Τρία δορυφορικά συστήματα εγχώριας κατασκευής έθεσε σε τροχιά την Κυριακή το Ιράν, με εκτόξευση από ρωσική διαστημική βάση, σε μια χρονική συγκυρία με έντονο πολιτικό συμβολισμό, καθώς ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου μεταβαίνει στις ΗΠΑ για συνομιλίες με τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ γύρω από την ιρανική απειλή και τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή.
Ισραηλινοί αξιωματούχοι ερμηνεύουν τις εκτοξεύσεις, οι οποίες είχαν προαναγγελθεί, ως επίδειξη αντίστασης της Τεχεράνης στις προσπάθειες Ιερουσαλήμ και Ουάσιγκτον να διαμορφώσουν νέους συσχετισμούς ισχύος μετά τη σύγκρουση του Ιουνίου. Πριν από τον πόλεμο, το Ιράν είχε προχωρήσει σε σειρά διαστημικών εκτοξεύσεων, είτε αυτόνομα είτε σε συνεργασία με τη Ρωσία, προκαλώντας ανησυχία στη Δύση για τη διττή –πολιτική και στρατιωτική– χρήση της τεχνολογίας αυτής.
Τότε, οι δορυφορικές εκτοξεύσεις θεωρούνταν ιδιαίτερα επικίνδυνες, καθώς συνδέονταν με την εξέλιξη βαλλιστικών πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς και, δυνητικά, με το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας. Ωστόσο, μετά τον πόλεμο του Ιουνίου, το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα φέρεται να έχει υποστεί σοβαρό πλήγμα, χωρίς ουσιαστική πρόοδο το τελευταίο εξάμηνο, γεγονός που καθιστά ασαφή τη βαρύτητα των πρόσφατων εκτοξεύσεων.
Παρά ταύτα, αναλυτές επισημαίνουν τρεις λόγους ανησυχίας για το Ισραήλ και τις ΗΠΑ. Πρώτον, η πρόοδος στην τεχνολογία διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων θα μπορούσε να αποδειχθεί κρίσιμη αν το Ιράν επανεκκινήσει μελλοντικά άλλες πτυχές του στρατιωτικού του προγράμματος. Δεύτερον, μετά τα μαζικά πλήγματα με συμβατικούς βαλλιστικούς πυραύλους που εξαπέλυσε το Ιράν κατά του Ισραήλ από τον Απρίλιο του 2024 έως τον Ιούνιο φέτος, ενισχύεται η ανησυχία ότι η απειλή αυτή θα μπορούσε να επεκταθεί και προς τη Δύση. Τρίτον, οι δορυφόροι επιτήρησης ενδέχεται να βελτιώσουν σημαντικά τις δυνατότητες παρακολούθησης του Ιράν, ιδίως σε συνεργασία με τη Ρωσία.
Στον πρόσφατο πόλεμο, το Ισραήλ διέθετε σαφές πλεονέκτημα στον τομέα των πληροφοριών χάρη στους κατασκοπευτικούς του δορυφόρους. Ενδεχόμενη εξισορρόπηση σε αυτό το πεδίο θα μπορούσε να αυξήσει τους κινδύνους και την ευαλωτότητα της χώρας σε μελλοντικές συγκρούσεις.
Σύμφωνα με τον επικεφαλής του Ιρανικού Ινστιτούτου Διαστημικής Έρευνας, Βαχίντ Γιαζντανιάν, οι τρεις δορυφόροι –Paya, Zafar 2 και το δεύτερο πρωτότυπο του Kowsar– κατασκευάστηκαν από τον ιδιωτικό τομέα και πρόκειται για δορυφόρους τηλεπισκόπησης. Θα τεθούν σε χαμηλή γήινη τροχιά, σε ύψος περίπου 500 χιλιομέτρων, και αναμένεται να μεταδίδουν εικόνες με ανάλυση από 15 έως λιγότερα από 5 μέτρα.
Οι νέες εκτοξεύσεις εντάσσονται σε ένα ευρύτερο ιρανικό πρόγραμμα, το οποίο τα τελευταία χρόνια έχει περιλάβει και πυραύλους του Σώματος των Φρουρών της Επανάστασης. Οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών έχουν επανειλημμένα προειδοποιήσει ότι η ανάπτυξη φορέων εκτόξευσης δορυφόρων μπορεί να επιταχύνει την απόκτηση ικανοτήτων ICBM από την Τεχεράνη.
Παρά τις ανησυχίες, ο πρώην επικεφαλής του ισραηλινού διαστημικού προγράμματος, Ισαάκ Μπεν-Ισραέλ, έχει υποβαθμίσει τη στρατηγική σημασία τέτοιων εκτοξεύσεων, επισημαίνοντας ότι εμπορικές δορυφορικές εικόνες υψηλότερης ανάλυσης είναι ήδη διαθέσιμες στην αγορά σε χαμηλό κόστος. Ωστόσο, η ενίσχυση της διαστημικής συνεργασίας Ιράν–Ρωσίας εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχία στο Τελ Αβίβ και τη Δύση, ιδίως ως προς τις μακροπρόθεσμες στρατιωτικές της προεκτάσεις.