Υπό την ασφυκτική «πίεση» των συνεχιζόμενων αναγκών της Ουκρανίας και λόγω απουσίας στήριξης από τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι Βρυξέλλες ψάχνουν τρόπους να αποδώσουν «δάνειο επανορθώσεις» ύψους 140 δις ευρώ προς την Ουκρανία , που θα χρηματοδοτηθεί από τα λεγόμενα «παγωμένα» ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.
Το θέμα συζητήθηκε πρόσφατα στη συνεδρίαση των Υπουργών Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Λουξεμβούργο, χωρίς όμως να καταλήξουν σε αποφάσεις, καθώς είναι αρκετά νομικά «αγκάθια» και οι ανησυχίες των «27».
«Το θέμα είναι περίπλοκο και απαιτούνται Ευρωπαϊκές νομικές και τεχνικές διαβουλεύσεις» παραδέχονται διπλωμάτες. Και παρά το ότι η Γερμανία στηρίζει την πρόταση – με ειδικό άρθρο, που έγραψε στους Financial Times o Γερμανός καγκελάριος – εκείνο που διχάζει είναι η παροχή των εγγυήσεων για το δάνειο, εφ' όσον τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία είναι «παγωμένα» .
Η πρόταση της Κομισιόν είναι να παρασχεθούν οι εγγυήσεις από κράτη-μέλη, αλλά δεν πρέπει να αντιμετωπιστεί ο προϋπολογισμός της ΕΕ ως «εγγύηση», δηλαδή ξαφνικά πρέπει να επιστραφούν στη Μόσχα 140 δις ευρώ.
Έως σήμερα η ΕΕ έχει αποφύγει να καταφύγει στα χρήματα αυτά, ενώ ξεκαθαρίζει έναντι των σχετικών προειδοποιήσεων της Ρωσίας ότι δεν πρόκειται για κατάσχεση (confiscation). Υπάρχει περιορισμένο περιθώριο χρόνου, καθώς στόχος είναι να ξεκινήσει όμως τα χρήματα αυτά από τον Απρίλιο του 2026. Όμως, κάποια-μέλη θεωρούν πως αν και δεν πρόκειται για «κατάσχεση», ωστόσο έχει παρόμοια χαρακτηριστικά. Και επειδή το μέτρο αντί να ισχύει και κοινοβουλευτική έγκριση από κάποια κράτη-μέλη, ο χρόνος μετράει για την επίτευξη συμφωνίας.
Από πού προέρχονται τα κεφάλαια;
Πρόκειται, ουσιαστικά, για περιουσιακά στοιχεία της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας , που έχουν ήδη μετατραπεί σε μετρητά και κατατίθεται στην Euroclear, μια εταιρεία εκκαθάρισης και διακανονισμού χρηματοπιστωτικών τίτλων με έδρα τις Βρυξέλλες . Σήμερα, το ποσό ανέρχεται συνολικά σε 175 δις. Σε καμία περίπτωση δεν υπάρχουν ποσά ιδιωτών, Ρώσων ολιγαρχών ή εταιρειών, καθώς δεν ήταν δυνατή νομικά η χρήση τους.
Ποια είναι η πρόταση της ΕΕ;
Η πρόταση της Κομισιόν είναι να δώσει «εντολή» στην Euroclear να επενδύσει τα ταμειακά της υπόλοιπα σε χρεόγραφο της ΕΕ, αντί της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) , εξηγούν αρμόδιες πηγές, ώστε να δοθεί το λεγόμενο «δάνειο επανορθώσεων» στην Ουκρανία, το οποίο όμως θα εμπεριέχει αρκετούς όρους: πρώτον, να δοθεί τμηματικά, δεύτερον, το Κίεβο να χρησιμοποιήσει τα κεφάλαια δίνοντας προτεραιότητα σε ευρωπαϊκές αγορές, τρίτον, όταν η Ρωσία αναλαμβάνει τα έξοδα ανοικοδόμησης της Ουκρανίας, η ουκρανική κυβέρνηση να επιστρέψει το δάνειο, ώστε τότε η Ευρώπη να δώσει πίσω το ποσό στη Μόσχα. Αυτό είναι το σημείο «κλειδί» της πρότασης.
Γιατί είναι «κλειδί»;
Η τελευταία προϋπόθεση, σύμφωνα με την Κομισιόν, αποδεικνύει ότι δεν υπάρχει κατάσχεση. Πρόκειται απλώς για δάνειο. Όμως η πρόταση εγείρει ενστάσεις από το Βέλγιο , έδρα της Euroclear και της ΕΚΤ, καθώς δεν είναι σίγουρο εάν η Μόσχα συμφωνήσει τελικά στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, σε περίπτωση ειρηνευτικής συμφωνίας.
Υπάρχει προηγούμενο;
Το Ιράκ έπρεπε να καταβάλει 52,4 δις δολάρια για την κατοχή του Κουβέιτ το 1990. Όμως τα περισσότερα χρήματα προήλθαν από την πώληση ιρακινού πετρελαίου, που κατατέθηκαν σε λογαριασμό του ΟΗΕ, ο οποίος προσδιορίστηκε το ποσοστό που κατέληξε στο Κουβέιτ.
Ποιες είναι οι ανησυχίες του Βελγίου;
Ο Βέλγος πρωθυπουργός Μπαρτ Ντε Βέβερ -καθώς η Euroclear έχει έδρα τις Βρυξέλλες- εμφανίζεται βέβαιος ότι ο Βλάντιμιρ Πούτιν θα κινηθεί δικαστικά εναντίον της χώρας. Γι' αυτό, ζητά «εγγυήσεις», «αμοιβαιότητα» και «κοινό ρίσκο» για τους «27», να καταστεί η ΕΕ «ασπίδα» έναντι πιθανών νομικών ενεργειών της Ρωσίας. Θεωρεί, εξάλλου, ότι η κίνηση έρχεται σε αντίθεση με το διεθνές δίκαιο, κάτι με το οποίο συμφωνεί η ΕΚΤ. Η Μόσχα, εξάλλου, θα μπορούσε με τη σειρά της να εθνικοποιήσει περιουσιακά στοιχεία ευρωπαϊκών εταιρειών που συνεχίζουν να λειτουργούν στη χώρα, όπως η ιταλική UniCredit, η αυστριακή Raiffeisenn, η ελβετική Nestle και η γερμανική αλυσίδα σούπερ μάρκετ Makro. Και το ευρώ θα μπορούσε να επηρεαστεί ως αποθεματικό νόμισμα.
Τι ζητά τώρα η ΕΕ;
Πρώτον, ζητά από τα κράτη-μέλη να εγγυηθεί αυτό το δάνειο. Κατ' αυτόν τον τρόπο περιορίζεται ο κίνδυνος να αρθούν οι κυρώσεις στο Κρεμλίνο, χωρίς η Μόσχα να έχει πληρώσει τις αποζημιώσεις και η Ευρώπη να χρειάζεται να αντιμετωπίσει την πίστη. Και με αυτόν τον τρόπο θεωρούν στην Κομισιόν ότι αποδεικνύεται ότι δεν πρόκειται για κατάσχεση. Επίσης, εκτιμούν ότι πρέπει να οριστεί εγγύηση, βάσει της ΑΕΠ των κρατών-μελών.
Ποια είναι η εναλλακτική;
«Η εναλλακτική λύση θα έπρεπε να δοθεί το δάνειο προς την Ουκρανία μέσω των εθνικών προϋπολογισμών, δηλαδή των Ευρωπαίων φορολογούμενων, κάτι που δεν θα ικανοποιήσει κανένα κράτος-μέλος» εξηγούν αρμόδιες πηγές. Ο χρόνος πάντως πιέζει, καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ δεν έχει ξεκαθαρίσει εάν θα συνεχίσει να στηρίζει οικονομικά και στρατιωτικά το Κίεβο. Η Ουκρανία όμως για την Ευρώπη αποτελεί «πρώτη γραμμή αμυνάς της» τονίζουν.
Το ζήτημα θα απασχολήσει εκτενώς το επικείμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στα τέλη του μήνα, στις Βρυξέλλες.
Πηγή: dw.com