Ανησυχία εκφράζουν διπλωμάτες του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ανάληψη της προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ από την Κύπρο τον Ιανουάριο του 2026, σε μια περίοδο κατά την οποία η άμυνα αποτελεί βασική ευρωπαϊκή προτεραιότητα.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Politico, οι ενστάσεις αφορούν τις μακροχρόνιες εντάσεις Λευκωσίας–Άγκυρας, τη στενή σχέση Κύπρου–Ελλάδας και την αντίθεση της Κυπριακής Δημοκρατίας σε στενότερη στρατιωτική συνεργασία ΕΕ–Τουρκίας. Ανώτερος Ευρωπαίος αξιωματούχος ανέφερε πως «υπάρχει ανησυχία ότι η Κύπρος θα αφήσει την εχθρότητά της προς την Τουρκία να επηρεάσει τις ευρωπαϊκές αμυντικές προτεραιότητες».
Όπως σημειώνεται, η Κύπρος αντιτίθεται στην ένταξη της Τουρκίας στο πρόγραμμα SAFE και στην περαιτέρω εμβάθυνση συνεργασίας ΕΕ–ΝΑΤΟ. Παράλληλα, η προεδρία χαρακτηρίζεται μεγάλη πρόκληση για ένα κράτος 1,3 εκατ. κατοίκων που παραμένει διχοτομημένο.
Η Λευκωσία, όμως, υποστηρίζει ότι θα εργαστεί για τη βελτίωση των σχέσεων. Ο Πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης δήλωσε ότι «κλειδί» αποτελεί η αποδοχή από την Τουρκία της ένταξης της Κύπρου στη «Συμμαχία για την Ειρήνη», ως βήμα προς πιθανή μελλοντική ένταξη στο ΝΑΤΟ. Σε αυτό το πλαίσιο, η Κύπρος θα μπορούσε να άρει σταδιακά εμπόδια στην ευρύτερη συνεργασία με την Άγκυρα.
Υπενθυμίζεται ότι η προεδρία της ΕΕ εναλλάσσεται κάθε έξι μήνες και περιλαμβάνει τον συντονισμό των εργασιών του Συμβουλίου, καθώς και την εκπροσώπηση των κρατών-μελών στις διαπραγματεύσεις με Επιτροπή και Κοινοβούλιο. Η κυπριακή προεδρία θα κληθεί να προωθήσει ζητήματα άμυνας, όπως τα εθνικά σχέδια εφαρμογής του SAFE και τις συνομιλίες για απλοποίηση διαδικασιών στην αμυντική βιομηχανία.
Ο Επίτροπος Άμυνας Άντριους Κούμπλιους εξέφρασε την ελπίδα οι ευρωπαϊκές αμυντικές δεσμεύσεις «να προχωρήσουν ανεξάρτητα από το ποιος ασκεί την προεδρία». Η σημασία της άμυνας έχει αυξηθεί σημαντικά μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία, με την ΕΕ να επιδιώκει ενίσχυση δαπανών και συνεργασιών.
Η αναπληρώτρια υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Μαριλένα Ραουνά, σημείωσε ότι «άμυνα, ασφάλεια και στήριξη της Ουκρανίας θα αποτελέσουν κορυφαίες προτεραιότητες» της κυπριακής προεδρίας. Ωστόσο, η συνεχιζόμενη εχθρότητα Κύπρου–Τουρκίας θεωρείται πιθανό εμπόδιο στη συνεργασία με την Άγκυρα.
Διπλωμάτης του ΝΑΤΟ τόνισε ότι «χρειάζεται ενότητα απέναντι στη ρωσική απειλή», προσθέτοντας ότι ο αποκλεισμός της Τουρκίας από τα ευρωπαϊκά αμυντικά σχέδια θα μπορούσε να υπονομεύσει αυτό τον στόχο.
Η κ. Ραουνά υπενθύμισε ότι η Κύπρος δεν είναι μέλος του ΝΑΤΟ «όχι από επιλογή», αλλά λόγω της τουρκικής κατοχής και πως «αμυντικά κονδύλια της ΕΕ δεν μπορούν να κατευθυνθούν στην Τουρκία χωρίς ουσιαστική πρόοδο». Παράλληλα, Ελλάδα και Κύπρος μπλοκάρουν την είσοδο της Τουρκίας στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας, ενώ η Άγκυρα με τη σειρά της εμποδίζει τη διαβίβαση απόρρητων πληροφοριών από το ΝΑΤΟ στον ΕΟΑ.
Τέλος, Τούρκοι αξιωματούχοι εκτιμούν ότι για όσο διαρκέσει η κυπριακή προεδρία, η αμυντική συνεργασία ΕΕ–ΝΑΤΟ με επίκεντρο την Τουρκία θα παραμείνει σε αδιέξοδο.