Η Κνεσέτ άναψε το «πράσινο φως» για την προώθηση νομοσχεδίου που επιδιώκει την εφαρμογή της ισραηλινής κυριαρχίας στη Δυτική Όχθη, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις εντός και εκτός Ισραήλ. Το νομοσχέδιο εγκρίθηκε οριακά, ενώ η συζήτηση συνέπεσε με την επίσκεψη του Αμερικανού αντιπροέδρου Τζέι Ντι Βανς στο Ισραήλ.
Το νομοσχέδιο, με τίτλο «Εφαρμογή της Ισραηλινής Κυριαρχίας στην Ιουδαία και Σαμάρεια, 2025», κατατέθηκε από τον βουλευτή του κόμματος Noam, Άβι Μαόζ.
Η ψηφοφορία εγκρίθηκε οριακά, με 25 ψήφους υπέρ και 24 κατά, έπειτα από έντονη συζήτηση στην ολομέλεια της Κνεσέτ. Το νομοσχέδιο θα διαβιβαστεί τώρα στην Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων και Άμυνας της Κνεσέτ, όπου θα τεθεί προς συζήτηση πριν επιστρέψει στην ολομέλεια για δεύτερη και τρίτη ψηφοφορία.
Η πρόταση του νομοσχεδίου ορίζει ότι «οι νόμοι, το δικαστικό σύστημα, η διοίκηση και η κυριαρχία του Κράτους του Ισραήλ θα ισχύουν σε όλες τις περιοχές των εποικισμών στην Ιουδαία και τη Σαμάρεια».
Πριν από την ψηφοφορία, ο Άβι Μάοζ δήλωσε στην ολομέλεια ότι «με την εφαρμογή της κυριαρχίας στην Ιουδαία και τη Σαμάρεια, διορθώνουμε ένα ιστορικό λάθος που έπρεπε να είχε αποκατασταθεί εδώ και καιρό. Αφού η κυβέρνηση διστάζει, είναι καθήκον μας, ως μέλη της Κνεσέτ, να δράσουμε».
Ο Μάοζ δήλωσε την Τετάρτη ότι αρνήθηκε το αίτημα του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου να αναβληθεί η συζήτηση και ότι θα προχωρούσε στην ψηφοφορία ανεξάρτητα από την κυβερνητική στάση.
Η χρονική στιγμή της ψηφοφορίας συμπίπτει με την επίσκεψη του αντιπροέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, Τζέι Ντι Βανς, στο Ισραήλ, όπου συναντήθηκε το πρωί της Πέμπτης με τον Νετανιάχου.
Ο υπουργός Παιδείας Γιοάβ Κις δήλωσε στην ολομέλεια ότι «αυτή η κυβέρνηση είναι η καλύτερη που είχε ποτέ το κίνημα των εποικισμών», είπε, προσθέτοντας ότι «θα έρθει και η ώρα της νομοθεσίας για την κυριαρχία και θα την προωθήσουμε μαζί με τους Αμερικανούς εταίρους μας».
Δεξιοί υπουργοί έχουν πιέσει για την πλήρη εφαρμογή της ισραηλινής κυριαρχίας σε ολόκληρη τη Δυτική Όχθη, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις από ηγέτες πολλών χωρών παγκοσμίως.
Νέο καθεστώς κυριαρχίας στη Δυτική Όχθη
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είχαν προειδοποιήσει ήδη από τον Σεπτέμβριο ότι οποιαδήποτε προσάρτηση της Δυτικής Όχθης θα υπονόμευε σοβαρά το πνεύμα των Συμφωνιών του Αβραάμ, οι οποίες στοχεύουν στην εξομάλυνση των σχέσεων των δύο χωρών.
Αν το νομοσχέδιο δεν εγκριθεί, δεν θα μπορεί να επανέλθει στην ολομέλεια της Κνεσέτ πριν περάσουν έξι μήνες. Παρόμοια νομοσχέδια είχαν κατατεθεί και στο παρελθόν από άλλους βουλευτές, μεταξύ αυτών και ο υπουργός Οικονομικών Μπεζαλέλ Σμότριχ.
Τον Ιούλιο, η Κνεσέτ είχε εγκρίνει ψήφισμα υπέρ της «εφαρμογής της ισραηλινής κυριαρχίας στην Ιουδαία, τη Σαμάρεια και την Κοιλάδα του Ιορδάνη», χωρίς ωστόσο να έχει δεσμευτικό ή νομοθετικό χαρακτήρα.
Σύμφωνα με το ισραηλινό δίκαιο, το τρέχον καθεστώς των εδαφών που καταλήφθηκαν από την Ιορδανία στον Πόλεμο των Έξι Ημερών, πλην της ανατολικής Ιερουσαλήμ, θεωρείται «προσωρινή εμπόλεμη κατοχή», με διοικητή της περιοχής τον επικεφαλής της Κεντρικής Διοίκησης των Ισραηλινών Ενόπλων Δυνάμεων (IDF).
Κατά τις Συμφωνίες του Όσλο τη δεκαετία του 1990, τα εδάφη χωρίστηκαν σε τρεις ζώνες:
Ζώνη Α: παλαιστινιακές πόλεις και κωμοπόλεις υπό πλήρη πολιτικό και αστυνομικό έλεγχο της Παλαιστινιακής Αρχής,
Ζώνη Β: υπό ισραηλινό έλεγχο ασφάλειας και παλαιστινιακή πολιτική διοίκηση,
Ζώνη C: υπό πλήρη ισραηλινό έλεγχο, τόσο σε επίπεδο ασφάλειας όσο και διοίκησης.
Περίπου 500.000 Ισραηλινοί έποικοι ζουν κυρίως στη Ζώνη C. Το Ισραήλ θεωρεί ότι οι περισσότεροι εποικισμοί είναι νόμιμοι βάσει του εσωτερικού του δικαίου, καθώς έχουν ανεγερθεί σε κρατική γη και εγκριθεί με νόμιμες κυβερνητικές αποφάσεις.
Αντίθετα, η πλειονότητα των διεθνών οργανισμών θεωρεί τους εποικισμούς παραβίαση του άρθρου 49 της Τέταρτης Συνθήκης της Γενεύης, το οποίο απαγορεύει τη μεταφορά αμάχων σε κατεχόμενα εδάφη.
Το Ισραήλ, από την πλευρά του, υποστηρίζει ότι κανένας Ισραηλινός πολίτης δεν εκδιώχθηκε ή μεταφέρθηκε με τη βία στα εδάφη αυτά και ότι η περιοχή δεν θεωρείται κατεχόμενη, καθώς δεν υπήρχε διεθνώς αναγνωρισμένη κυριαρχία εκεί πριν από το 1967.
Το 2024, το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης εξέδωσε γνωμοδοτική απόφαση σύμφωνα με την οποία η παρουσία του Ισραήλ στη Δυτική Όχθη δεν είναι πλέον προσωρινή και συνεπώς θεωρείται παράνομη βάσει του διεθνούς δικαίου.
Το Διεθνές Δικαστήριο ζητά από το Ισραήλ να διασφαλίσει την κάλυψη βασικών αναγκών στη Γάζα
Το ανώτατο δικαστικό όργανο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, το Διεθνές Δικαστήριο, δήλωσε την Τετάρτη ότι το Ισραήλ έχει την υποχρέωση να διασφαλίσει πως καλύπτονται οι βασικές ανάγκες του άμαχου πληθυσμού στη Λωρίδα της Γάζας.
Το σώμα των ένδεκα δικαστών πρόσθεσε ότι το Ισραήλ οφείλει να στηρίξει τις ανθρωπιστικές επιχειρήσεις των Ηνωμένων Εθνών στη Γάζα και των οργανισμών τους, συμπεριλαμβανομένης της UNRWA, της Υπηρεσίας Αρωγής και Έργων των Ηνωμένων Εθνών για τους Παλαιστίνιους Πρόσφυγες στην Εγγύς Ανατολή.
Το Δικαστήριο επεσήμανε επίσης ότι το Ισραήλ δεν έχει τεκμηριώσει τους ισχυρισμούς του πως σημαντικός αριθμός εργαζομένων της UNRWA είναι μέλη της Χαμάς.