Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθέτησε ψήφισμα που καλεί την ΕΕ να αναλάβει ηγετικό ρόλο στην επίτευξη δίκαιης και διαρκούς ειρήνης στην Ουκρανία, με όρο μια ουσιαστική κατάπαυση του πυρός και ισχυρές εγγυήσεις ασφάλειας υπέρ του Κιέβου.
Η θέση του ΕΚ είναι ότι η ειρήνη δεν μπορεί να στηριχθεί σε παραχωρήσεις προς τον επιτιθέμενο ούτε σε de facto αποδοχή της ρωσικής κατοχής ουκρανικών εδαφών.
Το ψήφισμα, που εγκρίθηκε με 401 ψήφους υπέρ, 70 κατά και 90 αποχές, απαντά στις πρόσφατες πρωτοβουλίες της αμερικανικής κυβέρνησης για τον τερματισμό του πολέμου και επιχειρεί να τοποθετήσει την ΕΕ ως αυτόνομο, συμπληρωματικό πόλο στις διαπραγματεύσεις. Το ΕΚ ζητεί από την Ένωση και τα κράτη μέλη να αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη για την ευρωπαϊκή ασφάλεια και να διαμορφώσουν ενεργά την αρχιτεκτονική ειρήνης, αντί να περιοριστούν σε ρόλο παρακολούθησης των αμερικανικών επιλογών.
Όροι για βιώσιμη ειρήνη
Οι ευρωβουλευτές δηλώνουν ότι πριν από οποιαδήποτε συμφωνία για βιώσιμη ειρήνη πρέπει να προηγηθεί αποτελεσματική κατάπαυση του πυρός, με σαφή, επαληθεύσιμα κριτήρια εφαρμογής. Η κατάπαυση, κατά το ΕΚ, οφείλει να συνοδευθεί από ισχυρές εγγυήσεις ασφάλειας της ΕΕ και των ΗΠΑ προς την Ουκρανία, ισοδύναμες σε φιλοσοφία με το άρθρο 5 της Συνθήκης του ΝΑΤΟ και το άρθρο 42.7 της Συνθήκης για την ΕΕ, προκειμένου να αποτρέπεται και να αντιμετωπίζεται άμεσα κάθε νέα επίθεση.
Παράλληλα, το Κοινοβούλιο θεωρεί ότι καμία ειρηνευτική συμφωνία δεν μπορεί να περιορίζει το δικαίωμα της Ουκρανίας να υπερασπίζεται την κυριαρχία, ανεξαρτησία και εδαφική της ακεραιότητα. Υπογραμμίζει επίσης ότι το Κίεβο διατηρεί πλήρη ελευθερία επιλογής των συμμαχιών του στον τομέα ασφάλειας και πολιτικής, χωρίς ρωσικό δικαίωμα αρνησικυρίας.
ΕΕ, ΗΠΑ και αρχιτεκτονική διαπραγματεύσεων
Το κείμενο αναγνωρίζει τις αμερικανικές προσπάθειες για τον τερματισμό του πολέμου, αλλά κρίνει ότι η πολιτική αμφισημία της Ουάσιγκτον απέναντι στην Ουκρανία υπονομεύει την προοπτική διαρκούς ειρήνης. Οι ευρωβουλευτές φοβούνται ότι ένα μερικό ή πρόωρο «πάγωμα» της σύγκρουσης, χωρίς αξιόπιστες εγγυήσεις και σαφή αποτύπωση ευθύνης της Ρωσίας, θα άφηνε χώρο σε νέες επιθετικές κινήσεις και θα αποσταθεροποιούσε την ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας.
Σε αυτό το πλαίσιο, το ΕΚ επαναλαμβάνει την αρχή «τίποτα για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία, τίποτα για την Ευρώπη χωρίς την Ευρώπη» – ζητώντας θεσμοθετημένη συμμετοχή τόσο του Κιέβου όσο και των ευρωπαϊκών θεσμών σε κάθε διαπραγματευτικό σχήμα. Η γραμμή αυτή στοχεύει να αποτρέψει διευθετήσεις «άνωθεν» μεταξύ μεγάλων δυνάμεων που θα παράκαμπταν τα άμεσα ενδιαφερόμενα μέρη.
Εδαφική ακεραιότητα και μη αναγνώριση
Το ψήφισμα διακηρύσσει ότι οποιοδήποτε κατεχόμενο ουκρανικό έδαφος δεν θα αναγνωριστεί νομικά από την ΕΕ και τα κράτη μέλη της ως ρωσικό, ανεξαρτήτως τετελεσμένων επί του πεδίου. Η θέση αυτή επιβεβαιώνει ότι η Ένωση παραμένει προσηλωμένη στα διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορα της Ουκρανίας και απορρίπτει de jure κάθε αλλαγή συνόρων με χρήση βίας.
Το Κοινοβούλιο επισημαίνει ότι οποιαδήποτε ρύθμιση που παγιώνει την κατοχή ή προϋποθέτει ουκρανικές εδαφικές παραχωρήσεις θα ήταν αντίθετη με τις αρχές του διεθνούς δικαίου και δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί ούτε δίκαιη ούτε βιώσιμη. Η θέση αυτή συνδέεται άμεσα με τη βούληση του ΕΚ να μην επιτρέψει «ανταμοιβή του επιτιθέμενου» ως προϋπόθεση ειρήνης.
Αποζημιώσεις, δάνειο αποκατάστασης και κυρώσεις
Σε οικονομικό επίπεδο, το ψήφισμα τονίζει ότι η όποια ειρηνευτική συμφωνία πρέπει να προβλέπει πλήρη αποζημίωση από τη Ρωσία για τις υλικές και μη υλικές ζημίες που προκάλεσε στην Ουκρανία. Για να υποστηριχθεί η ανοικοδόμηση, το ΕΚ καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη να εγκρίνουν επειγόντως ένα νομικά και οικονομικά ισχυρό «δάνειο αποκατάστασης», βασισμένο σε δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.
Οι ευρωβουλευτές διευκρινίζουν ότι η τύχη αυτών των περιουσιακών στοιχείων και οι όροι επένδυσής τους δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο διαπραγμάτευσης χωρίς την ΕΕ, κατοχυρώνοντας έτσι τον ρόλο της Ένωσης ως κεντρικού διαπραγματευτή στα οικονομικά σκέλη της ειρηνευτικής διαδικασίας. Επιμένουν επίσης ότι οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας δεν πρέπει να αρθούν πριν από τη διαπραγμάτευση και την εφαρμογή μιας ειρηνευτικής συμφωνίας, ώστε να διατηρηθεί η πίεση για συμμόρφωση της Μόσχας στους όρους μιας δίκαιης λύσης.
Πηγή: ERTNews