Εντείνονται οι διπλωματικές διεργασίες γύρω από τον πόλεμο στην Ουκρανία, μετά τη μαραθώνια συζήτηση του Ρώσου προέδρου Πούτιν με τον Αμερικανό ομόλογό του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έσπευσε να ανακοινώσει ότι «ξεκινούν άμεσα» οι συνομιλίες Κιέβου-Μόσχας, διευκρινίζοντας λίγο αργότερα ότι επιτεύχθηκε «μία κάποια πρόοδος».
Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών ξεκίνησε καλώντας πρώτα τον Ουκρανό πρόεδρο – ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε αργότερα ότι ζήτησε από τον Τραμπ «να μην πάρει αποφάσεις για την Ουκρανία χωρίς εμάς πριν από τη συνομιλία του με τον Πούτιν».
Ο Τραμπ συνομίλησε στη συνέχεια για περισσότερο από δύο ώρες με τον Βλαντίμιρ Πούτιν.
Ηταν η τρίτη τηλεφωνική τους επαφή από την επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο, και πιθανότατα η πιο κρίσιμη μέχρι στιγμής.
Σύμφωνα με τον Τραμπ, η συζήτηση πήγε «πολύ καλά». Σύμφωνα με τον Πούτιν, ήταν «πολύ ουσιαστική, ειλικρινής και χρήσιμη».
Το Κρεμλίνο γνωστοποίησε ότι δεν συζητήθηκε κανένα χρονοδιάγραμμα για κατάπαυση του πυρός. Αντίθετα, αυτό που αναδείχθηκε είναι η ρωσική πρόθεση να προωθηθεί ένα μνημόνιο για μελλοντική ειρηνευτική συμφωνία με την Ουκρανία, το οποίο, σύμφωνα με τον ίδιο τον Πούτιν, «θα μπορούσε να περιλαμβάνει και ένα προσωρινό πάγωμα των εχθροπραξιών, εφόσον επιτευχθούν οι απαραίτητες συμφωνίες».
Ο Τραμπ -μέσω Truth Social- έδωσε τη δική του εκδοχή.
Τόνισε ότι Ρωσία και Ουκρανία θα ξεκινήσουν αμέσως διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός, ενώ δεν παρέλειψε να αναφερθεί στην «τεράστια δυναμική εμπορικών σχέσεων με τη Ρωσία» όταν η αιματοχυσία τερματιστεί, ούτε στην ανάγκη «να ανοικοδομηθεί η Ουκρανία μέσω εμπορίου».
Αργότερα έγινε γνωστό ότι ο υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών Μάρκο Ρούμπιο συμμετείχε στην τηλεφωνική συνομιλία Τραμπ–Πούτιν ενώ επέστρεφε αεροπορικώς από την Ευρώπη.
Στην εξίσωση και το Βατικανό
Το Βατικανό –με νέο Πάπα, τον Λέοντα ΙΔ΄– παρουσιάστηκε από τον ίδιο τον Τραμπ ως πιθανός τόπος φιλοξενίας των συνομιλιών.
Μια επιλογή που στη συνέχεια επιβεβαίωσε και η Ιταλίδα πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι, τονίζοντας ότι «οι Ευρωπαίοι ηγέτες και ο Ζελένσκι καλωσόρισαν την πρόταση του Πάπα».
Ο Τραμπ αποκάλυψε επίσης ότι -μετά το τέλος της συζήτησης του με τον Πούτιν- είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ουκρανό πρόεδρο Ζελένσκι, καθώς και με τους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Γερμανίας και της Φινλανδίας, στους οποίους γνωστοποίησε ότι οι διαπραγματεύσεις θα ξεκινήσουν άμεσα.
Η ευρωπαϊκή πλευρά, μέσω της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εξέφρασε δημόσια την ευγνωμοσύνη της για τις «άοκνες προσπάθειές του» Τραμπ, υπογραμμίζοντας όμως ότι «είναι σημαντικό οι ΗΠΑ να παραμείνουν ενεργά εμπλεκόμενες». Επανέλαβε δε τη δέσμευση της Ε.Ε. στη στήριξη της Ουκρανίας.
Η γερμανική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι συμφώνησαν να εντείνουν τις κυρώσεις προς τη Ρωσία.
«Μνημόνιο συνεργασίας» με αστερίσκους
Η Μόσχα είχε τη δική της αποτίμηση: Ο Πούτιν, μιλώντας από τη Σότσι, δήλωσε ότι «είμαστε, συνολικά, στο σωστό δρόμο», αλλά επέμεινε πως χωρίς διευθέτηση των «βαθύτερων αιτίων της κρίσης», δεν μπορεί να υπάρξει εκεχειρία.
Ακόμη, οι υποσχέσεις του για συνεργασία πάνω σε «μνημόνιο για μελλοντική συμφωνία» συνοδεύτηκαν από υπενθύμιση των απαιτήσεων του Κρεμλίνου.
Μιλώντας σε δημοσιογράφους, ο Πούτιν ευχαρίστησε τον Τραμπ για τη στήριξη στην επανεκκίνηση των απευθείας συνομιλιών μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν την περασμένη εβδομάδα στην Κωνσταντινούπολη για πρώτη φορά από τον Μάρτιο του 2022.
«Συμφωνήσαμε με τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών ότι η Ρωσία θα προτείνει και είναι έτοιμη να συνεργαστεί με την ουκρανική πλευρά σε ένα μνημόνιο για μια πιθανή μελλοντική ειρηνευτική συμφωνία, το οποίο θα καθορίζει θέσεις όπως, για παράδειγμα, τις αρχές επίλυσης της σύγκρουσης και το χρονοδιάγραμμα μιας ενδεχόμενης συμφωνίας», δήλωσε ο Πούτιν.
Πρόσθεσε ότι η διαδικασία αυτή θα περιλαμβάνει και τον καθορισμό ενδεχόμενης κατάπαυσης του πυρός, περιλαμβανομένης της διάρκειάς της.
Σύμφωνα με τον σύμβουλο εξωτερικής πολιτικής του Κρεμλίνου Γιούρι Ουσάκοφ, Πούτιν και Τραμπ συζήτησαν τις μελλοντικές σχέσεις ΗΠΑ–Ρωσίας, με τον Τραμπ να κάνει λόγο για «εντυπωσιακές προοπτικές» εφόσον επιτευχθεί ειρήνη στην Ουκρανία.
Στο τέλος, οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να εργαστούν για μια μελλοντική προσωπική τους συνάντηση. Οπως δήλωσε ο Ουσάκοφ, δεν έχει ακόμα οριστεί τόπος ή ημερομηνία, ωστόσο οι δύο πλευρές θα ξεκινήσουν τις τεχνικές προετοιμασίες.
Στη σκιά όλων αυτών, αποκαλύφθηκε ότι Πούτιν και Τραμπ συζήτησαν πρόταση για νέα ανταλλαγή κρατουμένων -Ρώσων και Αμερικανών- 9 προς 9, στο πλαίσιο της βελτίωσης των διμερών σχέσεων.
Η συνομιλία, σύμφωνα με το Κρεμλίνο, έκλεισε με θερμότητα – οι ηγέτες αποκαλούσαν ο ένας τον άλλον με τα μικρά τους ονόματα, ο Πούτιν συνεχάρη τον Τραμπ για τη γέννηση του εγγονού του και ο Αμερικανός πρόεδρος απάντησε: «Βλαντίμιρ, μπορείς να με πάρεις τηλέφωνο όποτε θες. Θα χαρώ να σου απαντήσω».
Η αντίδραση του Κιέβου
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι περιέγραψε την ημέρα ως «καθοριστική» στην πορεία προς τον τερματισμό του πολέμου, μετά από δύο διαδοχικές συνομιλίες με τον Τραμπ.
Στην πρώτη επικοινωνία, μίλησαν κατ’ ιδίαν λίγο πριν ο Τραμπ καλέσει τον Πούτιν, ενώ στη δεύτερη συμμετείχαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες Εμανουέλ Μακρόν, Τζορτζια Μελόνι, Φρίντριχ Μερτς, Αλεξάντερ Στουμπ και η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Κατά την πρώτη κλήση, ο Ζελένσκι επανέλαβε στον Τραμπ την ετοιμότητα της Ουκρανίας για πλήρη και άνευ όρων κατάπαυση πυρός, όπως ακριβώς είχε προτείνει η Ουάσιγκτον. Υπογράμμισε ότι αυτή η προσφορά πρέπει να μείνει καθαρή και αδιαπραγμάτευτη – εάν η Ρωσία δεν δώσει τέλος στις δολοφονίες αμάχων, θα πρέπει να επιβληθούν ακόμη σκληρότερες κυρώσεις για να την αναγκάσουν να συμμορφωθεί.
«Η πίεση στη Ρωσία θα τη φέρει μπροστά στην πραγματική ειρήνη – το καταλαβαίνει πλέον όλος ο κόσμος», σημείωσε.
Στη δεύτερη συνομιλία με τον Τραμπ και τους Ευρωπαίους εταίρους, έγιναν συζητήσεις για τα πρακτικά βήματα: συνάντηση διαπραγματευτών, αντικειμενική αξιολόγηση όλων των προτάσεων και συμμετοχή Αμερικανών και Ευρωπαίων εκπροσώπων στο ίδιο επίπεδο με τους Ουκρανούς και τους Ρώσους.
Όπως αποκάλυψε, η Ουκρανία «είναι έτοιμη για άμεσες διαπραγματεύσεις» σε οποιαδήποτε μορφή αποδίδει αποτέλεσμα, είτε αυτό γίνει στην Τουρκία είτε στο Βατικανό είτε στην Ελβετία – τρεις χώρες που εξετάζονται ως πιθανοί οικοδεσπότες.
«Η Ρωσία πρέπει να τερματίσει τον πόλεμο που ξεκίνησε, και μπορεί να το πράξει από μέρα σε μέρα. Η Ουκρανία θα είναι πάντα έτοιμη για ειρήνη», κατέληξε ο Ζελένσκι.