Η Μαρία Κορίνα Ματσάδο, πρώην βουλευτής και σημερινή ηγέτιδα της αντιπολίτευσης στη Βενεζουέλα, έχει καταφέρει να εμπνεύσει τη μεγαλύτερη κινητοποίηση ψηφοφόρων που έχει γνωρίσει η χώρα από την εποχή του Ούγκο Τσάβες.
Ντυμένη στα λευκά, με ροζάρια να κρέμονται από τον λαιμό της, διασχίζει τις πόλεις χωρίς αστυνομική προστασία -την οποία πρόσφατα της αφαίρεσε η κυβέρνηση- και χαιρετά τα πλήθη από το καπό του αυτοκινήτου της, που λειτουργεί ως αυτοσχέδια εξέδρα.
Η πολιτικός, που αποκαλείται ήδη «Σιδηρά Κυρία» της Βενεζουέλας, έχει αναδειχθεί στη σημαντικότερη απειλή για το καθεστώς του Νικολάς Μαδούρο.
Αν και η ίδια έχει αποκλειστεί από την κάλπη, είναι η κινητήριος δύναμη πίσω από τον υποψήφιο της αντιπολίτευσης, τον διπλωμάτη Εντμούντο Γκονθάλεθ, ο οποίος εμφανίζεται στις δημοσκοπήσεις να προηγείται ενόψει των εκλογών της Κυριακής.
Η Ματσάδο, συντηρητική και ανοιχτά υπέρ της ελεύθερης αγοράς, κατάφερε να ενώσει τη διαιρεμένη αντιπολίτευση και να εμπνεύσει εκατομμύρια πολίτες που έχουν κουραστεί από την οικονομική καταστροφή και τη μαζική φτώχεια που προκάλεσε η διακυβέρνηση Μαδούρο.
Στο πλευρό της βρίσκονται πρώην επικριτές, όπως ο πρώην υπουργός του Τσάβες Αντρές Ιθάρα, που αναγνωρίζει ότι η κινητοποίηση που έχει πετύχει είναι «η σημαντικότερη από τότε που ο Τσάβες ήρθε στην εξουσία».
Παρά την απαγόρευση συμμετοχής της στις εκλογές, η Ματσάδο συνεχίζει να περιοδεύει ανά τη χώρα, παρά τις συλλήψεις συνεργατών και τις επιθέσεις υποστηρικτών του καθεστώτος.
Το κίνημα που ανατρέπει τον φόβο
Η Ματσάδο δεν είναι η υποψήφια πρόεδρος – το καθεστώς την απέκλεισε, επικαλούμενο οικονομικές παρατυπίες. Στις ομιλίες της, υπό τον ήχο χιλιάδων φωνών και σειρήνων, υπόσχεται να «αναστήσει την οικονομία» και να φέρει πίσω τα παιδιά που μετανάστευσαν.
Οι εικόνες της από την προεκλογική περιοδεία —όπου προσεύχεται γονατιστή στη Βασιλική της Παναγίας της Κορομότο, προστάτιδας της Βενεζουέλας— έγιναν εμβληματικές.
Παλαιότερα επικρίθηκε ως «πολύ συντηρητική» ή «πολύ αριστοκρατική» ακόμη και από συναδέλφους της στην αντιπολίτευση.
Δηλώνει θαυμάστρια της Μάργκαρετ Θάτσερ και έχει υποστηρίξει την ιδιωτικοποίηση της κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας PDVSA, προτείνοντας ένα νέο οικονομικό μοντέλο βασισμένο στην ελεύθερη αγορά και τη διαφάνεια.
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχει μετριάσει τη ρητορική της. Εμφανίζεται πιο συναισθηματική, προβάλλοντας την ανάγκη ενότητας των οικογενειών και συμφιλίωσης της κοινωνίας.
Από την ελίτ στη μάχη για τη δημοκρατία
Η 58χρονη Ματσάδο είναι η μεγαλύτερη κόρη οικογένειας βιομηχάνων χαλυβουργίας. Φοίτησε σε καθολικό σχολείο θηλέων στο Καράκας και στη συνέχεια σε οικοτροφείο στο Wellesley της Μασαχουσέτης.
Σπούδασε μηχανική και χρηματοοικονομικά, εργάστηκε στην οικογενειακή επιχείρηση Sivensa, ενώ στα 30 της ίδρυσε το Atenea, ίδρυμα το οποίο παρείχε βοήθεια σε παιδιά που ζούσαν στη φτώχεια στις φτωχογειτονιές της πρωτεύουσας.
Δέκα χρόνια αργότερα, στράφηκε στην πολιτική. Ήταν συνιδρύτρια του οργανισμού Súmate, που αγωνίστηκε για τα εκλογικά δικαιώματα και οργάνωσε το δημοψήφισμα ανάκλησης του προέδρου Τσάβες το 2004 — μια αποτυχημένη, αλλά ιστορικής σημασίας προσπάθεια για τη δημοκρατική αντιπολίτευση.
Ηγείται του φιλελεύθερου κόμματος Vente Venezuela και το 2023 ανακοίνωσε την πρόθεσή της να είναι υποψήφια πρόεδρος στις εκλογές του 2024.
Το καθεστώς Μαδούρο την απέκλεισε από την εκλογική αναμέτρηση, επικαλούμενο «οικονομικές παρατυπίες» από την περίοδο που ήταν βουλευτής.
Παρ’ όλα αυτά, η Ματσάδο παρέμεινε ηγετική φυσιογνωμία της αντιπολίτευσης και στήριξε τον διπλωμάτη Εντμούντο Γκονζάλες Ουρουτία, που έθεσε υποψηφιότητα εναντίον του Μαδούρο.
Παρότι ο Μαδούρο ανακοίνωσε τη νίκη του, η αντιπολίτευση παρουσίασε αποδείξεις πως ο Γκονζάλες είχε επικρατήσει με μεγάλη διαφορά. Από τότε, η Ματσάδο ζει στην παρανομία, αλλά εξακολουθεί να καθοδηγεί το κίνημά της.
Η Ματσάδο, μητέρα τριών παιδιών που ζουν στο εξωτερικό, έχει προσαρμόσει το ύφος της, προτάσσοντας τη συμφιλίωση και την ενότητα.
Οι υποστηρικτές της τη βλέπουν ως τελευταία ελπίδα για να τερματιστεί το 25ετές καθεστώς του Τσάβες και του Μαδούρο.
Ο ίδιος ο Μαδούρο έχει προειδοποιήσει για «λουτρό αίματος» σε περίπτωση ήττας του, την ώρα που η αντιπολίτευση ετοιμάζεται για μια εκλογική αναμέτρηση ιστορικής σημασίας.
«Επιλέξαμε με πλήρη επίγνωση του κινδύνου»
Ο πρόεδρος της Επιτροπής Νόμπελ, Γέργκεν Βάτνε Φρίντνες, δήλωσε μετά την ανακοίνωση ότι οι κριτές έλαβαν υπόψη τους τις σοβαρές απειλές που αντιμετωπίζει η βραβευθείσα.
«Εξετάζουμε πάντα τις επιπτώσεις στην ασφάλεια κάθε υποψηφίου – ειδικά όταν πρόκειται για κάποιον που βρίσκεται στην παρανομία λόγω απειλών κατά της ζωής του», είπε. «Πιστεύουμε ότι το βραβείο θα ενισχύσει την υπόθεσή της».
Ο Φρίντνες πρόσθεσε ότι ελπίζει η Ματσάδο να μπορέσει να ταξιδέψει στο Όσλο για την τελετή απονομής τον Δεκέμβριο, εφόσον το επιτρέψουν οι συνθήκες ασφαλείας.
Η επιλογή της Ματσάδο έχει προκαλέσει διεθνή απήχηση και αναμένεται να ενισχύσει την πίεση προς το καθεστώς Μαδούρο. Είναι η πρώτη φορά μετά τη βράβευση της Αούνγκ Σαν Σου Κι το 1991 που το Νόμπελ Ειρήνης απονέμεται σε ηγέτιδα της αντιπολίτευσης που ζει υπό αυταρχικό καθεστώς.
Πηγή: New York Times