Ο εκλογικός νόμος ως μηχανισμός χειραγώγησης

 
Ο εκλογικός νόμος ως μηχανισμός χειραγώγησης

Ενημερώθηκε: 12/04/16 - 18:39

Του Πάνου Σταθόπουλου

Αρθρογράφος: Πάνος Σταθόπουλος

Ψηλά στην ιεραρχία των παθογενειών του πολιτικού μας συστήματος είναι χωρίς αμφιβολία η συχνή αλλαγή των εκλογικών διατάξεων, με άμεση παρενέργεια και την προχειρότητα με την οποία αρκετές φορές διατυπώνονται οι διατάξεις αυτές.

Πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί η ασαφής διατύπωση που υπάρχει ως προς τον υπολογισμό του 18μήνου που πρέπει να παρέλθει ανάμεσα σε δύο εκλογές προκειμένου να ισχύει ή όχι ο σταυρός προτίμησης, γεγονός που έχει ήδη διχάσει τους έγκριτους συνταγματολόγους της χώρας σε δύο διαφορετικές απόψεις.

Η βασική παθογένεια πάντως είναι η διαμόρφωση παράδοσης να θεωρείται η αλλαγή του εκλογικού νόμου προνόμιο της εκάστοτε πολιτικής εξουσίας σύμφωνα με το υποτιθέμενο συμφέρον της. Βεβαίως δεν είναι λίγες οι φορές που έχει αποδειχθεί ότι «όποιος σκάβει τον λάκκο του άλλου πέφτει ο ίδιος μέσα», αλλά αυτό φυσικά δεν αλλάζει το φαινόμενο των συχνών προσπαθειών χειραγώγησης που, όχι σπάνια, είναι πρόχειρες και αποσπασματικές.

Ούτε λίγο, ούτε πολύ, σε 32 βουλευτικές εκλογές από το 1926 (όταν καταργήθηκε το σύστημα των σφαιριδίων) έως τώρα, οι 17 διεξήχθησαν με διαφορετικό εκλογικό νόμο από αυτόν που ίσχυε την προηγούμενη φορά.

Ο απίστευτος απολογισμός μεταβολής μάλιστα θα ήταν ακόμα υψηλότερος αν δεν είχαν παρατηρηθεί κάποιες «σταθεροποιητικές» τάσεις στα πιο πρόσφατα χρόνια. Τόσο με τον εκλογικό νόμο που ψήφισε η ΝΔ το 1990 και εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στα χρονικά σε τέσσερις συνεχόμενες βουλευτικές εκλογές, όσο και με την πιο πρόσφατη εκδοχή του 2008 που έχει ήδη εφαρμοστεί στις πέντε τελευταίες εκλογές.

Η ειρωνεία είναι όμως ότι πρόκειται για έναν προβληματικό τεχνικά εκλογικό νόμο, όχι μόνο λόγω του υπερβολικού μπόνους πλειοψηφίας που προβλέπει, ιδίως για τη σημερινή διασπορά ψήφων στο κατακερματισμένο κομματικό μας σύστημα, αλλά και γιατί καταστρατηγεί σοβαρά την αναλογική εκπροσώπηση στις επιμέρους εκλογικές περιφέρειες, πέραν του ότι δεν έχει ρυθμίσει το σπάσιμο των μεγάλων τουλάχιστον εκλογικών περιφερειών.

Ο συγκεκριμένος εκλογικός νόμος είναι βέβαιο πρέπει να αλλάξει. Εξίσου βέβαιο είναι όμως ότι οι αλλαγές πρέπει επιτέλους να γίνουν νηφάλια με γνώμονα ένα ορθολογικό εκλογικό σύστημα μακροπρόθεσμα λειτουργικό. Η εγκατάλειψη της παθογένειας είναι σίγουρο ότι μόνο ωφέλεια μπορεί να προσφέρει.