Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, έχει υπαινιχθεί το ενδεχόμενο «αλλαγής καθεστώτος» στο Ιράν, όμως η προοπτική αυτή ενδέχεται να μην είναι τόσο απλή όσο φαντάζεται, ενώ τα αποτελέσματά της δύσκολα θα ανταποκριθούν στις προσδοκίες της Ουάσινγκτον.
Ειδικοί προειδοποιούν ότι μια αλλαγή καθεστώτος δεν εγγυάται την ανάδειξη κυβέρνησης φιλικής προς τις Ηνωμένες Πολιτείες ή το Ισραήλ. Αντιθέτως, μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για την άνοδο πιο εξτρεμιστικών προσωπικοτήτων, οι οποίες θα μπορούσαν να επιδιώξουν την απόκτηση πυρηνικών όπλων ως απόλυτο μέσο αποτροπής, ιδίως μετά από καταστροφές που θα έχουν προκληθεί από αμερικανικές και ισραηλινές επιθέσεις.
Αν και ο Ανώτατος Ηγέτης Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ μπορεί να αντικατασταθεί σε περίπτωση θανάτου, η πλήρης κατάρρευση του καθεστώτος αποτελεί επίσης σοβαρό κίνδυνο που οι αμερικανικοί φορείς χάραξης πολιτικής οφείλουν να λάβουν υπόψη. Σύμφωνα με ειδικούς, ένα τέτοιο σενάριο θα μπορούσε να οδηγήσει στη διάσπαση της χώρας και να προκαλέσει ευρύτερους τριγμούς σε όλη τη Μέση Ανατολή.
Ένα πιθανό αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι η ανάληψη της εξουσίας από στρατιωτικά ή παραστρατιωτικά στοιχεία του ιρανικού καθεστώτος. Όπως ανέφερε ο Τρίτα Πάρσι, εκτελεστικός αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Quincy στην Ουάσινγκτον, «αυτές οι παρατάξεις δεν πρόκειται να είναι το είδος του καθεστώτος που μπορεί να είχαν κατά νου οι ΗΠΑ».
Το Ιράν, που φιλοξενεί εδώ και καιρό υποβόσκοντα αυτονομιστικά κινήματα, θα μπορούσε να βυθιστεί σε εσωτερική αποσταθεροποίηση και χάος, σε περίπτωση πλήρους κατάρρευσης της κεντρικής κυβέρνησης, όπως επισημαίνουν αναλυτές.
«Η κατάρρευση του καθεστώτος ισοδυναμεί με κατάρρευση του κράτους και επιδείνωση του χάους που ακολουθεί», δήλωσε ο Πάρσι στο CNN.
Ο Ανώτατος Ηγέτης εκλέγεται ισόβια από τη Συνέλευση των 88 μελών των Εμπειρογνωμόνων, χωρίς να υπάρχει επίσημος θεσμικός μηχανισμός διαδοχής.
Ωστόσο, σύμφωνα με δημοσίευμα των New York Times το Σάββατο, ο Χαμενεΐ έχει επιλέξει τρεις ανώτερους κληρικούς ως πιθανούς διαδόχους, σε περίπτωση δολοφονίας του. Η πληροφορία προέρχεται από τρεις Ιρανούς αξιωματούχους με γνώση του θέματος.
Οποιαδήποτε διαδικασία διαδοχής ενδέχεται να εκτυλιχτεί εν μέσω προσπαθειών αυτονομιστικών ομάδων —που παραμένουν εχθρικές προς την Ισλαμική Δημοκρατία— να εκμεταλλευτούν την κατάσταση ως ευκαιρία για να διεκδικήσουν εξουσία ή ανεξαρτησία.