Ήταν η καλύτερη μέρα για την Ουκρανία εδώ και πολύ καιρό, παρ' όλο που ακόμη είναι πολύ δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς μπορεί να τελειώσει άμεσα ο πόλεμος που εξαπέλυσε η ρωσική εισβολή.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι επισκέφθηκε τον Λευκό Οίκο και, σε αντίθεση με την προηγούμενη φορά πριν ένα εξάμηνο, δεν υπήρξε έκρηξη στο Οβάλ Γραφείο.
Το CNN σχολιάζει χαρακτηριστικά ότι ο Ντόναλντ Τραμπ έδωσε εικόνες του πώς θα μπορούσε να προσεγγίσει το προεδρικό μεγαλείο σώζοντας την Ουκρανία, θωρακίζοντας την Ευρώπη και δείχνοντας πραγματικά άξιος για το Νόμπελ Ειρήνης.
Η ομάδα των Ευρωπαίων ηγετών που πήγαν στην Ουάσινγκτον για να υποστηρίξουν τον Ζελένσκι ήταν εντυπωσιακά και ασυνήθιστα ενωμένοι παρά τις μεγάλες ιδεολογικές τους αποκλίσεις.
Ήταν μια ιστορική μέρα, θύμιζε τις συναντήσεις των μεγάλων πολιτικών που τερμάτισαν τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και έχτισαν τον σύγχρονο κόσμο. Έτσι πρέπει να λειτουργεί η Δύση, με έναν Αμερικανό πρόεδρο να ηγείται ισχυρών Ευρωπαίων που μοιράζονται κοινούς στόχους.
Μήπως όμως είναι πολύ καλό για να έχει διάρκεια;
Είναι ενδεικτικό του ρήγματος που υπάρχει στη διατλαντική συμμαχία ότι η αποφυγή καταστροφών θεωρείται σοβαρή πρόοδος, ειδικά μετά τις παραχωρήσεις του Τραμπ στον Πούτιν στην πολυτάραχη σύνοδο κορυφής τους στην Αλάσκα την περασμένη εβδομάδα.
Στις συναντήσεις στον Λευκό Οίκο όλοι, συμπεριλαμβανομένου του Τραμπ, έκαναν επιδεικτικά τα πάντα για να αποφύγουν συζητήσεις για θέματα που θα μπορούσαν να χαλάσουν την ημέρα.
Μέχρι το βράδυ, ο Τραμπ μιλούσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για μια πιθανή τριμερή σύνοδο κορυφής, με τον Ζελένσκι και τον Πούτιν, η οποία θα μπορούσε να προηγηθεί μιας κατ' ιδίαν συνάντησης μεταξύ των ηγετών της Ρωσίας και της Ουκρανίας. Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς δήλωσε ότι μια τέτοια συνάντηση θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί εντός δύο εβδομάδων, υποδηλώνοντας επιτάχυνση της διπλωματικής ορμής.
Ο Φινλανδός πρόεδρος Αλεξάντερ Στουμπ είπε στον Τραμπ ότι «τις τελευταίες δύο εβδομάδες, πιθανότατα έχουμε σημειώσει μεγαλύτερη πρόοδο στον τερματισμό αυτού του πολέμου από ό,τι τα τελευταία τρεισήμισι χρόνια». Για πρώτη φορά, δεν τα έλεγε ένας ξένος ηγέτης που επιδίδεται σε αυτοταπείνωση για να κερδίσει την εύνοια ενός προέδρου των ΗΠΑ που λαχταρά κολακεία.
Ήταν η αλήθεια.
Από δω και πέρα γίνεται πιο δύσκολο
Οι χθεσινές συναντήσεις ήταν ό,τι πιο πειστικό έχει παρουσιάσει μέχρι στιγμής ο Τραμπ πως το εννοεί πραγματικά, όταν λέει ότι θέλει να σταματήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία. Μπορεί να αξίζει περισσότερα εύσημα από όσα παίρνει μέχρι στιγμής, σημειώνει το CNN.
Όμως, οι συναντήσεις χρησίμευσαν και για να φέρουν στην επιφάνεια ερωτήματα που θα γίνουν όλο και πιο πιεστικά τις επόμενες εβδομάδες και θα μπορούσαν να ματαιώσουν την προσπάθεια του Τραμπ για ειρήνη, όπως και να διαλύσουν την ενότητα των Δυτικών- με τρόπο που θα ενθουσίαζε τον Πούτιν.
Υπήρξε πολλή συζήτηση -σε καλό κλίμα- σχετικά με την ανάγκη να δοθούν στην Ουκρανία εγγυήσεις ασφαλείας μετά από οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία. Ο Τραμπ μάλιστα άφησε να εννοηθεί ότι θα στείλει στήριξη από τον αμερικανικό στρατό. Αλλά κανείς δεν έχει ακόμη εξηγήσει πώς θα λειτουργήσει αυτό και, το πιο σημαντικό, τι θα δεχόταν η Ρωσία ως μέρος μιας συμφωνίας.
Η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι παρουσίασε πρόταση για ένα σύνολο εγγυήσεων από τα δυτικά κράτη, με βάση τη δέσμευση αμοιβαίας συνδρομής του Άρθρου 5 του ΝΑΤΟ. Κάτι τέτοιο θα ήταν εκτός των επίσημων δομών της συμμαχίας, αλλά θα μπορούσε να λειτουργήσει με τον ίδιο τρόπο. Όμως, παρά τη διαβεβαίωση του Τραμπ μετά την Αλάσκα ότι ο Πούτιν είναι ανοιχτός σε εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία, αυτό είναι πολύ δύσκολο. Ο Ρώσος ηγέτης διεξάγει πόλεμο για να συντρίψει τις φιλοδοξίες του γείτονά του για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Γιατί να δεχτεί μια συμφωνία που θα προσέφερε ένα ψευδο-συμμαχικό καθεστώς στην Ουκρανία;
Και πόσο ισχυρές θα ήταν αυτές οι εγγυήσεις ούτως ή άλλως; Θα πολεμούσαν πράγματι τα ευρωπαϊκά έθνη που θα προσέφεραν στρατεύματα εναντίον της Ρωσίας, για να σώσουν την Ουκρανία από μια νέα ρωσική εισβολή; Η ανησυχία για τον πόλεμο που βρίσκεται τώρα σε εξέλιξη είναι μήπως παρασύρει όλους σε έναν πόλεμο με την πυρηνικά εξοπλισμένη Ρωσία.
Και πώς θα έβλεπε η εκλογική βάση του Τραμπ μια τέτοια νέα εξωτερική δέσμευση;
Η πλάνη της «ανταλλαγής εδαφών»
Έπειτα, υπάρχει το εδαφικό ζήτημα.
Η λέξη-κλειδί στην εκκολαπτόμενη ειρηνευτική διαδικασία του Τραμπ είναι οι «ανταλλαγές εδαφών», για να δημιουργηθεί μια νέα οριοθέτηση μεταξύ μιας διευρυμένης Ρωσίας και μιας μειωμένης Ουκρανίας. Ο Τραμπ έδωσε μάλιστα στον Ζελένσκι έναν χάρτη, για τον οποίο ήταν αρκετά ευγνώμων, σαν να μην συνειδητοποιεί ακόμη τις δύσκολες επιλογές που έχει μπροστά του για τη γη που είναι βουτηγμένη στο ουκρανικό αίμα.
Σύμφωνα με αξιωματούχους που ενημερώθηκαν για τη σύνοδο κορυφής του Τραμπ με τον Πούτιν, ο Ρώσος ηγέτης επιδιώκει να κατακτήσει εδάφη μέσω διαπραγματεύσεων, τα οποία τα στρατεύματά του δεν έχουν καταφέρει να καταλάβουν, συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής και βιομηχανικής περιοχής του Ντονμπάς στην ανατολική Ουκρανία.
Ο όρος «ανταλλαγή εδαφών» ουσιαστικά κρύβει την πραγματική του σημασία. Η Ουκρανία, σύμφωνα με το ρωσικό σχέδιο, θα εμπλεκόταν σε διαπραγματεύσεις για διαφορετικά μέρη της επικράτειάς της. Ο Πούτιν θα έπαιρνε πολύτιμες στρατηγικές περιοχές και θα προσέφερε άλλες λιγότερο κρίσιμες που έχει ήδη καταλάβει αλλού εντός της Ουκρανίας. Δεν φαίνεται να είναι και σπουδαία συμφωνία.
Οι ανταλλαγές εδαφών δημιουργούν αναταραχές και πυροδοτούν μελλοντικές διαμάχες, όπως δείχνει η Μέση Ανατολή. Σε αυτήν την περίπτωση, θα έπρεπε να ειπωθεί σε χιλιάδες Ουκρανούς ότι πρέπει να φύγουν από το σπίτι τους ή να γίνουν Ρώσοι. Και ο Ζελένσκι θα έπρεπε να εξηγήσει στους γονείς των πεσόντων νεαρών Ουκρανών γιατί πέθαναν για να πάρει τα εδάφη ο Πούτιν.
Υπάρχουν ορισμένες διατυπώσεις που θα μπορούσαν να εμποδίσουν την επίσημη αναγνώριση των αμφισβητούμενων περιοχών για να αναβάλουν τις κρίσιμες αποφάσεις για την κυριαρχία και να παγώσουν τον πόλεμο. Αυτό θα δημιουργούσε μια κατάσταση όπως αυτή μεταξύ Βόρειας και Νότιας Κορέας ή στη διαιρεμένη Γερμανία κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Αλλά αυτές είναι επιλογές που μάλλον είναι αδύνατο για τον Ζελένσκι να παρουσιάσει στον λαό του.
Αυτό εξηγεί γιατί οι συζητήσεις της Δευτέρας ήταν σουρεαλιστικές, σημειώνει το CNN.
«Νομίζω ότι όλοι είναι σε χαρούμενη διάθεση, και νομίζω ότι αυτό είναι καλύτερο από το να μην είσαι σε χαρούμενη διάθεση, υποθέτω» δήλωσε ο πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας της πρώτης θητείας του Τραμπ, Τζον Μπόλτον, στον Άντερσον Κούπερ του CNN. «Νομίζω ότι η εστίαση στις συναντήσεις υπογραμμίζει την έλλειψη ουσίας σε όλα αυτά».
Κάθε σημαντική ειρηνευτική προσπάθεια φαίνεται ωρίς ελπίδα στην αρχή. Μερικές φορές ο μόνος τρόπος για να ξεπεραστούν τα δυσεπίλυτα ζητήματα είναι να δημιουργηθεί μια εσωτερική ώθηση. Έτσι, η βιασύνη του Τραμπ να πραγματοποιεί συνόδους κορυφής μπορεί να έχει νόημα. Ίσως μπορεί να οδηγήσει γρήγορα τους πάντες τόσο μακριά από τον δρόμο προς την ειρήνη, που θα είναι αδύνατο να επιστρέψουν. Αλλά, κάποια στιγμή τα χάσματα πρέπει να γεφυρωθούν.
«Δεν νομίζω ότι αυτό που βλέπουμε αυτή τη στιγμή, όπου όλοι φαίνονται να συμμετέχουν σε μια φανταστική διπλωματία, δεν νομίζω ότι είναι βιώσιμο», δήλωσε στον Richard Quest στο CNN ο Michael Kimmage του Wilson Center, συγγραφέας του βιβλίου «Συγκρούσεις: Η προέλευση του πολέμου στην Ουκρανία και η νέα παγκόσμια αστάθεια».
Ο Τραμπ άλλαξε γνώμη για την Ουκρανία
Όταν ο Τραμπ επέστρεψε στον Λευκό Οίκο, πολλοί υποστηρικτές της Ουκρανίας φοβήθηκαν ότι θα την άφηνε στην τύχη της. Ο Αμερικανός πρόεδρος εξακολουθεί να διστάζει για το είδος της στρατιωτικής βοήθειας των ΗΠΑ που έσωσαν τη χώρα μετά την εισβολή του Πούτιν το 2022.
Αλλά ο Τραμπ έχει πλέον επενδύσει σημαντικό πολιτικό κεφάλαιο στην προσπάθειά του να τερματίσει έναν πόλεμο που τώρα παραδέχεται ότι είναι πολύ πιο περίπλοκος από ό,τι είχε καταλάβει όταν ορκίστηκε να φέρει ειρήνη εντός 24 ωρών. Προς επίρρωσιν αυτού, οι σειρήνες ηχούσαν πάνω από το Κίεβο, την ώρα που ξεκινούσε η διπλωματία στον Λευκό Οίκο.
Παρα την παρακίνηση από δημοσιογράφους συντηρητικών μέσων, ο Τραμπ έπεδειξε μεγάλη αυτοσυγκράτηση στη συνέντευξη Τύπου με τον Ζελένσκι στο Οβάλ Γραφείο. Στη συνέχεια, έπαιξε τον παραδοσιακό ρόλο του προέδρου των ΗΠΑ που περιβάλλεται από τους συμμάχους του ΝΑΤΟ. «Όλοι εργαζόμαστε για τον ίδιο στόχο, πολύ απλό στόχο - θέλουμε να σταματήσουμε τον πόλεμο» είπε ο Τραμπ.
Κατευνασμός του Πούτιν
Κάποιες στιγμές, ωστόσο, τροφοδότησαν ανησυχίες για την πραγματική αφοσίωση του Τραμπ στην ειρηνευτική διαδικασία. Πιάστηκε στο μικρόφωνο να λέει στον Εμανουέλ Μακρόν ότι ο Πούτιν «θέλει να κάνει μια συμφωνία για μένα». Αυτό δείχνει επικίνδυνη αφέλεια για τον Ρώσο ηγέτη που ξεκίνησε τον πόλεμο και είναι αποφασισμένος να αναβιώσει τον μύθο του ρωσικού μεγαλείου.
Στη συνέχεια, ο Τραμπ σταμάτησε τις συνομιλίες με τους Ευρωπαίους ηγέτες για να πάει να μιλήσει με τον Πούτιν στο τηλέφωνο.
Αυτό το είδος συμπεριφοράς ήταν ακριβώς ο λόγος που οι Ευρωπαίοι ομόλογοι του Τραμπ έσπευσαν να διασχίσουν τον Ατλαντικό, καθώς παραμένει η υποψία για τις ικανότητές του και τη δέσμευσή του στην ασφάλεια της Δύσης.
Ωστόσο, κανείς άλλος δεν μπορεί να κινηθεί μεταξύ του Ζελένσκι, των Ευρωπαίων ηγετών και του Πούτιν. Αν υπάρξει ποτέ ειρηνευτική συμφωνία, πιθανότατα θα είναι επειδή ο Τραμπ έπαιξε το χαρτί της προσωπικότητάς του και της ισχύος των ΗΠΑ.
Είναι μια εξαιρετικά ανορθόδοξη προσέγγιση που μπορεί να μην λειτουργήσει.
Υπάρχουν πολλές λεπτομέρειες οι οποίες είναι ακόμη πολύ θολές, όμως χιλιάδες ζωές εξαρτώνται από αυτές.
Πηγή: skai.gr