Αν νομίζετε ότι μόνο η Ελλάδα είναι δέσμια του χρέους, κανετε λάθος. Η διευθέτηση του χρέους της Γερμανίας μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο είναι ένα επίκαιρο ιστορικό προηγούμενο. Η σχετική συμφωνία, για την οποία ελάχιστα γνωρίζουμε, ήταν η σημαντικότερη του 20ού αιώνα στην Ευρώπη.
Το 1953 έγινε η Συμφωνία του Λονδίνου για το Γερμανικό Χρέος, γνωστή ως Συμφωνία Χρέους του Λονδίνου, ανάμεσα στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας από τη μία και τις συμμαχικές δυνάμεις (Βέλγιο, Καναδάς, Κεϊλάνη, Δανία, Γαλλία, Ελλάδα, Ιράν, Ιρλανδία, Ιταλία, Λιχτενστάιν, Λουξεμβούργο, Νορβηγία, Πακιστάν, Ισπανία, Σουηδία, Ελβετία, Ενωση της Νότιας Αφρικής, Ηνωμένο Βασίλειο, Βόρεια Ιρλανδία, ΗΠΑ, Γιουγκοσλαβία, κ.ά.). Οι συνομιλίες ξεκίνησαν στις 27 Φλεβάρη του 1953 και ολοκληρώθηκαν στις 8 Αυγούστου του ίδιου χρόνου.
Η συγκεκριμένη συμφωνία κάλυπτε μεγάλο αριθμό διαφορετικών ειδών χρεών της χώρας, τόσο πριν όσο και μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο . Ετσι, η γερμανική κυβέρνηση, υπό τον καγκελάριο Κόνραντ Αντενάουερ, ανέλαβε τη δέσμευση να ξοφλήσει τα χρέη που δημιουργήθηκαν την περίοδο 1919 - 1945. Το σκεπτικό που έγινε δεκτό στη Συνθήκη του Λονδίνου ήταν ότι «το ύψος της εξυπηρέτησης του χρέους δεν πρέπει να είναι τέτοιο, ώστε να θέτει σε κίνδυνο, άμεσα μεν την ευημερία των πολιτών της χώρας, μακροπρόθεσμα δε την ανοικοδόμηση της οικονομίας της». Ετσι, αποφάσισαν το προπολεμικό αλλά και το μεταπολεμικό γερμανικό χρέος να «κουρευτεί» κατά τουλάχιστον 50% (για την ακρίβεια, από τα περίπου 30 δισεκατομμύρια μάρκα του χρέους , τογερμανικό δημόσιο περιόριζε τις υποχρεώσεις στα 11 δισ. και άλλα 3,5 δισ. θα καταβάλλονταν από εμπορικές γερμανικές τράπεζες), ενώ παράλληλα επεκτεινόταν η αποπληρωμή σε πάνω από 30 χρόνια.
Πώς φτάσαμε όμως στη συμφωνία του 1953;
Το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου έχει βρει τη Γερμανία του Γ΄ Ράιχ ηττημένη και χωρισμένη με βάση τη Συνθήκη του Πότσδαμ (17 Ιούλη - 2 Αυγούστου) 1945 σε 4 ζώνες κατοχής αντίστοιχα από τα κράτη της αντιχιτλερικής συμμαχίας, Αγγλία, Γαλλία, ΗΠΑ και Σοβιετική Ενωση. Ανάλογο είναι και το καθεστώς στην πρωτεύουσα Βερολίνο που χωρίστηκε σε 4 αντίστοιχους τομείς.
Στο κείμενο της Συνθήκης, μεταξύ των άλλων, προβλέπονταν τα εξής:
«Σχετικά με το μηχανισμό ελέγχου της Γερμανίας, η ανώτατη εξουσία στηΓερμανία ασκείται από τους ανώτερους διοικητές των ενόπλων δυνάμεων της ΕΣΣΔ, των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γαλλικής Δημοκρατίας, από τον καθένα στη δική του ζώνη ...και από κοινού σε ζητήματα που αφορούν ολόκληρη τη Γερμανία , σαν μελών του Συμβουλίου Ελέγχου» (Τεχεράνη, Γιάλτα, Πότσδαμ. Ντοκουμέντα «Σύγχρονη Εποχή» 1976, σελ. 419).
«Στην περίοδο της κατοχής, η Γερμανία πρέπει να θεωρείται σαν ενιαίο οικονομικό σύνολο» (ό.π. σελ. 422).
«Στην κατάρτιση του οικονομικού σχεδίου της Γερμανίας πρέπει να παραχωρηθούν τα απαραίτητα μέσα για τις εισαγωγές, οι οποίες θα εγκριθούν από το Συμβούλιο Ελέγχου στη Γερμανία » (ό.π. σελ. 424).
Τον Αύγουστο του 1949 στο Δυτικό κομμάτι της Γερμανίας έγιναν βουλευτικές εκλογές και στις 20 Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου σχηματίστηκε κυβέρνηση με πρωθυπουργό (καγκελάριο) τον Κόνραντ Αντενάουερ, ενώ παρέμενε ακόμα ως ανώτατη κρατική αρχή ο Συμμαχικός Αρμοστής.
Το Σεπτέμβρη του 1950, στη Διάσκεψη της Νέας Υόρκης οι ΗΠΑ, η Αγγλία και η Γαλλία πρότειναν στην ΟΔΓ μια συνολική αναθεώρηση του κατοχικού καθεστώτος, υπό τον όρο ότι η ΟΔΓ να αναγνώριζε τα προπολεμικά χρέη τουγερμανικού Ράιχ.
Από αυτό το σημείο και σε μια πορεία διαβουλεύσεων για τα προπολεμικά χρέηπου φθάνει έως τη Συμφωνία του Λονδίνου στις 27/2/1953 προωθείται η διεθνής αναγνώριση της ΟΔΓ: Στις 7/8/1950 γίνεται μέλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Στις 18/4/1951 μέλος της Ευρωπαϊκής Κοινοπραξίας Ανθρακα και Χάλυβα, στις 27/5/1952 μέλος της Ευρωπαϊκής Αμυντικής Κοινότητας. Τον ίδιο χρόνο (1952) οι εκπρόσωποι των ΗΠΑ, της Αγγλίας, της Γαλλίας και της ΟΔΓ υπόγραψαν στη Βόννη (πρωτεύουσα) τη «Γενική Συνθήκη» που ανακήρυξε την κυριαρχία της ΟΔΓ και τη διακοπή του κατοχικού καθεστώτος.
Η γερμανική κυβέρνηση, όταν, από τον Σεπτέμβρη του 1950, μπήκε από τους συμμάχους το ζήτημα των προπολεμικών δανείων, δε δίστασε καθόλου να τα αποδεχτεί. Μη αποδοχή τους σήμαινε ασυνέχεια του νέου γερμανικού κράτους με το προπολεμικό Ράιχ, πράγμα που θα ήταν αντίθετο με τις πολιτικές και διπλωματικές επιδιώξεις τις δικές της και των συμμάχων της. Το πρόβλημα της αποδοχής της κληρονομιάς των χρεών του Ράιχ για τη γερμανική κυβέρνηση ήταν ως πού θα έφθανε το ύψος τους και ο τρόπος αποπληρωμής τους και αυτό το διαπραγματεύτηκε.
Η αποδοχή των προπολεμικών χρεών, πέρα από τα δάνεια και τις πιστώσεις, ξανάνοιγε τα ζητήματα των πολεμικών αποζημιώσεων που προβλέπονταν από τη Συνθήκη των Βερσαλλιών για τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τις πολεμικές αποζημιώσεις για το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο , τις οποίες οι Σύμμαχοι «πάγωσαν».
«Αρθρον 5: Απαιτήσεις αποκλειόμενες της παρούσας Συμφωνίας:
1. Η εξέτασις των κυβερνητικών απαιτήσεων απέναντι της Γερμανίας αίτινες πηγάζουν εκ του πρώτου παγκοσμίου πολέμου αναβάλλεται μέχρι οριστικού γενικού διακανονισμού του ζητήματος τούτου.
2. Η εξέτασις των απαιτήσεων αίτινες πηγάζουν εκ του δευτέρου παγκοσμίουπολέμου ... θέλει αναβληθεί μέχρι του οριστικού διακανονισμού του προβλήματος των επανορθώσεων» (Εφημερίς Ελληνικής Κυβερνήσεως, σελ. 385).
Αυτή ήταν η μεγαλύτερη οικονομική διευκόλυνση από μεριάς των συμμάχων. Δηλαδή, η ρύθμιση ότι οι πολεμικές αποζημιώσεις και οι αποζημιώσεις κατοχής χωρών παρέμεναν παγωμένες για όσο χρονικό διάστημα υπήρχε η ΓΛΔ, αφού σχετικό άρθρο αναφέρει:
«Αρθρον 25: Αναθεώρησις της Συμφωνίας κατά την επανενοποίησιν της Γερμανίας» (ό.π. σελ. 397).
Τελικά στις 6 Μαρτίου 1951, ο Αντενάουερ με επιστολή του στον Υπατο Αρμοστή αναφέρει ότι η ΟΔΓ αποδέχεται ότι ευθύνεται διά τα προπολεμικά εξωτερικά χρέη του Γερμανικού Ράιχ:
«Απαντών εις την υμετέραν επιστολήν τις 23 Οκτωβρίου 1950...
Η Ομόσπονδος Δημοκρατία επιβεβαιοί διά της παρούσης ότι ευθύνεται διά τα προπολεμικά εξωτερικά χρέη του Γερμανικού Reich..... εκφράζει την επιθυμίαν αυτής όπως επαναλάβη τας καταβολάς» (ό.π. σελ. 434).
Η απάντηση της Υπατης Συμμαχικής Αρμοστείας με ίδια ημερομηνία προς τον καγκελάριο αναγνωρίζει ότι με την ανταλλαγή των επιστολών «έκλεισε συμφωνία» για τις «υποχρεώσεις της Ομοσπονδιακής Κυβερνήσεως αίτινες αναφέρονται εις την ευθύνην της Ομοσπόνδου Δημοκρατίας ως προς τα εξωτερικά προπολεμικά χρέη του γερμανικού Reich και το χρέος όπερ πηγάζει εκ της οικονομικής βοηθείας ήτις εδόθη εις την Γερμανίαν υπό των τριών κυβερνήσεων από 8ης Μαΐου 1945» (ό.π. σελ. 434 - 435).
Σε διάσκεψη που διήρκεσε από 27 Φλεβάρη μέχρι 8 Αυγούστου στο Λονδίνο, το 1953, οι κυβερνήσεις Γαλλίας, Αγγλίας και ΗΠΑ αποδέχονται τις μειώσεις των μεταπολεμικών χρεών που διαπραγματεύεται η ΟΔΓ για να αναγνωρίσει τα προπολεμικά χρέη του Ράιχ.
Εχει γραφτεί ότι τόσο τα γερμανικά προπολεμικά δάνεια όσο και τα μεταπολεμικά «κουρεύτηκαν» σε ποσοστό πάνω από 50% και το ετήσιο ποσό που έπρεπε να καταβάλει από το 1953 η ΟΔΓ έως το 1980 ήταν σχετικά ασήμαντο, περίπου το μισό δισεκατομμύριο γερμανικά μάρκα, δηλ. το 4% των εξαγωγών της για το ίδιο έτος. (ΤΑ ΝΕΑ/Le monde/21/9/2012/TOY WES HULMANN ZURICH).
Δηλαδή, αποτελούσε ένα ελάχιστο ποσοστό της παραγωγικής δυνατότητας της γερμανικής οικονομίας που αναπτυσσόταν με γρήγορους ρυθμούς και λόγω της στήριξής της από τους συμμάχους της μέσω του Σχεδίου Μάρσαλ, ενώ η «αποστρατιωτικοποίησή» της σε εκείνη την περίοδο λειτούργησε επίσης ευνοϊκά για την παραγωγική της ανάπτυξη, πολύ πριν γίνουν οι σχετικές ρυθμίσεις των χρεών της.
Το «σχέδιο Μάρσαλ» χρηματοδότησε το 40% των επενδύσεων στην εξόρυξη το 1949-'50, το 20% των επενδύσεων σε ηλεκτρισμό το 1949-'51 και το 15% των επενδύσεων στον κλάδο του μετάλλου το 1950-'51. Δηλαδή, πριν από τη συμφωνία του '53 η οικονομία της Γερμανίας ήταν ήδη σε τροχιά αλματώδους ανάπτυξης. Το 1951 το δυτικογερμανικό ΑΕΠ είχε πιάσει τα προπολεμικά επίπεδα (1938), καθώς και η παραγωγικότητα ήταν ήδη στα επίπεδα του 1936. Ενδεικτικά, το 1950 η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε με ρυθμό 20%, ενώ το 1951 αυξήθηκε με ρυθμό 18,1%.
Επίσης, στα πλαίσια του Ψυχρούμου Πολέμου και δεδομένου της γειτνίασης της με το ανατολικό μπλοκ, η Δυτική Γερμανία είχε και την ολόπλευρη στήριξη του δυτικού κόσμου.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Αποκαλύψεις για τη ληστεία με ομηρία στην τράπεζα των Αμπελοκήπων
Γκρέμισαν το σκοπευτήριο της Άννας Κορακάκη στη Δράμα λίγο πριν τον τελικό!