Το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της Ε.Ε. έδωσε σήμερα, Τρίτη, το τελικό πράσινο φως για τη δημιουργία του νέου χρηματοδοτικού εργαλείου «SAFE» που θα παρέχει δάνεια ύψους 150 δισ. ευρώ για κοινές επενδύσεις στην ευρωπαϊκή άμυνα.
Σύμφωνα με ευρωπαϊκές διπλωματικές πηγές, το «SAFE» εγκρίθηκε από τους υπουργούς της Ε.Ε. με ευρεία πλειοψηφία και χωρίς συζήτηση: όλες οι χώρες ψήφισαν υπέρ εκτός από την Ουγγαρία, που απείχε. Την προηγούμενη εβδομάδα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. (σε επίπεδο πρέσβεων) είχαν καταλήξει σε κατ’ αρχήν συμφωνία για το «SAFE».
Η πολωνική προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε. χαιρέτισε τη συμφωνία ως «μεγάλη επιτυχία», σημειώνοντας ότι ο συμβιβασμός επετεύχθη έπειτα από «δύσκολες διαπραγματεύσεις» που κράτησαν δύο μήνες.
Συμμετοχή τρίτων χωρών
Με βάση τη νομοθετική πράξη του «SAFE» που εγκρίθηκε, ανοίγει ο δρόμος για τη συμμετοχή και τρίτων χωρών, όπως η Τουρκία, σε κοινές επενδύσεις στην ευρωπαϊκή άμυνα.
Το χρηματοδοτικό εργαλείο SAFE θα παρέχει χαμηλότοκα πολυετή δάνεια, ύψους έως και 150 δισ. ευρώ, τα οποία θα εγγυάται ο προϋπολογισμός της Ε,Ε. Τα δάνεια αυτά θα προορίζονται για την κοινή χρηματοδότηση αγορών και εξοπλιστικών έργων σε τομείς όπου η ευρωπαϊκή προσφορά παραμένει ανεπαρκής, όπως η παραγωγή πυραύλων, πυρομαχικών, μη επανδρωμένων αεροσκαφών και αντιαεροπορικών αμυντικών συστημάτων, κ.ά.
Στα δάνεια θα μπορούν να συμμετάσχουν χώρες εκτός Ε.Ε., όπως η Νορβηγία και η Ουκρανία, που έχουν υπογράψει εταιρική σχέση άμυνας και ασφάλειας, καθώς και η Βρετανία, η οποία υπέγραψε με την Ε.Ε. παρόμοια συμφωνία εταιρικής σχέσης στις 19 Μαΐου στο Λονδίνο, καθώς και υποψήφιες προς ένταξη χώρες.
Στην πρόταση υπό έγκριση κανονισμού προβλέπεται το κόστος των εξαρτημάτων που παράγεται από την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία (εγκατεστημένη στην Ε.Ε., σε χώρα του ΕΟΧ/ΕΖΕΣ ή στην Ουκρανία) να μην είναι μικρότερο από το 65% του συνολικού κόστους του τελικού στρατιωτικού εξοπλισμού. Το υπόλοιπο ποσοστό, έως και 35%, μπορεί να προέρχεται από χώρες εκτός Ε.Ε., χωρών του ΕΟΧ/ΕΖΕΣ ή της Ουκρανίας.
Το «SAFE» αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου προγράμματος για τον επανεξοπλισμό της ευρωπαϊκής ηπείρου, του ReArm Europe, που παρουσίασε στα τέλη Μαρτίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το οποίο στοχεύει στην κινητοποίηση έως και 800 δισ. ευρώ.
Από την ελληνική πλευρά ζητήθηκε από την Κομισιόν να υπάρξει συμπληρωματική δήλωση που επισυνάφθηκε στα πρακτικά του Coreper, την περασμένη Τετάρτη και όπου δεσμεύεται για χρήση του άρθρου 212 της συνθήκης για τη λειτουργία της Ένωσης, βάσει του οποίου «οι συμφωνίες οικονομικού, χρηματοδοτικού και τεχνικού περιεχομένου της Ένωσης με τους υποψήφιους εταίρους αποφασίζονται με ομοφωνία».
Επιπλέον, η Αθήνα κατέθεσε εθνική δήλωση όπου εκφράζει την πεποίθηση ότι «η Κομισιόν και οι εταίροι θα σεβαστούν τις θεμελιώδεις αρχές σε όλα τα στάδια της εφαρμογής του Safe» και πως οι συμπεφωνημένες διατάξεις και ρυθμίσεις του μηχανισμού δεν θα αποτελέσουν «προηγούμενο» για μελλοντικά αμυντικά προγράμματα της Ευρώπης.
Στο κείμενο του κανονισμού διατυπώνεται πάντως σαφώς και οριζοντίως ότι η συμμετοχή τρίτης χώρας δεν πρέπει να απειλεί τα συμφέροντα της Ε.Ε. και των κρατών-μελών της. Σε κάθε περίπτωση, η συμμετοχή της Τουρκίας δεν αποκλείεται από δυνάμει μελλοντικές διμερείς ή πολυμερείς συνεργασίες. Αδιευκρίνιστες παραμένουν εξάλλου οι τελευταίες, ενώ σύμφωνα με πληροφορίες «παράθυρο» συμμετοχής τουρκικών αμυντικών εταιρειών θα δοθεί μέσω κοινοπραξιών και σχετικών συμφωνιών μετόχων.