Σαν σήμερα πριν ακριβώς από έναν χρόνο, η πολύνεκρη τραγωδία στην πόλη Νόβι Σαντ έμελλε να σημαδέψει μια ολόκληρη γενιά και να προκαλέσει την οργή των πολιτών.
Ήταν 1η Νοεμβρίου του 2024 όταν στον προσφάτως ανακαινισμένο σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης, κατέρρευσε η στέγη του με αποτέλεσμα να πέσει πάνω σε ανυποψίαστους πολίτες και να βρουν το θάνατο 16 συνολικά άνθρωποι.
Με αφορμή τη μαύρη αυτή επέτειο, οι φοιτητές, οι οποιοί πρωτοστατούν της αγανάκτησης, κάλεσαν όλους τους πολίτες της χώρας να συγκεντρωθούν στο Νόβι Σαντ για να τιμήσουν τη μνήμη των θυμάτων της τραγωδίας και να πραγματοποιήσουν τη «μεγαλύτερη συγκέντρωση μνήμης» που έχει δει ποτέ ο κόσμος.
Η ανταπόκριση των πολιτών είναι συγκινητική. Από χθες το βράδυ χιλιάδες κόσμου συρρέουν με όλα τα διαθέσιμα μέσα - με αυτοκίνητα, μηχανάκια, ποδήλατα, ακόμα και πεζοί - στην πόλη.
Χιλιάδες περπάτησαν από το Βελιγράδι, καλύπτοντας περίπου 100 χλμ, καθώς και από άλλες περιοχές της χώρας — όπως το Νόβι Παζάρ, περίπου 340 χλμ νότια της πρωτεύουσας. Η πορεία τους διήρκεσε 16 ημέρες.
Οι κάτοικοι του Νόβι Σαντ βγήκαν στους δρόμους για να τους υποδεχτούν, σφυρίζοντας και κρατώντας σημαίες, με πολλούς να είναι φανερά συγκινημένοι.
Στην είσοδο του σιδηροδρομικού σταθμού, πολίτες τοποθετούν λουλούδια κάτω από τα ονόματα των θυμάτων.
«Ψάχνω για δικαιοσύνη»
Η Ντιάνα Χρκα, της οποίας ο 27χρονος γιος ήταν ανάμεσα στα θύματα, δήλωσε στο Al Jazeera: «Αυτό που θέλω να μάθω είναι ποιος σκότωσε το παιδί μου, για να μπορέσω να έχω λίγη ηρεμία, να σταματήσει αυτό το μαρτύριο».
Και πρόσθεσε: «Ψάχνω για δικαιοσύνη. Δεν θέλω καμία άλλη μητέρα να περάσει ό,τι περνάω εγώ».
Οι διαμαρτυρίες για την κατάρρευση του σταθμού οδήγησαν στην παραίτηση του πρωθυπουργού, στην πτώση της κυβέρνησής του και στον σχηματισμό νέας, ωστόσο ο εθνικιστής πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς παρέμεινε αμετακίνητος στην εξουσία.
Ο Βούτσιτς κατηγορούσε επανειλημμένα τους διαδηλωτές ως «πραξικοπηματίες χρηματοδοτούμενους από το εξωτερικό», ενώ μέλη του κυβερνώντος κόμματός του (SNS) διέδιδαν θεωρίες συνωμοσίας, υποστηρίζοντας ότι η κατάρρευση της στέγης μπορεί να ήταν προμελετημένη επίθεση.
Ωστόσο, σε τηλεοπτικό διάγγελμα την Παρασκευή, ο Βούτσιτς αναδιπλώθηκε ζητώντας συγγνώμη για δηλώσεις που —όπως είπε— «τώρα μετανιώνει». «Αυτό αφορά τόσο τους φοιτητές όσο και τους διαδηλωτές και όλους όσους διαφώνησα μαζί τους. Ζητώ συγγνώμη γι’ αυτό», είπε, καλώντας σε διάλογο.
Η τελετή μνήμης στον σιδηροδρομικό σταθμό του Νόβι Σαντ θα ξεκινήσει στις 11:52 π.μ. την ώρα που συνέβη η τραγωδία — με 16 λεπτά σιωπής προς τιμήν των 16 θυμάτων.
Δεκατρία άτομα, ανάμεσά τους και ο πρώην υπουργός Υποδομών Γκόραν Βέσιτς, διώκονται ποινικά για την κατάρρευση της στέγης.
Παράλληλα, συνεχίζεται ανεξάρτητη έρευνα για διαφθορά, καθώς και έρευνα που υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση σχετικά με πιθανή κατάχρηση ευρωπαϊκών κονδυλίων στο έργο.
«Διαφθορά στα ύψη»
Η κυβέρνηση έχει κηρύξει το Σάββατο ημέρα εθνικού πένθους, ενώ ο Πατριάρχης της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, Πορφύριος, θα τελέσει επιμνημόσυνη λειτουργία στον ναό του Αγίου Σάββα στο Βελιγράδι.
Η αντιπροσωπεία της ΕΕ στη Σερβία κάλεσε όλους «να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση, να αποκλιμακώσουν τις εντάσεις και να αποφύγουν τη βία».
Ο πολιτικός αναλυτής Αλεξάνταρ Πόποβ δήλωσε στο Al Jazeera ότι η διαφθορά στη Σερβία βρίσκεται «στα ύψη»: «Δεν μιλάμε για δεκάδες εκατομμύρια ευρώ, αλλά για εκατοντάδες εκατομμύρια — ίσως και δισεκατομμύρια — που διακινούνται μέσα από μεγάλα έργα υποδομών», είπε. «Αυτή η κυβέρνηση και ο πρόεδρος έχουν ελέγξει όλα τα βασικά κρατικά θεσμικά όργανα, όπως τη δικαιοσύνη», πρόσθεσε.