Το κοινοβούλιο της Σλοβενίας ανέτρεψε προηγούμενη απόφασή του να διεξαγάγει δημοψήφισμα για την αύξηση των αμυντικών δαπανών με βάση τις απαιτήσεις του ΝΑΤΟ. Η ψήφος για την ακύρωση του δημοψηφίσματος υποστηρίχθηκε από το κυβερνών Κίνημα Ελευθερίας (39 ψήφοι), τους Δημοκρατικούς (3 ψήφοι) και εκπροσώπους εθνοτικών κοινοτήτων, υπερβαίνοντας την απαιτούμενη απλή πλειοψηφία, όπως ανέφερε ο κρατικός ραδιοτηλεοπτικός φορέας RTV Slovenia.
Οι κεντροαριστεροί Σοσιαλδημοκράτες (SD), οι οποίοι συμμετέχουν στον κυβερνώντα συνασπισμό, αντιτάχθηκαν στην πρόταση, αλλά προτίμησαν να απέχουν. Στην προηγούμενη ψηφοφορία πριν από δύο περίπου εβδομάδες είχαν συνταχθεί με την Αριστερά και άλλα μικρότερα κόμματα, που θεωρούν ότι η αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% θα έχει αφόρητες συνέπειες για την οικονομία και την κοινωνία της χώρας.
Μάλιστα, ο φιλελεύθερος πρωθυπουργός Ρόμπερτ Γκολόμπ είχε δηλώσει τότε εκνευρισμένος ότι σκοπεύει να προκηρύξει συμβουλευτικό δημοψήφισμα για την παραμονή της χώρας στο ΝΑΤΟ, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Υπάρχουν μόνο δύο τρόποι: είτε παραμένουμε στο ΝΑΤΟ και πληρώνουμε την ένταξή μας είτε εγκαταλείπουμε τη Συμμαχία – όλα τα άλλα είναι λαϊκιστική εξαπάτηση των πολιτών της Σλοβενίας».
Προκειμένου να αποφευχθεί μια κυβερνητική κρίση ή ακόμα και η διάλυση του συνασπισμού, οι Σοσιαλδημοκράτες άλλαξαν τώρα στάση, αν και εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό τον υπερτριπλασιασμό των στρατιωτικών δαπανών που απαιτεί η Συμμαχία. Το ίδιο ισχύει και για ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας, που θεωρείται γενικώς φιλειρηνική και οπαδός των λύσεων μέσω διπλωματίας. Υπενθυμίζεται ότι η Σλοβενία ήταν η χώρα που αποχώρησε από την πρώην ενιαία Γιουγκοσλαβία με τον πιο «ήπιο» τρόπο, χωρίς να πέσει σχεδόν ούτε μια ντουφεκιά.
Μια μικρή, ειρηνική χώρα
Είναι χαρακτηριστικές οι πρόσφατες δηλώσεις της υπουργού Εξωτερικών και πρώην προέδρου των Σοσιαλδημοκρατών, Τάνια Φαγιόν: «Σε αυτήν την περίπτωση, πρόκειται για μια θεμελιώδη συζήτηση σχετικά με το πώς μια μικρή, ειρηνική χώρα όπως η Σλοβενία θα πρέπει να ανταποκριθεί στην μεταβαλλόμενη διεθνή κατάσταση ασφαλείας. Αυτό εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη χρηματοδότηση, τις στρατηγικές προτεραιότητες και τις πιθανές συγκρούσεις με το κράτος πρόνοιας».
Η κυβέρνηση της Λιουμπλιάνα έχει δεσμευτεί να αυξήσει τον αμυντικό προϋπολογισμό της χώρας από το 1,5% στο 2% φέτος και στο 3% μέχρι το 2030. Ακόμα και αυτά τα ποσά προκαλούν προβληματισμό, ενώ το όριο του 5% μοιάζει περισσότερο βγαλμένο από κάποιο σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Απλώς λόγω μεγέθους και… βαρύτητας η Σλοβενία έχει γλυτώσει από τα πυρά του Ντόναλντ Τραμπ και του Μαρκ Ρούτε, σε αντίθεση με ό,τι συνέβη με τον πρωθυπουργό της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ, ο οποίος έχει επικριθεί από τους ΝΑΤΟϊκούς για την άρνησή του να συμφωνήσει με το 5%.
Πάντως η Φαγιόν υποστήριξε ότι η παραμονή στο ΝΑΤΟ δεν αμφισβητείται από την πλειοψηφία της κοινωνίας, που έχει επίγνωση των διεθνών απειλών. Εξήγησε ότι η αύξηση των αμυντικών δαπανών αποτελεί «μέρος μιας ολοκληρωμένης στρατιωτικής μεταρρύθμισης που προβλέπει τον εκσυγχρονισμό των ενόπλων δυνάμεών έως το 2040. Αυτό περιλαμβάνει όχι μόνο αγορές όπλων, αλλά και μέτρα υποδομών, κυβερνοασφάλειας και ενίσχυσης της ανθεκτικότητας με διπλά οφέλη. Οι επενδύσεις στην τεχνολογία δορυφόρων και την κυβερνοάμυνα ενισχύουν τόσο τη στρατιωτική όσο και την πολιτική μας ασφάλεια. Τέτοια στρατηγικά έργα βρίσκονται στο επίκεντρο της προσοχής μας». Η υπουργός Εξωτερικών ελπίζει ότι η συζήτηση θα διεξαχθεί χωρίς πάθη, σε χαμηλότερους τόνους ενόψει των επερχόμενων εκλογών, που κανονικά προβλέπεται να γίνουν την άνοιξη του 2026. «Έχουμε ξεπεράσει και άλλες κρίσεις και θα ξεπεράσουμε και αυτή» δήλωσε η Φαγιόν.
Διάλογος εντός του κοινοβουλίου
Πάντως η ακύρωση του δημοψηφίσματος δεν αναμένεται να δώσει τέλος στην πολιτική αντιπαράθεση για το θέμα. Η κυβέρνηση υποσχέθηκε μεν έναν ευρύ διάλογο εντός της Βουλής τον Οκτώβριο, αλλά η Αριστερά επιμένει ότι το σωστό θα ήταν να ερωτηθεί για το θέμα ο λαός. Ο εθνικιστής πρώην πρωθυπουργός Γιάνεζ Γιάνσα, σε ανάρτησή του στο Χ, ειρωνεύτηκε την κυβέρνηση για τις αντιφάσεις των αποφάσεών της και για επικίνδυνα πολιτικά παιχνίδια.
Η Σλοβενία δεν είναι η μόνη χώρα όπου έχει εμφανιστεί η ιδέα να τεθούν τα ζητήματα άμυνας στην κρίση των ψηφοφόρων, καθώς η εκτόξευση των αμυντικών δαπανών θα απαιτήσει τιτάνιες προσπάθειες από τις περισσότερες χώρες, για να αποφύγουν μια εκτροπή των δημοσιονομικών τους, αλλά και πιθανές κοινωνικές αναταράξεις.
Τον περασμένο μήνα, στη γειτονική Σλοβακία, ο πρωθυπουργός Ρόμπερτ Φίτσο προκάλεσε αντιπαράθεση λέγοντας ότι «η ουδετερότητα θα ταίριαζε στη Σλοβακία σε μια εποχή άσκοπων εξοπλισμών», προσθέτοντας, «δυστυχώς, δεν είναι δική μου δουλειά να αποφασίσω», υπαινισσόμενος ότι θα υποστήριζε ένα δημοψήφισμα σχετικά με την παραμονή ή όχι της χώρας στο ΝΑΤΟ. Η αντιπολίτευση χαρακτήρισε τότε τα σχόλιά του «σκανδαλώδη».
Πηγή: dw.com