ΗΠΑ. Θεωρητικώς υπάρχουν και δύο αναβαθμισμένες φρεγάτες ΜΕΚΟ-200 ANZAC του Βασιλικού Ναυτικού της Αυστραλίας, που ΘΑ αποσυρθούν λόγω… «ελλείψεως πληρωμάτων», λόγος βεβαίως που μπορεί εύκολα να αναθεωρηθεί αν το απαιτήσουν οι επιχειρησιακές ανάγκες της χώρας.
Τέταρτον, το ΠΝ ξέρει καλύτερα από τον καθένα μας και το τι ακριβώς θέλει και το γιατί το θέλει. Διαχρονικώς έχει αποδείξει ότι επιλέγει σωστά από επιχειρησιακής απόψεως και πρωτοπόρα για την εποχή του και την περιοχή μας. Αρκεί βεβαίως οι εισηγήσεις του να εισακούγονται από την Πολιτεία, που κάνει και την τελική επιλογή. Στο κάτω-κάτω της γραφής οι δικοί του άνθρωπου θα τα στελεχώσουν, και αν χρειαστεί θα πολεμήσουν και θα νικήσουν με αυτά. Επομένως ουδείς – πιστεύουμε – έξω από το ΠΝ μπορεί να αμφισβητήσει τις (όποιες) επιλογές του.
Αυτές είναι οι «σταθερές» της εξισώσεως.
Τι έχουμε τώρα;
1)Μία επιστολή του Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ κ.Άντονυ Μπλίκεν προς τον Έλληνα Πρωθυπουργό κ. Κυριάκο Μητσοτάκη, την οποία εκείνο δημοσιοποίησε το Σάββατο, 27 Ιανουαρίου 2024, όπου μεταξύ άλλων αναφέρεται και στη δυνατότητα προσφοράς από πλευράς ΗΠΑ προς την Ελλάδα «μέχρι τέσσερα LCS, ως EDA» (“up to four LCS as EDA”).
2)Τη χθεσινή (29 Ιανουαρίου 2024) επίσημη δήλωση του Υπουργού Εθνικής Αμύνης κ. Νίκου Δένδια, μετά τη συνάντησή του με τον Κύπριο ομόλογό του Βασίλειο Πάλμα, που παραθέτουμε επί λέξει το σχετικό σημείο που μας ενδιαφέρει σήμερα, από το επίσημο Δελτίο Τύπου του ΥΠΕΘΑ: «…Και θέλω να αναφερθώ ιδιαίτερα στο ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό. Μελετάμε και την ενδιάμεση λύση των LCS που μας προσφέρονται δωρεάν από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής αλλά πέραν αυτού θέλω να σας πω, για πρώτη φορά, ότι συζητάμε με τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής για τον σχεδιασμό, τον κοινό σχεδιασμό και την συμπαραγωγή των φρεγατών νέας γενιάς Constellation.
Ήδη, στις 16 Ιανουαρίου 2024 παρελήφθη από το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού σχετική επιστολή του Αμερικανικού Ναυτικού, καταρχήν αποδοχής του ενδιαφέροντος όλων μας για τον σχεδιασμό και τη συμπαραγωγή έως 7 νέων φρεγατών κλάσης Constellation στα ελληνικά ναυπηγεία.
Με βάση, λοιπόν, αυτή την πρόταση, η Ελλάδα, εφόσον υπάρξει συμφωνία, θα μπορούσε να συμμετάσχει στο πρόγραμμα αυτό ευθύς εξ αρχής, δηλαδή από τον σχεδιασμό του, σύμφωνα με τις ανάγκες του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού και θα μπορούσε αυτό να αποτελέσει ένα τεράστιο άλμα και για τον ελληνικό Στόλο, αλλά και για την ελληνική ναυπηγική βιομηχανία».
Τι πρέπει να «κρατήσουμε» από την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα αυτή δήλωση του κ.Δένδια;
--- Τη μελέτη από πλευράς ΠΝ για τη δωρεάν προσφορά προς την Ελλάδα από τις ΗΠΑ των LCS («ως τέσσερα», συμφώνως με τον κ.Μπλίκεν, που σημαίνει από ένα ως και τα τέσσερα) ως «ενδιάμεση λύση».
--- Τη συζήτηση με τις ΗΠΑ για «τον κοινό σχεδιασμό και την συμπαραγωγή των φρεγατών νέας γενιάς Constellation», όπως σημείωσε επί λέξει ο κ.Δένδιας.
--- Την παραλαβή από το ΓΕΝ, στις 16 Ιανουαρίου 2924, απαντητικής επιστολής από πλευράς του Ναυτικού των ΗΠΑ «…καταρχήν αποδοχής του ενδιαφέροντος όλων μας για τον σχεδιασμό και τη συμπαραγωγή έως 7 νέων φρεγατών κλάσης Constellation στα ελληνικά ναυπηγεία», συμφώνως πάντα με τον κ. Δένδια.
--- Τη διευκρίνιση από πλευρά του κ. ΥΕΘΑ ότι «…Με βάση, λοιπόν, αυτή την πρόταση, η Ελλάδα, εφόσον υπάρξει συμφωνία, θα μπορούσε να συμμετάσχει στο πρόγραμμα αυτό ευθύς εξ αρχής, δηλαδή από τον σχεδιασμό του, σύμφωνα με τις ανάγκες του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού…»
Αναφορικώς με όλα αυτά που είναι ΔΕΔΟΜΕΝΑ, προκύπτουν μία σειρά ερωτήματα τόσο για την περίπτωση των LCS ως «ενδιαμέσου λύσεως», όσο και για τη συμμετοχή, με αυτούς τους «όρους» και «προϋποθέσεις», που έθεσε ο κ.Υπουργός στο πρόγραμμα της νέας φρεγάτας του Ναυτικού των ΗΠΑ του προγράμματος FFG(X), κλάσεως “Constellation”.
Για την περίπτωση των LCS
Τα πλοία είναι γνωστό ότι αποσύρονται από το Ναυτικό των ΗΠΑ, κατά μέσο όρο δέκα χρόνια μετά την είσοδό τους στην υπηρεσία εξ αιτίας σοβαρών προβλημάτων στον άξονα μεταδόσεως της κινήσεως, που οι Αμερικανοί υποστηρίζουν ότι διορθώθηκε.
--- Αν διορθώθηκε όντως τότε γιατί δεν τα κρατούν στη δύναμη του στόλου τους;
--- Αν δεν έχουν διορθωθεί ποιος θα πληρώσει για αυτές τις επισκευές;
--- Αν οι Αμερικανοί πριν μας τα παραδώσουν «δωρεάν» τα απογυμνώσουν από τον εξοπλισμό τους, όπως ακριβώς έκαναν με τα περιπολικά τους τύπου “Island”που μας παραχώρησαν, ποιος θα πληρώσει για τον (επαν)εξοπλισμό τους προκειμένου να ενταχθούν στον Ελληνικό Στόλο;
--- Αν πρόκειται να ενταχθούν ως «ενδιάμεση λύση», όπως είπε ο κ.Υπουργός, «ενδιάμεση λύση» τίνος; Των φρεγατών Belh@rra FDI-HN κλάσεως «Κίμων»; Μα η πρώτη από αυτές αναμένεται να ενταχθεί το 2025 και η δεύτερη στις αρχές του 2026. Πιο γρήγορα θα έλθουν αυτές από τις LCS. Ως «ενδιάμεση λύση» των φρεγατών “Constellation”, που ΘΑ συνσχεδιάσει και ΘΑ συνγκατασκευάσει η Ελλάδα στα Ελληνικά Ναυπηγεία, τότε μάλλον όχι «ενδιάμεση λύση», αλλά ως «μόνιμη λύση» θα πρέπει να τα ονομάσουμε.
Για την περίπτωση της συμμετοχής στο πρόγραμμα κατασκευής των φρεγατών FFG(X) κλάσεως “Constellation”
Καλό είναι οι αμέσως ενδιαφερόμενοι να ανατρέξουν στην «Υπηρεσία Ερευνών του Κογκρέσου»των ΗΠΑ (Congressional Research Service), όπου, στις 16 Ιανουαρίου 2024, στην αναθεωρημένη έκθεσή της 31 σελίδων, με τίτλο: «Navy Constellation (FFG-62) Class Frigate Program: Background and Issues for Congress,Updated January 16, 2024», πληροφορούμεθα τα εξήςάκρως ενδιαφέροντα:
- Το Αμερικανικό Ναυτικό άρχισε να χρηματοδοτεί τοπρόγραμμα της φρεγάτας κλάσεως “Constellation”(FFG 62), από το Οικ.Έτος 2020 (FY2020) και μέχρι τοΟικ.Έτος 2023 έχει χρηματοδοτήσει τέσσερα σκάφη(ένα ανά έτος), με τα τρέχοντα επιχειρησιακά του σχέδια να απαιτούν την κατασκευή 20 σκαφών της κλάσεως, ενώ έχει ζητήσει τη διαδικαστική έναρξη για την χρηματοδότηση των 5ου και 6ου σκαφών από τα έξι συνολικώς που έχει προγραμματίσει να χρηματοδοτήσει – δηλ.να προχωρήσει η κατασκευή τους – για την περίοδο FY2025-FY2028, οπότε ΤΩΡΑ έχει αποφασίσει να χρηματοδοτήσει (σε διάφορες φάσεις) δέκα σκάφη.Εκτός από την πρώτη φρεγάτα της οποίας το κόστος ανέρχεται σε 1,2 δις.δολάρια (λογικό, γιατί σε αυτήν τοποθετούνται όλα τα αρχικά κόστη του συνολικού προγράμματος), το κόστος των υπολοίπων εννέα σκαφών, της πρώτης δεκάδος, θα κυμανθεί μεταξύ 1 δις – 1,1 δις ανά σκάφος.
--- Από τα τέσσερα πρώτα σκάφη της κλάσεως που έχουν χρηματοδοτηθεί, ήδη ναυπηγείται το πρώτο από αυτά, και το οποίο αρχικώς αναμενόταν να παραδοθεί στο Αμερικανικό Ναυτικό το 2026, αλλά έχει ανακοινωθεί προ ημερών (11 Ιανουαρίου 2024) ότι η παράδοσή του μετατίθεται κατά ένα χρόνο, λόγω προβλημάτων με το προσωπικό στα ναυπηγεία, που η εταιρεία έλαβε έξτρα κονδύλι 50 εκατ.δολαρίων για να το δώσει υπό μορφή μπόνους στο προσωπικό και να παραμείνει.
- Η κλάση “Constellation” στηρίζεται (parent design) στην γαλλοϊταλική φρεγάτα FREMM, σε δύο «εκδόσεις» (γαλλική και ιταλική), που για με την Ιταλία κατασκευάζεται από την εταιρεία Fincantieri, που με τη θυγατρική της στις ΗΠΑ Fincantieri/Marinette Marineστη Marinette του Ουινσκόνσιν, κέρδισε και το σχετικό διαγωνισμό του Αμερικανικού Ναυτικού, με μερικές διαφοροποιήσεις στο αρχικό σχέδιο για να μπορεί να δεχτεί το σκάφος τις αμερικανικές απαιτήσεις (π.χ διαφορετική σχεδίαση της πρώρας καθώς δεν θα έχει τον θόλο του σόναρ, επειδή η Αμερικανοί επέλεξαν άλλο «πακέτο», το CAPTAS-4 Σόναρ Μεταβλητού Βάθους (variable depth sonar/VDS), που αναπτύσσεται από την πρύμνη του σκάφους, διαφορετική σχεδίαση στον ιστό του σκάφους, αφού οι αμερικανοί θα έχουν διαφορετικό ραντάρ από τους γαλλοϊταλούς κλπ).
--- Προς το παρόν, η ναυπήγηση πραγματοποιείται ΜΟΝΟ ΣΕ ΕΝΑ ναυπηγείο στις ΗΠΑ. Δεν υπάρχει δεύτερο, αν και εξετάζονται τρόποι για να υπάρξει μία τέτοια δυνατότητα ως «δικλείδα ασφαλείας».
--- Η έκθεση προτείνει μερικά ζητήματα που θα πρέπει να προσελκύσουν το ενδιαφέρον του Κογκρέσου, όπως η τοποθέτηση αντί 32 κελιών με τους κάθετα εκτοξευόμενους πυραύλους του συστήματος VLSMk.-41, που επιχειρεί το Αμερικανικό Ναυτικό, με 48 συνολικώς, γεγονός που θα επιφέρει μικρές μεν αλλά σημαντικές κατασκευαστικές αλλαγές στη σχεδίαση του σκάφους (μεγαλύτερο μήκος και βύθισμα, αύξηση του βάρους κατά 200 τόνους, και κόστος μετατροπής από 16-24 εκατ.δολάρια ανά σκάφος, γεγονός που θα ανεβάσει το κατασκευαστικό του κόστος κατά 1,16% - 1,24% αντιστοίχως, και αν όλα αυτά δημιουργούν σοβαρά «τεχνικά ρίσκα» στην ομαλή εξέλιξη του όλου προγράμματος.
--- Για να είναι πιο αποδοτικά τα πλοία και τα πληρώματα, το Αμερικανικό Ναυτικό προτίθεται στις φρεγάτες “Constellation” να έχει διπλά πληρώματα για κάθε πλοίο (Gold/Blue crews), εκτός από το πρώτο σκάφος και επικεφαλής της κλάσεως. Το Ελληνικό Ναυτικό δεν έχει τέτοια δυνατότητα. Το γεγονός αυτό όμως μήπως έχει επιχειρησιακές επιπτώσεις είτε στο πλήρωμα του κάθε σκάφους (επιπλέον κούραση και καταπόνηση) είτε στο ίδιο το σκάφος;
Εμείς φυσικά δεν είμαστε ειδικοί να απαντήσουμε σε όλα αυτά. Εκτιμούμε όμως ότι έτσι όπως έχει η κατάσταση, όπως αυτή παρουσιάζεται από την πολύ πρόσφατη (16 Ιανουαρίου 2024) έκθεση της Υπηρεσίας Ερευνών του Κογκρέσου, μάλλον δεν πρέπει να δικαιολογείται ο τόσο μεγάλος ενθουσιασμός του κ. Υπουργού για «από κοινού σχεδίαση» (σε ένα «κλειστό» parent design) ή «από κοινού κατασκευή» επτά ελληνικών φρεγατών (σε ελληνικά ναυπηγεία που ουσιαστικώς υπολειτουργούν και δεν έχουν σχεδιάσει πλοίο παρά μόνο κατασκευάζουν βάσει σχεδίων άλλων). Και επτά φρεγάτες κιόλας;
Εδώ δεν βρέθηκαν χρήματα για να ενεργοποιηθεί η οψιόν για την τέταρτη FDI-HN ή για τον εκσυγχρονισμό των ΜΕΚΟ, και θα βρεθούν χρήματα για επτά φρεγάτες που με τα «θέλω» μας θα τις έχουμε κάνει άλλα πλοία από… “Constellation”;
Ας είμεθα προσγειωμένοι και ας μην πετούμε σε …constellation (αστερισμός)!