Οι εκκλήσεις για αποκλεισμό του Ισραήλ αυξάνονται κυρίως στις χώρες της βόρειας Ευρώπης. Η Σουηδία κέρδισε τη Euovision το 2023, φέρνοντας τον διαγωνισμό στη χώρα της για έβδομη φορά.
Σουηδοί καλλιτέχνες προσχωρούν στις εκκλήσεις για απαγόρευση του Ισραήλ από τον μουσικό διαγωνισμό που φέτος θα πραγματοποιηθεί στο Μάλμο (το Μάιο), κατηγορώντας τη χώρα για «εγκλήματα πολέμου» εν μέσω του πολέμου κατά της Χαμάς στη Γάζα.
Περισσότεροι από 1.000 Σουηδοί καλλιτέχνες έχουν υπογράψει μια ανοιχτή επιστολή κατά της συμμετοχής του Ισραήλ στον μουσικό διαγωνισμό, συμπεριλαμβανομένων διάσημων διεθνώς καλλιτεχνών όπως ο Fever Ray και ο Robyn, και βετεράνοι του διαγωνισμού όπως η σταρ της όπερας Malena Ernman - η οποία συμμετείχε στο διαγωνισμό τραγουδιού το 2009 και είναι η μητέρα της ακτιβίστριας για το κλίμα Γκρέτα Τούνμπεργκ .
Η επιστολή ισχυριζόταν ότι ο ισραηλινός στρατός είχε διαπράξει «βαριά εγκλήματα πολέμου», σημειώνοντας ότι περισσότεροι από 25.000 Παλαιστίνιοι, μεταξύ των οποίων περισσότερα από 10.000 παιδιά, σκοτώθηκαν τις πρώτες 100 ημέρες του πολέμου του Ισραήλ εναντίον της μαχητικής ισλαμιστικής παλαιστινιακής οργάνωσης Χαμάς.
Είχαν προηγηθεί καλλιτέχνες από την Ισλανδία και τη Φινλανδία ου επίσης αντιτάχθηκαν στη συμμετοχή του Ισραήλ στο διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision.
«Δεν είναι σύμφωνο με τις αξίες μας να δίνεται σε μια χώρα που διαπράττει εγκλήματα πολέμου και συνεχίζει μια στρατιωτική κατοχή μια δημόσια σκηνή για να γυαλίσει την εικόνα της στο όνομα της μουσικής», λένε στο κείμενό τους.
Μια παρόμοια εκστρατεία είχε διοργανωθεί στο παρελθόν στην Ισλανδία.
Η Δημόσια Ραδιοτηλεόραση της Ισλανδίας (RÚV) δήλωσε ότι θα καθυστερήσει την απόφασή για το αν θα συμμετάσχει στον φετινό διαγωνισμό της Eurovision αφού ολοκληρώσει τη διαδικασία εθνικής επιλογής, στην οποία συμμετέχει ένας Παλαιστίνιος τραγουδιστής, ο Bashar Murad με το τραγούδι «Vestrið Villt».
Η Ισλανδική Ένωση Συνθετών και Στιχουργών διαμήνυσε στον εθνικό ραδιοτηλεοπτικό σταθμό RUV ότι τα μέλη της δεν θα συμμετείχαν στην τοπική επιλογή για τη Eurovision 2024 εάν διατηρηθεί η συμμετοχή του Ισραήλ στον διαγωνισμό.
Την ίδια ώρα στη Νορβηγία, διαδηλωτές από την «Aksjonsgruppa for Palestine» (Ομάδα Δράσης για την Παλαιστίνη) συγκεντρώθηκαν μπροστά από τα κεντρικά γραφεία του τηλεοπτικού σταθμού NRK στο Όσλο και ζήτησαν από τη Νορβηγία να υποστηρίξει επίσης τον αποκλεισμό του Ισραήλ, σύμφωνα με τοπικά μέσα ενημέρωσης. .
Στην Ιρλανδία, ένας βουλευτής των Εργατικών ζήτησε δημόσια σε μποϊκοτάζ του Διαγωνισμού Τραγουδιού της Eurovision εάν το Ισραήλ παραμείνει στον διαγωνισμό. Καθώς η Ιρλανδία ήταν η πιο επιτυχημένη χώρα στην ιστορία του διαγωνισμού, σκέφτηκε ότι την κίνησή του θα ακολουθούσαν και οι υπόλοιποι συμμετέχοντες. Ο Ιρλανδός πρωθυπουργός Leo Varadkar αντιτάχθηκε στο μποϊκοτάζ, ωστόσο, δηλώνοντας ότι ο καθορισμός της συμμετοχής του Ισραήλ στη Eurovision ήταν θέμα της EBU.
Από την πλευρά της, η Δημόσια Ραδιοτηλεόραση της Ιρλανδίας (RTÉ) έλαβε σχεδόν 500 e‑mails, που το καλούσαν να αποσυρθεί από τη διοργάνωση, εάν το Ισραήλ συμμετείχε στον διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision 2024, σύμφωνα με δημοσίευμα της The Journal.
Ο Βρετανός υποψήφιος της Eurovision Olly Alexander υπέγραψε μια φιλοπαλαιστινιακή δήλωση μιας queer (ΛΟΑΤΚΙ) συμμαχίας, χαρακτηρίζοντας τα γεγονότα στη Γάζα «κλιμάκωση του καθεστώτος του απαρτχάιντ του Ισραήλ». Η ισραηλινή πρεσβεία στο Λονδίνο αντέδρασε αμέσως εκφράζοντας ανησυχία.
To θέμα έφτασε μέχρι το Ευρωκοινοβούλιο
Η Idoia Villanueva, Ισπανίδα βουλευτίνα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, θέλησε να τονίσει τον ρόλο του ισραηλινού ραδιοτηλεοπτικού φορέα σε επιστολή προς την EBU. Σε σχετική επιστολή της που περιήλθε στην κατοχή του Politico, η Ισπανίδα ευρωβουλευτίνα –μεταξύ άλλων– τονίζει: «Υπενθυμίζεται ότι ο δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας του Ισραήλ (KAN) δημοσίευσε, τον περασμένο Νοέμβριο, ένα βίντεο με ανήλικους να τραγουδούν για τη Γάζα και να εκστομίζουν φράσεις όπως “μέσα σε έναν χρόνο θα τους εξοντώσουμε όλους”, αναφερόμενοι στον παλαιστινιακό πληθυσμό της Γάζας».
Επίσημη ανακοίνωση από τη Σουηδία για το Ισραήλ
Η Δημόσια Ραδιοτηλεόραση της Σουηδίας (SVT) εξέδωσε ανακοίνωση, την περασμένη Δευτέρα (29/01), και σε αυτήν πέταξε το μπαλάκι στην EBU, καθώς τόνισε ότι «η EBU είναι αυτή που αποφασίζει ποιοι θα συμμετάσχουν στον διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision».
Η κριτική στην EBU για το Ισραήλ – Το προηγούμενο της Ρωσίας
Πολλοί κατηγορούν τις δημόσιες ραδιοτηλεοράσεις από αρκετές χώρες της Ευρώπης, αλλά και την Ευρωπαϊκή Ένωση Ραδιοτηλεόρασης (EBU) που διοργανώνει τον διαγωνισμό τραγουδιού της Eurovision, για δύο μέτρα και δύο σταθμά στην περίπτωση του Ισραήλ. Μάλιστα, υπενθυμίζουν πως όταν, τον Φεβρουάριο του 2022, η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, τότε η Ρωσία αποβλήθηκε εν μια νυκτί από την EBU – και κατ’ επέκταση και από τη Eurovision – κάτι που δεν έχει συμβεί και με το Ισραήλ μέχρι στιγμής.
Ποια η θέση της EBU για το Ισραήλ
Η EBU πήρε θέση στο ζήτημα της συμμετοχής του Ισραήλ στη Eurovision μέσα από ανακοίνωσή της που δημοσιεύθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2023 στη βελγική εφημερίδα HLN και σημειώνει πως δεν σχεδιάζει να αποκλείσει το Ισραήλ γιατί όπως χαρακτηριστικά αναφέρει «ο ισραηλινός δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας συμμορφώνεται με όλους τους κανόνες του διαγωνισμού. Μαζί με άλλα 36 κανάλια, μπορεί να συμμετάσχει στον διαγωνισμό του επόμενου έτους».
Επικαλείται μάλιστα η EBU, για την απόφασή της αυτή, τη στάση άλλων διεθνών οργανισμών απέναντι στο Ισραήλ.
Ο κρυφός «άσος» του Ισραήλ για τη Eurovision 2024
Η ερευνήτρια του διαγωνισμού τραγουδιού της Eurovision, Zoë Jay, δήλωσε αρχικά, την Τετάρτη (31/01), πως μπορεί να είναι εφικτή η αποβολή του Ισραήλ από τον μουσικό διαγωνισμό.
Συγκεκριμένα, σε σχετικές δηλώσεις της στη φινλανδική εφημερίδα Helsingin Sanomat, η ίδια είπε: «Ο πήχης για τον αποκλεισμό χωρών από τον διαγωνισμό είναι ψηλά, αλλά νομίζω ότι είναι ακόμα πιθανό το Ισραήλ να αποκλειστεί για παρόμοιους λόγους με τη Ρωσία. Ειδικά τώρα που το Διεθνές Δικαστήριο έχει δηλώσει τον “πιθανό κίνδυνο” γενοκτονίας. Η συμμετοχή του Ισραήλ θέτει σε κίνδυνο τη φήμη της EBU ως ενός οργανισμού που ενώνει τους ανθρώπους μέσω της μουσικής».
Ωστόσο, σύμφωνα με τη Zoë Jay, η οποία εργάζεται στη μονάδα που μελετά τον ευρωπαϊκό νομικό πολιτισμό, τις αξίες και τα ιδανικά στο Πανεπιστήμιο του Ελσίνκι, υπάρχει ένας παράγοντας που μειώνει την πιθανότητα αποκλεισμού του Ισραήλ. Είναι ο κύριος χορηγός του διαγωνισμού τραγουδιού της Eurovision 2024, δηλαδή η MoroccanOil, εταιρεία γνωστή για τα προϊόντα περιποίησης μαλλιών.
«Πρόκειται για εταιρεία που ανήκει στο Ισραήλ, οπότε η EBU έχει οικονομικό κίνητρο να κρατήσει το Ισραήλ στον διαγωνισμό. Ωστόσο, η πιθανότητα να μείνει εκτός το Ισραήλ αυξάνεται, καθώς όλο και περισσότερες συμμετέχουσες χώρες ασκούν πίεση στην EBU», τόνισε στη συνέχεια η Zoë Jay και πρόσθεσε: «Αρκετές συμμετέχουσες χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Φινλανδίας και της Σουηδίας, απείλησαν να αποχωρήσουν αν η Ρωσία συμμετείχε το 2022. Οι καλλιτέχνες και οι fans στην Ισλανδία, στη Φινλανδία και στη Σουηδία έχουν εκφράσει ιδιαίτερα έντονα την άποψή τους για τον αποκλεισμό του Ισραήλ».
Πώς το Ισραήλ μπήκε αρχικά στη Eurovision
Το Ισραήλ έκανε το ντεμπούτο του στη Eurovision το 1973. Εκείνη την εποχή, η εκδήλωση ονομαζόταν ακόμα «Grand Prix Eurovision de la Chanson».
Έκτοτε, το Ισραήλ είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ραδιοτηλεόρασης, μιας ένωσης που αποτελείται σήμερα από 68 ραδιοτηλεοπτικούς φορείς σε 56 χώρες στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή.
Το Ισραήλ δεν είναι η μόνη μη ευρωπαϊκή χώρα που συμμετέχει στον διαγωνισμό. Συμμετέχουν επίσης η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν. Η Λευκορωσία έκανε το ντεμπούτο της το 2004, αλλά ανεστάλη το 2021 επειδή το τραγούδι που ήθελαν να υποβάλουν έκανε πλάκα στις διαμαρτυρίες κατά του Alexander Lukashenko.
Η Αυστραλία είναι η «πιο εξωτική» χώρα της Eurovision, συμμετέχοντας από το 2015. Έγινε μέλος επειδή υπήρχε ήδη μια τεράστια βάση θαυμαστών στη χώρα, και τώρα είναι συνδεδεμένο μέλος της EBU.
Η ένωση συγκεντρώνει πολλούς ραδιοφωνικούς σταθμούς και χώρες πέρα από τα ευρωπαϊκά σύνορα, γι' αυτό το γεγονός ονομάζεται Διαγωνισμός Τραγουδιού Eurovision και όχι Ευρωπαϊκός Διαγωνισμός Τραγουδιού.
Το Ισραήλ είναι ένας από τους πιο επιτυχημένους συμμετέχοντες στον διαγωνισμό, έχοντας κερδίσει τον διαγωνισμό τέσσερις φορές μέχρι σήμερα και έχει έρθει δεύτερος ή τρίτος τέσσερις φορές. Επίσης, δεν τερμάτισε ποτέ τελευταία, σε αντίθεση με τη Γερμανία.