Η Ευρώπη έχει υπερθερμανθεί τις τελευταίες τρεις δεκαετίες πάνω από δύο φορές περισσότερο από τον υπόλοιπο κόσμο και γνώρισε τη μεγαλύτερη αύξηση θερμοκρασίας από οποιαδήποτε άλλη ήπειρο, σύμφωνα με έκθεση του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού (WMO) που δημοσιεύθηκε σήμερα
Η έκθεση για την κατάσταση του κλίματος στην Ευρώπη ακολουθεί ένα καλοκαίρι ακραίων φαινομένων. Ενός καύσωνα που έσπασε κάθε ρεκόρ και κατέκαψε τη Βρετανία, με αλπικούς παγετώνες που εξαφανίστηκαν με πρωτοφανή ρυθμό και έναν μακροχρόνιος θαλάσσιος καύσωνας που έβρασε τα νερά της Μεσογείου .
«Η Ευρώπη παρουσιάζει μια ζωντανή εικόνα ενός κόσμου που θερμαίνεται και μας υπενθυμίζει ότι ακόμη και οι καλά προετοιμασμένες κοινωνίες δεν είναι ασφαλείς από τις επιπτώσεις των ακραίων καιρικών φαινομένων», δήλωσε ο γενικός γραμματέας του WMO, Πέτρι Ταάλας.
Από το 1991 έως το 2021, οι θερμοκρασίες στην Ευρώπη αυξάνονταν κατά μέσο όρο 0,5 βαθμούς Κελσίου ανά δεκαετία, σύμφωνα με την έκθεση, ενώ ο παγκόσμιος μέσος όρος ήταν μόλις 0,2 βαθμούς Κελσίου.
Η έκθεση για την κατάσταση του κλίματος στην Ευρώπη, που εκπονήθηκε από κοινού με την Υπηρεσία Κλιματικής Αλλαγής Copernicus της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επικεντρώθηκε στο 2021. Παρέχει πληροφορίες για την άνοδο της θερμοκρασίας, τους καύσωνες στην ξηρά και τη θάλασσα, τα ακραία καιρικά φαινόμενα, την αλλαγή στις βροχοπτώσεις και την υποχώρηση πάγου και χιονιού.
Οι θερμοκρασίες στην Ευρώπη έχουν αυξηθεί σημαντικά την περίοδο 1991-2021, με μέσο ρυθμό περίπου +0,5 °C ανά δεκαετία. Ως αποτέλεσμα, οι αλπικοί παγετώνες έχασαν 30 μέτρα σε πάχος πάγου από το 1997 έως το 2021. Το στρώμα πάγου της Γροιλανδίας λιώνει και συμβάλλει στην επιτάχυνση της ανόδου της στάθμης της θάλασσας. Το καλοκαίρι του 2021, στην Γροιλανδία παρατηρήθηκε ένα φαινόμενο τήξης και η πρώτη καταγεγραμμένη βροχόπτωση στο υψηλότερο σημείο της, τον σταθμό Summit.
Το 2021, τα έντονα καιρικά και κλιματικά φαινόμενα οδήγησαν σε εκατοντάδες θανάτους, επηρέασαν άμεσα περισσότερους από μισό εκατομμύριο ανθρώπους και προκάλεσαν οικονομικές ζημιές που ξεπερνούν τα 50 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ. Περίπου το 84% των γεγονότων ήσαν πλημμύρες ή καταιγίδες.
«Δεν είναι όλα τα νέα άσχημα», όμως σημειώνουν οι συντάκτες της έκθεσης.
Ορισμένες χώρες στην Ευρώπη έχουν σημειώσει μεγάλη επιτυχία στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Ειδικότερα, στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου μειώθηκαν κατά 31% μεταξύ 1990 και 2020, με καθαρό στόχο μείωσης 55% για το 2030.
Η Ευρώπη είναι επίσης μία από τις πιο προηγμένες περιφέρειες στη διασυνοριακή συνεργασία για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, ιδίως σε διακρατικές λεκάνες απορροής ποταμών. Είναι ένας από τους παγκόσμιους ηγέτες στην παροχή αποτελεσματικών συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης, με περίπου το 75% των ανθρώπων να προστατεύονται. Τα σχέδια δράσης για τη θερμότητα-υγεία έχουν σώσει πολλές ζωές από την υπερβολική ζέστη.
«Η Ευρώπη παρουσιάζει μια ζωντανή εικόνα ενός κόσμου που θερμαίνεται και μας υπενθυμίζει ότι ακόμη και οι καλά προετοιμασμένες κοινωνίες δεν είναι ασφαλείς από τις επιπτώσεις των ακραίων καιρικών φαινομένων. Φέτος, όπως και το 2021, μεγάλα τμήματα της Ευρώπης έχουν πληγεί από εκτεταμένους καύσωνες και ξηρασία, τροφοδοτώντας τις πυρκαγιές. Το 2021, εξαιρετικές πλημμύρες προκάλεσαν θάνατο και καταστροφές», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του WMO, καθηγητής Πέτρι Ταάλας.
Η Υπηρεσία της ΕΕ για την Κλιματική Αλλαγή Copernicus (C3S), που εφαρμόζεται από το ECMWF για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, παρέχει τελευταίας τεχνολογίας δεδομένα και εργαλεία παρακολούθησης του κλίματος για την υποστήριξη του μετριασμού και της προσαρμογής του κλίματος και πρωτοβουλιών όπως η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία.
«Η ευρωπαϊκή κοινωνία είναι ευάλωτη στην κλιματική μεταβλητότητα και την αλλαγή, αλλά η Ευρώπη βρίσκεται επίσης στην πρώτη γραμμή της διεθνούς προσπάθειας για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και για την ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων προσαρμογής στο νέο κλίμα που θα πρέπει να ζήσουν οι Ευρωπαίοι», δήλωσε ο Δρ. Carlo Buontempo. , Διευθυντής, Υπηρεσία Κλιματικής Αλλαγής Copernicus, Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Προγνώσεων Καιρού (ECMWF).
Μελλοντικά σενάρια
Οι καιρικές συνθήκες, το κλίμα και οι καταστροφές που σχετίζονται με τα ύδατα προβλέπεται να αυξηθούν στο μέλλον, σύμφωνα με τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Έκθεση Αξιολόγησης της Κλιματικής Αλλαγής.
Βάσει των εκτιμήσεών της θεωρείται πολύ πιθανό ότι:
Ανεξάρτητα από τα μελλοντικά επίπεδα υπερθέρμανσης του πλανήτη, οι θερμοκρασίες θα αυξηθούν σε όλες τις ευρωπαϊκές περιοχές με ρυθμό που θα υπερβαίνει τις μεταβολές της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας, παρόμοιο με παλαιότερες παρατηρήσεις.
Η συχνότητα και η ένταση των ακραίων περιστάσεων καύσωνα, συμπεριλαμβανομένων των θαλάσσιων καυσώνων, προβλέπεται να συνεχίσουν να αυξάνονται ανεξάρτητα από το σενάριο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Οι παρατηρήσεις έχουν εποχιακό και περιφερειακό μοτίβο που συνάδει με την προβλεπόμενη αύξηση των βροχοπτώσεων το χειμώνα στη Βόρεια Ευρώπη. Προβλέπεται μείωση των βροχοπτώσεων το καλοκαίρι στη Μεσόγειο που θα επεκτείνεται και στις βόρειες περιοχές. Οι ακραίες βροχοπτώσεις και οι μεγάλες πλημμύρες προβλέπεται να αυξηθούν σε επίπεδα υπερθέρμανσης του πλανήτη που ξεπερνούν τους 1,5°C σε όλες τις περιοχές εκτός από τη Μεσόγειο.
Η έκθεση καταλήγει με τις επιπτώσεις της υπερθέμανσης στην ανθρώπινη υγεία και τις υποδομές μεταφορών ενώ όσον αφορά στις πυρκαγιές αναφέρει: Οι περισσότερες ζημιές από τις πυρκαγιές οφείλονται σε ακραία γεγονότα για τα οποία δεν είναι προσαρμοσμένα ούτε τα οικοσυστήματα ούτε οι κοινότητες. Η κλιματική αλλαγή, οι ανθρώπινες συμπεριφορές και άλλοι βαθύτεροι παράγοντες δημιουργούν τις προϋποθέσεις για πιο συχνές, έντονες και καταστροφικές πυρκαγιές στην Ευρώπη, με σημαντικές κοινωνικοοικονομικές και οικολογικές συνέπειες.