Ανάμεσα στα μαντινειακά χωριά Λεβίδι και Βυτίνα βρίσκεται το χωριό του Μπεζενίκου, το οποίο -λόγω των εκάστοτε συνθηκών- φαίνεται ότι έχει μετακινηθεί αρκετές φορές.
Λέγεται ότι το χωριό ήταν κτισμένο κάτω από τη μονή της Ελεούσας, κοντά στην τοποθεσία «Σπηλιά» ή «Μετόχι», όπου βρίσκονται ερείπια σπιτιών και κατάλοιπα ενός τετραγώνου κτίσματος, που οι ντόπιοι τον λένε «Αγιώργη».
«Μονή των βράχων» η Αγία Ελεούσα του Μπεζενίκου στη νότια πλευρά του χωριού, αθέατη και προφυλαγμένη μέσα στο κοίλωμα του βουνού και περικυκλωμένη από τα πεύκα του Μαινάλου, υπήρξε καταφύγιο στους δύσκολους καιρούς, ιδιαίτερα στα χρόνια του Αγώνα και την περίοδο της επιδρομής του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο (1826).
Τα παλαιότερα χρόνια ξεκινώντας από το χωριό, ένα μονοπάτι από το φαράγγι της Αράπισσας και μετά από τρία περίπου τέταρτα πεζοπορίας, οδηγούσε στα πρώτα σκαλοπάτια της μονής. Σήμερα ένας χωματόδρομος έχει πάρει τη θέση του παλιού μονοπατιού και καθιστά δυνατή την πρόσβαση με αυτοκίνητο κοντά στη μονή.
Ανηφορίζοντας προς τη μονή και πολύ κοντά στο σημείο, όπου βρίσκεται το σύγχρονο μνημείο του τοπικού ήρωα Αλέξη Νικολάου ή Λεβιδιώτη βρίσκονται μέσα σε εντυπωσιακή σπηλιά τα αρχιτεκτονικά λείψανα της Παναγιάς Καταφυγιώτισσας, για την οποία δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για την ίδρυσή της. Πρόκειται για μονόχωρη εκκλησία, η οποία έχει κτισθεί σε κοίλωμα του φυσικού βράχου ακολουθώντας την κλίση του.
Σήμερα σώζονται τμήματα της τοιχοποιίας σε αρκετά μεγάλο ύψος, καθώς και σπαράγματα τοιχογραφιών κατά χώραν.
Το Κάστρο του Μπεζενίκου
Πάνω από τη μονή της Ελεούσας, στην κορυφή του επιβλητικού βράχου που ορθώνεται πάνω από την Βλαχέρνα, βρίσκονται τα ερείπια ενός απόρθητου κάστρου που θεωρείται ότι είναι υστεροβυζαντινής περιόδου.
Η ονομασία του κάστρου προέρχεται από τον ομώνυμο οικισμό, ο οποίος αναπτύχθηκε κυρίως στη νότια πλαγιά του υψώματος και έχει σλάβικη προέλευση με την συνηθισμένη για την Αρκαδία κατάληξη –νικος. Ο Χαλκοκονδύλης, που εξιστορεί την εκστρατεία των Τούρκων στο Μοριά το 1458, μας δίνει την πρώτη αναφορά του οικισμού ως «Παζενίκην πόλιν», στην οποία ο Μωάμεθ έστειλε το Μανουήλ Κατακουζηνό να πείσει τους πολιορκημένους στο κάστρο της να παραδοθούν.
Όμως, η προσπάθεια των Τούρκων να καταλάβουν το κάστρο ήταν ανεπιτυχής και έτσι αναχώρησαν και πολιόρκησαν το Μουχλί. Στον κατάλογο των φρουρίων του 1463 συναντάμε το οχυρό ως Bocenico, ενώ στα τελευταία χρόνια της Ενετοκρατίας ως Boserico και Bessenico.
Η γεωγραφική θέση που κατέχει το κάστρο είναι καίρια για το έλεγχο του κόμβου Μαντινεία – Ηλεία. Σήμερα η επιφάνεια του κάστρου καλύπτεται από την πυκνή.
Η παράδοση αναφέρει ότι η μονή της Ελεούσας ήταν πάντα πλούσια, με μεγάλη κτηματική περιουσία και πολλούς μοναχούς. Διαλύθηκε το 1833 και τα κτήματά της πήραν οι μονές Κανδήλας και Κερνίτσας. Στη μονή είναι θαμμένος ο τοπικός ήρωας Αλέξης Νικολάου ή Λεβιδιώτης, ο οποίος είχε καταφύγει στη μονή με τους συγχωριανούς του στη διάρκεια των εκκαθαριστικών επιχειρήσεων του Ιμπραήμ, όπως μαθαίνουμε από τα απομνημονεύματα του Φωτάκου.
Ο Φωτάκος πάλι διηγείται πως ο Λεβιδιώτης, ιππεύοντας ένα άλογο – λάφυρο από τους Αιγυπτίους- σώθηκε την τελευταία στιγμή από κάποιον που σταμάτησε το αφηνιασμένο άλογο, καθώς κάλπαζε για να ακολουθήσει τα άλογα των Αιγυπτίων που έφευγαν.
Και το παράξενο που η μοίρα του ηρωικού Λεβιδιώτη, τον συνδέει για τελευταία φορά και πάλι με άλογο. Συγκινητική η περιγραφή –και πάλι του Φωτάκου- του τέλους του Λεβηδιώτη: «Την δε ακόλουθον ημέραν οι Έλληνες επήγαν και εσήκωσαν του Αλέξη το σώμα και του Κουβαβά και τα επήγαν εις το μοναστήρι του Μπεζενίκου εις την Αγίαν Ελεούσαν και τα έθαψαν με τας ανηκούσας τιμάς. Ο δε Παπαναστάσης έψαλε τα νεκρώσιμα. Το δε άλογό του, το οποίον, ως είπαμεν, δεν ήθελε να υπάγη, ύστερα το επήγαν, και αφού το εφόρτωσαν τα δύο πτώματα, του κυρίου του και του Κουβαβά, και αφού τα έφερεν εις το Μοναστήρι έπειτα εψόφησεν».