Σύμφωνα με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, υποτίθεται ότι θα ήταν η στιγμή που θα μιλούσε ευθέως στον Ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν για το αν θα τερμάτιζε τον πόλεμό του στην Ουκρανία ή διαφορετικά θα βρισκόταν αντιμέτωπος με συνέπειες, όπως περαιτέρω κυρώσεις.
Αλλά στη δίωρη τηλεφωνική του επικοινωνία με τον Πούτιν στις 19 Μαΐου, ο Τραμπ δεν έδωσε τελεσίγραφο, αλλά αντιθέτως, έκανε λόγο για περαιτέρω ειρηνευτικές συνομιλίες.
Όπως όμως σημειώνει το The Economist σε ανάλυσή του, όλο αυτό ευνοεί τη Ρωσία. Καθώς οι δυνάμεις του προελαύνουν, ο Πούτιν επιμένει ότι πρέπει να επιτευχθεί συμφωνία για τους όρους μιας ειρηνευτικής διευθέτησης πριν επέλθει εκεχειρία. Η Ουκρανία, που υποστηρίζεται από τους Ευρωπαίους ηγέτες, θέλει άμεση και άνευ όρων κατάπαυση του πυρός για 30 ημέρες, ώστε να ακολουθήσουν ύστερα συνομιλίες για μόνιμη διευθέτηση του πολέμου.
Ο Τραμπ όμως φαίνεται να κρατεί διαφορετική στάση. Ο Αμερικανός πρόεδρος χαιρέτισε τις «εξαιρετικές» συνομιλίες και ανέφερε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι «η Ρωσία και η Ουκρανία θα ξεκινήσουν αμέσως διαπραγματεύσεις για την επίτευξη κατάπαυσης του πυρός και, το σημαντικότερο, για τον τερματισμό του πολέμου». Ο Πούτιν φάνηκε ικανοποιημένος. «Είμαστε γενικά στο σωστό δρόμο», σημείωσε, λέγοντας ότι η Ρωσία είναι έτοιμη να εργαστεί πάνω σε ένα «μνημόνιο για μια πιθανή μελλοντική συνθήκη ειρήνης που θα καθορίζει μια σειρά από θέσεις». Αυτές φαίνεται να περιλαμβάνουν την απαίτηση να παραδώσει η Ουκρανία τα εδάφη που η Μόσχα εξακολουθεί να κατέχει σε τέσσερις περιοχές που εισέβαλε και προσάρτησε παράνομα - κάτι που ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει απορρίψει.
«Εάν οι Ρώσοι δεν είναι έτοιμοι να σταματήσουν τις δολοφονίες, πρέπει να υπάρξουν αυστηρότερες κυρώσεις. Η πίεση στη Ρωσία θα την ωθήσει προς την πραγματική ειρήνη», δήλωσε ο Ζελένσκι μέσω ανάρτησης στο Χ, σε μι αδήλωση που αντανακλά την προσπάθειά του να ανακτήσει την εύνοια του Τραμπ μετά την έντονη λογομαχία τους στο Οβάλ Γραφείο τον Φεβρουάριο. Οι δύο άνδρες αγκαλιάστηκαν στη βασιλική του Αγίου Πέτρου κατά τη διάρκεια της κηδείας του Πάπα Φραγκίσκου τον περασμένο μήνα. Η Ουκρανία υπέγραψε επίσης με τις ΗΠΑ συμφωνία για ορυκτά, συμφώνησε επί της αρχής σε κατάπαυση του πυρός και συμμετείχε στις πρώτες απευθείας συνομιλίες με τη Ρωσία εδώ και σχεδόν τρία χρόνια. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν δεσμευτεί να συνεχίσουν να βοηθούν την Ουκρανία. «Η Ευρώπη θα αυξήσει την πίεση στη Μόσχα μέσω κυρώσεων», επέμεινε ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς.
Τις τελευταίες εβδομάδες ο Τραμπ άρχισε να διερωτάται αν ο Πούτιν τον χειραγωγεί. Προς το παρόν, όμως, αποφεύγει να γίνει σκληρός απέναντι στον Ρώσο πρόεδρο. Ο Τραμπ έχει τρεις επιλογές αυτή τη στιγμή: Να διπλασιάσει το «φλερτ» του με τον Πούτιν, να αποσύρει το ενδιαφέρον του για τη διευθέτηση της σύγκρουσης ή να γίνει εχθρικός προς τον Ρώσο πρόεδρο.
Όταν οι απευθείας συνομιλίες μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας στην Κωνσταντινούπολη την περασμένη εβδομάδα απέτυχαν να καταλήξουν σε συμφωνία για κατάπαυση του πυρός, ο Τραμπ δήλωσε ότι μόνο η προσωπική του συνάντηση με τον Πούτιν θα μπορούσε να δώσει λύση στο αδιέξοδο. Το τηλεφώνημα με τον Πούτιν φαίνεται ωστόσο ότι δεν έφερε κάποια πρόοδο. Ο Τραμπ μπορεί ακόμη να αποφασίσει ότι πρέπει να βρεθεί τετ α τετ με τον Πούτιν για να υπάρξει πρόοδος.
Ο Τραμπ μπορεί να καταλήξει να φανεί αδύναμος και ανόητος. Οι ατελείωτες συνομιλίες δίνουν στη Ρωσία χρόνο για να σημειώσει περισσότερα κέρδη στο πεδίο της μάχης. Μια μικρή νότα αισιοδοξίας είναι ότι ο Τραμπ δεν επανέλαβε την πιο δυσάρεστη κριτική του για την Ουκρανία: Ότι αυτή φταίει για τον πόλεμο και ότι «δεν έχει τα χαρτιά» για να συνεχίσει να πολεμάει.
Παρόλα αυτά, μια αυξανόμενη ανησυχία στην αμερικανική κυβέρνηση είναι ότι η άκαρπη διπλωματία θα μετατρέψει τον «πόλεμο του Τζο Μπάιντεν» σε «αποτυχία του Ντόναλντ Τραμπ». Σε αυτό το κλίμα, κάποιοι μιλούν για μια πλήρη εγκατάλειψη της διαμεσολαβητικής προσπάθειας. «Είμαστε περισσότερο από ανοιχτοί στο να αποσυρθούμε», δήλωσε ο αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς, καθώς αποχωρούσε από τη Ρώμη μετά από συνομιλίες με τον Πάπα Λέοντα ΙΔ'.
Ο Τραμπ άφησε να εννοηθεί ότι ο ρόλος της Αμερικής θα είναι πιο αποστασιοποιημένος, αφήνοντας τις δύο πλευρές να συνομιλήσουν μεταξύ τους, ίσως με τη φιλοξενία του Βατικανού, όπως πρότεινε ο νέος Πάπας.
Ωστόσο, η αποχώρηση από τη διαμεσολάβηση θα μπορούσε να έχει ένα διεστραμμένο αποτέλεσμα: Να βοηθήσει τη Ρωσία, στερώντας από την Ουκρανία το τελευταίο απομεινάρι αμερικανικής διπλωματικής υποστήριξης. Ο Ζελένσι υποστηρίζει ότι είναι «ζωτικής σημασίας» η Αμερική και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι να παραμείνουν δεσμευμένοι στην υποστήριξη της Ουκρανίας. Εν τω μεταξύ, οι σύμμαχοι της Ουκρανίας πιστεύουν ότι έχει περάσει προ πολλού η ώρα για τον Τραμπ να επιλέξει την τρίτη επιλογή: Να αυξήσει την πολιτική, οικονομική και στρατιωτική πίεση στον Πούτιν μέχρι να συμφωνήσει σε κατάπαυση του πυρός.
Ένα νομοσχέδιο για την επιβολή δασμών 500% στις χώρες που αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο ετοιμάζεται στο Κογκρέσο. Το 17ο πακέτο κυρώσεων της ΕΕ, που εγκρίθηκε σήμερα, δεν θα είναι το ίδιο σκληρό. Αλλά επιβάλλει κυρώσεις σε περισσότερους Ρώσους αξιωματούχους και πλοία του «σκιώδους στόλου» που μεταφέρει το πετρέλαιό της σε όλο τον κόσμο.
Απογοητευμένος από τον Πούτιν, αλλά απρόθυμος να απομακρυνθεί από αυτόν, ο Τραμπ επιλέγει την αποφυγή μιας απόφασης. Αυτό μπορεί να είναι αρκετό για τη Ρωσία. Ο Πούτιν μπορεί να υπολογίζει ότι η Ρωσία μπορεί να αντέξει τον οικονομικό πόνο από περαιτέρω κυρώσεις. Γνωρίζει επίσης ότι λίγοι στην Αμερική αντέχουν να κάνουν το μόνο πράγμα που θα μπορούσε πραγματικά να αλλάξει τον υπολογισμό του: Να επαναλάβουν την αμερικανική στρατιωτική υποστήριξη ύψους δεκάδων δισ. δολαρίων σε ετήσια βάση σε μια εποχή περικοπών στις δαπάνες σε ολόκληρη την ομοσπονδιακή κυβέρνηση.
Κατά την άποψη του Βανς, ο Πούτιν «δεν ξέρει ακριβώς πώς να βγει από τον πόλεμο». Όλα τα σημάδια όμως δείχνουν ότι ο Πούτιν θέλει να συνεχίσει τον πόλεμο. Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών της Κωνσταντινούπολης ο επικεφαλής της ρωσικής αντιπροσωπείας, Βλαντίμιρ Μεντίνσκι, δήλωσε στους Ουκρανούς αξιωματούχους: «Είμαστε έτοιμοι να πολεμήσουμε για ένα χρόνο, δύο, τρία -όσο καιρό κι αν χρειαστεί» και πρόσθεσε: «Πολεμήσαμε τη Σουηδία για 21 χρόνια. Πόσο καιρό είστε έτοιμοι να πολεμήσετε;». Προς το παρόν, όμως, οι δύο πλευρές συζητούν έναν πιο άμεσο στόχο: Την ανταλλαγή έως και 1.000 αιχμαλώτων από κάθε πλευρά.
Στις 19 Μαΐου ο Πούτιν δήλωσε: «Το κύριο πράγμα για μας είναι να εξαλείψουμε τις βασικές αιτίες αυτής της κρίσης». Στη γλώσσα του Κρεμλίνου, αυτό σημαίνει ότι η Ουκρανία θα πρέπει να είναι αδύναμη, ουδέτερη, εκτός του ΝΑΤΟ και στερημένη από τη δυτική στρατιωτική υποστήριξη. Με άλλα λόγια, ο Πούτιν θέλει τη συνθηκολόγηση της Ουκρανίας, είτε στο πεδίο της μάχης είτε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Οι κάτοικοι του Βασιλκίβ έξω από το Κίεβο πήραν μια γεύση λίγες ώρες πριν από το τηλεφώνημα Τραμπ-Πούτιν. Η πόλη, όπου βρίσκεται μια σημαντική αεροπορική βάση, δέχθηκε επίθεση από δεκάδες drones κατά τη διάρκεια της νύχτας. Τουλάχιστον ένα από αυτά έπληξε μια αποθήκη όπλων, προκαλώντας τεράστια έκρηξη.
«Ήταν η πιο δυνατή, η πιο τρομακτική νύχτα από την αρχή του πολέμου», δήλωσε η Nadia Piden. Η γειτόνισσά της, η 27χρονη Anna Efimenko, ήταν λιγότερο τυχερή, καθώς πέθανε ενώ προστάτευε τον τετράχρονο γιο της, ο οποίος τώρα δίνει μάχη για τη ζωή του στο νοσοκομείο.
Ο Τραμπ δικαίως αποκαλεί τον πόλεμο «λουτρό αίματος». Φαίνεται όμως να μην αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα ότι το να προσπαθεί να καλοπιάσει τον Πούτιν δεν θα τον σταματήσει.