Την πρόθεσή της να προχωρήσει έως το 2026 σε συμφωνία με τη Συρία για υπεράκτιες ενεργειακές έρευνες ανακοίνωσε η Τουρκία, ανοίγοντας ένα ακόμη κεφάλαιο στην αναθεωρητική της στρατηγική στην Ανατολική Μεσόγειο. Όπως δήλωσε στις 29 Δεκεμβρίου ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας, Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ, σε συνέντευξή του στο φιλοκυβερνητικό μέσο GDH, η Άγκυρα στοχεύει στην αξιοποίηση πιθανών ενεργειακών κοιτασμάτων κάτω από τις συριακές ακτές, σε μια περιοχή με έντονο γεωπολιτικό και νομικό ανταγωνισμό.
Ο Μπαϊρακτάρ αποκάλυψε ότι Τουρκία και Συρία έχουν ήδη υπογράψει από τις αρχές του έτους ένα γενικό πλαίσιο ενεργειακής συνεργασίας, το οποίο –όπως είπε– λειτουργεί ως προθάλαμος για μια πιο συγκεκριμένη συμφωνία υπεράκτιων ερευνών. Η συμφωνία αυτή θα επιτρέψει σεισμικές έρευνες στη θαλάσσια ζώνη της Συρίας, με τον Τούρκο υπουργό να επιχειρεί να καθησυχάσει αντιδράσεις, υποστηρίζοντας ότι δεν συνεπάγεται άμεση έναρξη γεωτρήσεων.
Για την Αθήνα και τη Λευκωσία, ωστόσο, η πρωτοβουλία αυτή εκλαμβάνεται ως ακόμη ένα βήμα της Τουρκίας προς τη δημιουργία νέων τετελεσμένων στην Ανατολική Μεσόγειο. Μια τέτοια συμφωνία θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο για τουρκo-συριακή οριοθέτηση αποκλειστικής οικονομικής ζώνης, κατά τα πρότυπα του ανυπόστατου τουρκολιβυκού μνημονίου, αμφισβητώντας ευθέως τα κυριαρχικά δικαιώματα που απορρέουν από το Δίκαιο της Θάλασσας και τις πάγιες θέσεις Ελλάδας και Κύπρου.
Η χρονική συγκυρία μόνο τυχαία δεν θεωρείται. Μετά την κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ και την ανάδειξη του Άχμαντ αλ Σάρα στην εξουσία στη Δαμασκό, η Τουρκία έχει ενισχύσει κατακόρυφα την πολιτική, στρατιωτική και οικονομική της επιρροή στη Συρία. Η υπεράκτια ενεργειακή συνεργασία εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική της Άγκυρας, η οποία επιχειρεί να μετατρέψει τη στρατιωτική παρουσία και την πολιτική διείσδυση σε μακροπρόθεσμα ενεργειακά και γεωοικονομικά οφέλη, παραμερίζοντας ανταγωνιστικούς περιφερειακούς παίκτες.
Η προοπτική αυτή προκαλεί ανησυχία όχι μόνο στην Ελλάδα και την Κύπρο, αλλά και στο Ισραήλ, σε μια περίοδο που Αθήνα, Λευκωσία και Τελ Αβίβ έχουν ενισχύσει τη στρατιωτική τους συνεργασία μέσω πρόσφατου τριμερούς σχεδίου δράσης. Ενδεχόμενη τουρκo-συριακή ΑΟΖ θα περιέπλεκε περαιτέρω τα ενεργειακά σχέδια στην περιοχή και θα ενίσχυε τον ρόλο της Τουρκίας ως ρυθμιστή των εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο.
Παράλληλα, η ενεργειακή σύμπραξη Άγκυρας–Δαμασκού βαθαίνει με ταχείς ρυθμούς από τα τέλη του 2024. Η συμφωνία της 29ης Μαΐου 2025 καλύπτει το φυσικό αέριο, την ηλεκτρική ενέργεια, την εξόρυξη και το πετρέλαιο, δίνοντας έμφαση στον τεχνικό συντονισμό και τις κοινές επενδύσεις. Ο αγωγός φυσικού αερίου Κιλίς–Χαλέπι, που ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 2025, προβλέπεται να τροφοδοτεί τη Συρία με 2 δισ. κυβικά μέτρα αερίου ετησίως, ενώ νέα γραμμή μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας θα ενισχύσει περαιτέρω την ενεργειακή εξάρτηση της Δαμασκού από την Άγκυρα.
Την ίδια στιγμή, η Τουρκία εδραιώνει τη θέση της ως κυρίαρχος εξωτερικός παίκτης στη μεταπολεμική Συρία, αναλαμβάνοντας έργα-κλειδιά όπως η ανακατασκευή του διεθνούς αεροδρομίου της Δαμασκού, εκπαιδεύοντας συριακές δυνάμεις ασφαλείας και επαναφέροντας τις χερσαίες εμπορικές ροές. Όλα αυτά συνθέτουν, σύμφωνα με ελληνικές αναλύσεις, ένα συνεκτικό σχέδιο μακροπρόθεσμης τουρκικής επιρροής, που επεκτείνεται πλέον και στο θαλάσσιο πεδίο της Ανατολικής Μεσογείου, με άμεσες συνέπειες για τα ελληνικά και κυπριακά συμφέροντα.