Η Ταϊλάνδη και η Καμπότζη έχουν εμπλακεί στη μαγαλύτερη κλίμακα συγκρούσεων εδώ και πάνω από μια δεκαετία, ανταλλάσσοντας πυρά βαρέως πυροβολικού στα διαφιλονικούμενα σύνορά τους, με τουλάχιστον 16 νεκρούς και δεκάδες χιλιάδες εκτοπισμένους.
Οι εντάσεις άρχισαν να αυξάνονται μεταξύ των γειτονικών χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας τον Μάιο, μετά τον θάνατο ενός στρατιώτη της Καμπότζης κατά τη διάρκεια μιας ανταλλαγής πυροβολισμών, και έκτοτε κλιμακώνονται σταθερά, προκαλώντας αρχικά διπλωματικές διαμάχες και τώρα, ένοπλες συγκρούσεις, σημειώνει το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters.
Η τρέχουσα κατάσταση
Οι συγκρούσεις ξέσπασαν μεταξύ των δύο χωρών νωρίς την Πέμπτη κατά μήκος μιας αμφισβητούμενης περιοχής που συνορεύει με έναν αρχαίο ναό, επεκτεινόμενες γρήγορα και σε άλλες περιοχές κατά μήκος των συνόρων, ενώ οι ανταλλαγές πυρών βαρέως πυροβολικού συνεχίστηκαν για δεύτερη συνεχόμενη ημέρα.
Η Ταϊλάνδη ανακάλεσε τον πρεσβευτή της στην Πνομ Πενχ την Τετάρτη και απέλασε τον απεσταλμένο της Καμπότζης, σε απάντηση στο γεγονός ότι ένας δεύτερος Ταϊλανδός στρατιώτης έχασε ένα άκρο από νάρκη που η Μπανγκόκ ισχυρίστηκε ότι είχε τοποθετηθεί πρόσφατα από αντίπαλα στρατεύματα. Η Καμπότζη χαρακτήρισε την κατηγορία αυτή ως αβάσιμη.
Οι δύο πλευρές, κατηγορούν η μία την άλλη ότι ξεκίνησαν τις εχθροπραξίες, οι οποίες μέχρι στιγμής έχουν στοιχίσει τη ζωή σε τουλάχιστον 16 ανθρώπους, 15 από την πλευρά της Ταϊλάνδης και ένας από τη μεριά της Καμπότζης.
Η Καμπότζη έχει αναπτύξει εκτοξευτές ρουκετών, οι οποίοι, σύμφωνα με την Ταϊλάνδη, χρησιμοποιήθηκαν για να στοχεύσουν μη στρατιωτικές περιοχές, ενώ οι ένοπλες δυνάμεις της Ταϊλάνδης έστειλαν μαχητικά αεροσκάφη F-16 αμερικανικής κατασκευής, χρησιμοποιώντας ένα για να βομβαρδίσουν στρατιωτικούς στόχους στην άλλη πλευρά των συνόρων.
Περίπου 130.000 άνθρωποι έχουν απομακρυνθεί από συνοριακές περιοχές στην Ταϊλάνδη σε ασφαλέστερες τοποθεσίες, ενώ περίπου 12.000 οικογένειες στην πλευρά της Καμπότζης έχουν μετακινηθεί μακριά από τις γραμμές του μετώπου, σύμφωνα με τις τοπικές αρχές.
Διαμάχη ενός αιώνα
Η Ταϊλάνδη και η Καμπότζη αμφισβητούν για περισσότερο από έναν αιώνα την κυριαρχία σε διάφορα μη οριοθετημένα σημεία κατά μήκος των χερσαίων συνόρων τους μήκους 817 χιλιομέτρων (508 μιλίων), τα οποία χαρτογραφήθηκαν για πρώτη φορά από τη Γαλλία το 1907, όταν η Καμπότζη ήταν αποικία της.
Αυτός ο χάρτης, τον οποίο η Ταϊλάνδη αμφισβήτησε αργότερα, βασίστηκε σε μια συμφωνία ότι τα σύνορα θα οριοθετούνταν κατά μήκος της φυσικής γραμμής λεκάνης απορροής μεταξύ των δύο χωρών.
Το 2000, οι δύο χώρες συμφώνησαν να συστήσουν μια κοινή συνοριακή επιτροπή για την ειρηνική αντιμετώπιση των διεκδικήσεων εκατέρωθεν, αλλά έκτοτε δεν έχει σημειωθεί μεγάλη πρόοδος όσον αφορά τη διευθέτηση των διαφορών.
Οι διεκδικήσεις σχετικά με την κυριότητα ιστορικών χώρων έχουν προκαλέσει ένταση μεταξύ των δύο χωρών, ιδίως το 2003, όταν ταραξίες πυρπόλησαν την πρεσβεία της Ταϊλάνδης και ταϊλανδέζικες επιχειρήσεις στην Πνομ Πενχ λόγω ενός υποτιθέμενου σχολίου από μια διασημότητα της Ταϊλάνδης που αμφισβητούσε τη δικαιοδοσία επί του ναού Angkor Wat της Καμπότζης, που περιλαμβάνεται στα μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Unesco.
Ένας ινδουιστικός ναός του 11ου αιώνα που ονομάζεται Preah Vihear, ή Khao Phra Viharn στην Ταϊλάνδη, βρίσκεται στο επίκεντρο της διαμάχης εδώ και δεκαετίες, καθώς τόσο η Μπανγκόκ όσο και η Πνομ Πενχ διεκδικούν την ιδιοκτησία του.
Το Διεθνές Δικαστήριο έκρινε το 1962 ότι ο ναός ανήκει στην Καμπότζη, αλλά η Ταϊλάνδη συνέχισε να διεκδικεί τον περιβάλλοντα χώρο.
Η ένταση κλιμακώθηκε το 2008 μετά την απόπειρα της Καμπότζης να καταχωρήσει τον ναό Preah Vihear ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, με αποτέλεσμα να σημειωθούν αψιμαχίες επί σειρά ετών και τουλάχιστον δώδεκα θάνατοι, μεταξύ των οποίων και κατά τη διάρκεια μιας εβδομαδιαίας ανταλλαγής πυρών το 2011.
Δύο χρόνια αργότερα, η Καμπότζη ζήτησε ερμηνεία της απόφασης του 1962 και το ΔΔΔ (Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο) αποφάνθηκε και πάλι υπέρ της, λέγοντας ότι η γη γύρω από το ναό ήταν επίσης μέρος της Καμπότζης και διέταξε τα ταϊλανδικά στρατεύματα να αποχωρήσουν.
Το εθνικιστικό συναίσθημα έχει αυξηθεί στην Ταϊλάνδη, αφού συντηρητικοί αμφισβήτησαν πέρυσι το σχέδιο της κυβέρνησης να διαπραγματευτεί με την Καμπότζη για την από κοινού εξερεύνηση ενεργειακών πόρων σε μη οριοθετημένες θαλάσσιες περιοχές, προειδοποιώντας ότι μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο το νησί Κο Κουντ στον κόλπο της Ταϊλάνδης.
Οι εντάσεις αυξήθηκαν επίσης τον Φεβρουάριο, όταν μια ομάδα Καμποτζιανών συνοδευόμενη από στρατιώτες τραγούδησε τον εθνικό τους ύμνο σε έναν άλλο αρχαίο ινδουιστικό ναό που διεκδικούν και οι δύο χώρες, τον Ta Moan Thom.
Προσπάθειες επίλυσης
Μετά τη σύγκρουση της 28ης Μαΐου, οι δύο χώρες υποσχέθηκαν να μειώσουν την ένταση, να αποτρέψουν νέες συγκρούσεις και να επιδιώξουν διάλογο μέσω της κοινής συνοριακής επιτροπής τους σε συνάντηση στις 14 Ιουνίου.
Οι γειτονικές χώρες εξέδωσαν διπλωματικά διατυπωμένες δηλώσεις με τις οποίες δεσμεύονται για ειρήνη, αλλά οι στρατοί τους κινητοποιούνται κοντά στα σύνορα.
Η Καμπότζη, εν τω μεταξύ, δήλωσε ότι οι υφιστάμενοι μηχανισμοί δεν λειτουργούν και ότι σχεδιάζει να παραπέμψει τις διαφορές σε τέσσερις συνοριακές περιοχές στο ΔΔΔ για να διευθετήσει «άλυτα και ευαίσθητα» ζητήματα που, όπως είπε, θα μπορούσαν να κλιμακώσουν τις εντάσεις.
Η Ταϊλάνδη δεν έχει αναγνωρίσει τις αποφάσεις του ΔΔΔ σχετικά με τη διαμάχη και θέλει να τη διευθετήσει διμερώς.
Μετά τις συγκρούσεις της Πέμπτης, η Καμπότζη έχει απευθυνθεί εγγράφως στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, καλώντας το σώμα να συγκαλέσει συνεδρίαση για να σταματήσει αυτό που περιγράφει ως «απρόκλητη και προμελετημένη στρατιωτική επίθεση» από την Ταϊλάνδη.
Η Ταϊλάνδη, από την άλλη πλευρά, θέλει να επιλύσει τη σύγκρουση μέσω διμερών διαπραγματεύσεων, αλλά υποστηρίζει ότι οι συνομιλίες μπορούν να πραγματοποιηθούν μόνο αφού η Καμπότζη σταματήσει να χρησιμοποιεί βία.