Όταν ο Κινέζος ηγέτης Σι Τζινπίνγκ οργάνωσε την πρώτη του παρέλαση για την επέτειο της λήξης του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, το 2015, τοποθέτησε δίπλα του τους δύο προκατόχους του, ως ένδειξη σεβασμού και συνέχειας της ηγεσίας.
Δέκα χρόνια μετά, έχοντας εξαλείψει κάθε εσωτερικό αντίπαλο και υπηρετώντας τρίτη προεδρική θητεία, ο Σι συνοδευόταν φέτος στην παρέλαση από τον Βλαντίμιρ Πούτιν της Ρωσίας και τον Κιμ Γιονγκ Ουν της Βόρειας Κορέας.
Η παρέλαση ακολούθησε τη συνάντηση κορυφής του Σι με τον Ινδό πρωθυπουργό Ναρέντρα Μόντι κατά τη διάρκεια της συνόδου του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) στην Τιαντζίν, καθώς και τη σπάνια επίσκεψή του στο Θιβέτ τον προηγούμενο μήνα.
Αυτή η επίδειξη διπλωματικής ισχύος, αντοχής και γεωπολιτικής φιλοδοξίας καθησυχάζει ανησυχίες αναλυτών για τη ζωτικότητα του 72χρονου προέδρου, ανησυχίες που συνδέονται με σποραδικές απουσίες και την -μέχρι στιγμής άγνωστη- διαδικασία διαδοχής. Παράλληλα, μετατοπίζει τη συζήτηση από την επιβράδυνση της κινεζικής οικονομίας, σύμφωνα με ειδικούς.
Η μακροζωία εξάλλου φαίνεται ότι ήταν στο μυαλό των ηγετών, καθώς περπατούσαν προς το βάθρο στην Πλατεία Τιεν Αν Μεν του Πεκίνου - ο Σι και ο Πούτιν καταγράφηκαν από ανοιχτό μικρόφωνο να συζητούν για τις μεταμοσχεύσεις οργάνων και το ενδεχόμενο να ζουν οι άνθρωποι έως και 150 ετών.
Οικονομία και εθνικισμός
«Αυτή η εβδομάδα θριαμβευτικής διπλωματίας για τον Σι δείχνει ότι παραμένει κυρίαρχος στην ελίτ του Κομμουνιστικού Κόμματος» δήλωσε ο Νιλ Τόμας της Asia Society, δεξαμενής σκέψης με έδρα τη Νέα Υόρκη. Καθώς δεν μπορεί να αντλήσει την ισχύ του από την οικονομική ανάπτυξη, όπως οι προκάτοχοί του, ο Σι στράφηκε στον εθνικισμό «για να το ισοφαρίσει», είπε ο Τόμας.
«Είναι ένας τρόπος να αποσπάσει την προσοχή από τις οικονομικές προκλήσεις και να κάνει τους πολίτες του περήφανους που είναι Κινέζοι, ακόμη κι αν στην καθημερινότητά τους βιώνουν ανεργία και στασιμότητα στους μισθούς».
Ο Σι ενίσχυσε την εικόνα του πολύπειρου ηγέτη με τις ενδυματολογικές του επιλογές: φορούσε γκρι κοστούμι α λα Μάο Τσετούνγκ, που ταίριαζε με τα γκρίζα μαλλιά του, σε αντίθεση με τα μαύρα κοστούμια των υπόλοιπων ηγετών και το δικό του μαύρο κοστούμι από πριν δέκα χρόνια.
Ο νούμερο 2 της κυβέρνησης της Κίνας, ο πρωθυπουργός Λι Τσιανγκ, του οποίου ο ρόλος έχει περιοριστεί στο εσωτερικό, ανέλαβε πιο δευτερεύουσες συναντήσεις με ηγέτες της Μαλαισίας και του Ουζμπεκιστάν. Οι σημαντικές επαφές με τους Κιμ, Μόντι, Ερντογάν και άλλους, ανατέθηκαν στον Τσάι Τσι, επικεφαλής της Κεντρικής Γραμματείας του κόμματος, η οποία είναι υπεύθυνη για τη διοίκηση.
Πολλές από τις χώρες ηγέτες των οποίων πήγαν στην Κίνα για την παρέλαση έχουν πληγεί από τους δασμούς του Τραμπ, όπως η Ινδία, η οποία συνεχίζει να αγοράζει ρωσικό πετρέλαιο παρά τις κυρώσεις.
Σε μία από τις πιο αξιομνημόνευτες στιγμές των διπλωματικών συναντήσεων, ο Μόντι και ο Πούτιν πλησίασαν να μιλήσουν με τον Σι κρατώντας ο ένας το χέρι του άλλου, μια εικόνα που υπογράμμισε την αποτυχία της Ουάσιγκτον να εντάξει την ιστορικά ουδέτερη Ινδία σε μέτωπο κατά της Ρωσίας και της Κίνας.
Ο Τραμπ, που χαρακτήρισε την κινεζική παρέλαση «όμορφη» και «πολύ, πολύ εντυπωσιακή», έκανε ένα ειρωνικό σχόλιο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, λέγοντας ότι η Κίνα συνεργάζεται με τον Πούτιν και τον Κιμ για να «συνωμοτήσουν εναντίον των ΗΠΑ».
Το Κρεμλίνο απάντησε ότι δεν πρόκειται για συνωμοσία και υπονόησε ότι τα σχόλια του Τραμπ ήταν ειρωνικά.
Χτύπημα από Τραμπ, υποδοχή από τον Σι
Αναλυτές λένε ότι ο καταιγισμός διπλωματικών δραστηριοτήτων του Σι υπογραμμίζει τη φιλοδοξία της Κίνας να παρουσιαστεί ως αξιόπιστος εταίρος για τις αναπτυσσόμενες χώρες στη διεθνή σκηνή, προσφέροντας πλεονεκτήματα όπως επενδύσεις και ακόμη και μια νέα αναπτυξιακή τράπεζα.
«Το μήνυμα της Κίνας ως μια πιο αξιόπιστη, σταθερή εναλλακτική των Ηνωμένων Πολιτειών έχει απήχηση σε μεγάλο μέρος του κόσμου, ιδιαίτερα στην Ασία, που βλέπει τις ΗΠΑ ως μια ολοένα και πιο επιθετική δύναμη στη διεθνή πολιτική» είπε ο Έρικ Όλαντερ, αρχισυντάκτης του China-Global South Project, ερευνητικού οργανισμού.
«Πολλές αναπτυσσόμενες χώρες και κράτη μεσαίας ισχύος μπορεί να παραμένουν κάπως επιφυλακτικά απέναντι σε αυτά που προτείνει η Κίνα με τις νέες της πρωτοβουλίες για διακυβέρνηση και ανάπτυξη, αλλά τουλάχιστον όσα λέει η Κίνα είναι στραμμένα προς το μέλλον - κάτι που είναι κρίσιμο για οικονομίες με μεγάλους νεανικούς πληθυσμούς που αναζητούν καλύτερες ευκαιρίες απασχόλησης» δήλωσε ο Όλαντερ.
Ο Σι αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις, καθώς εξετάζει το ενδεχόμενο μιας τέταρτης θητείας το 2027, με σκοπό να γίνει ο ισχυρότερος Κινέζος ηγέτης από την εποχή του Μάο.
Οι παγιωμένες θέσεις της Κίνας στην εξωτερική πολιτική -συμπεριλαμβανομένων των εδαφικών διενέξεων και των επιδοτήσεων σε βιομηχανίες που έχουν πλημμυρίσει τις ξένες αγορές με φθηνά κινεζικά προϊόντα- πιθανότατα θα συνεχίσουν να αποτελούν σημεία τριβής, σύμφωνα με ειδικούς. Παράλληλα, η βαθιά δυσπιστία της Ινδίας προς την Κίνα δεν πρόκειται να εξαφανιστεί εξαιτίας μιας σύντομης συνάντησης.
«Δεν πρόκειται απαραίτητα για μια συνολική μετατόπιση προς μια διεθνή τάξη πραγμάτων υπό κινεζική ηγεσία» δήλωσε ο Τόμας της Asia Society.