20 Σεπτεμβρίου 1942: Το πρώτο σημαντικό σαμποτάζ από την ΠΕΑΝ στην σκλαβωμένη Αθήνα

 
anatinaksi grafeion

Ενημερώθηκε: 20/09/23 - 22:07

Του Λεωνίδα Σ. Μπλαβέρη

Στις 20 Σεπτεμβρίου 1942 σημειώθηκε στην τότε κατεχόμενη από τις δυνάμεις της Ναζιστικής Γερμανίας και της Φασιστικής Ιταλίας Αθήνα, το πρώτο σημαντικό σαμποτάζ από την Πανελλήνιο Ένωση Αγωνιζομένων Νέων (ΠΕΑΝ).

Οι μαχητές της προαναφερθείσας αντιστασιακής οργανώσεως προχώρησαν τότε στην ανατίναξη των γραφείων της προδοτικής οργανώσεως ΕΣΠΟ (=Ελληνική Σοσιαλιστική Πατριωτική Οργάνωση), στο κέντρο της Αθήνας, στην Ομόνοια, με αποτέλεσμα δεκάδες νεκρούς, Γερμανούς στρατιωτικούς και Έλληνες (προδότες) συνεργάτες τους, μεταξύ των οποίων και ο αρχηγός της ΕΣΠΟ γιατρός Σπύρος Στεροδήμος.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η αντιστασιακή οργάνωση ΠΕΑΝ είχε ιδρυτή και αρχηγό τον απότακτο εξαιτίας της συμμετοχής του στο κίνημα του '35 αξιωματικό της Αεροπορίας, τότε Υποσμηναγό, Κωνσταντίνο Περρίκο, και σε αυτήν ανήκαν εκατοντάδες μέλη σε όλη την Αθήνα, κυρίως φοιτητές, ενώ το εκτελεστικό τμήμα της εξέδιδε την αντιστασιακή εφημερίδα «Δόξα». Έπειτα από προδοσία, οι υπεύθυνοι του μεγάλου αυτού σαμποτάζ, συνελήφθησαν από τις δυνάμεις κατοχής, και οι περισσότεροι από αυτούς εκτελέστηκαν στις αρχές του 1943.

Η ανατίναξη των γραφείων της προδοτικής οργανώσεως ΕΣΠΟ, στο τετραόροφο κτίριο, επί των οδών Γλάδστωνος και Πατησίων στην Ομόνοια (τότε «Χαυτεία»), έγινε κυριολεκτικά «μέρα μεσημέρι», στις 12:05, με βόμβα μεγάλης εκρηκτικής ισχύος, την οποία είχαν τοποθετήσει μέλη της ΠΕΑΝ σε βαλίτσα που άφησαν χωρίς να γίνουν αντιληπτοί μέσα στο κτίριο.

Η βόμβα αυτή είχε ακόμη πιο θανατηφόρα αποτελέσματα, καθώς προκάλεσε την εν μέρει κατάρρευση του τετραόροφου κτιρίου, εξαιτίας των πυρομαχικών που ήταν αποθηκευμένα στα γραφεία της ΕΣΠΟ και της πυρκαγιάς που ακολούθησε.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο κτίριο αυτό, εκτός από τα γραφεία της ΕΣΠΟ, στον 1ο, 2ο και 3ο ορόφους στεγάζονταν γερμανικές υπηρεσίες, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα την ύπαρξη νεκρών και τραυματιών και μεταξύ των δυνάμεων των κατακτητών.

Η αντιστασιακή οργάνωση ΠΕΑΝ ήταν μία ολιγάριθμη αντιστασιακή οργάνωση, η οποία είχε τη βάση της και δραστηριοποιούνταν κυρίως στην Αθήνα με τη διενέργεια δολιοφθορών, τις οποίες πραγματοποιούσε ο λεγόμενος «Ουλαμός Καταστροφών» της οργανώσεως, που αποτελείτο από τον Περρίκο, τη νεαρή δασκάλα Ιουλία Μπίμπα, τον τεχνικό Αντώνη Μυτιληναίο, τον ιδιωτικό υπάλληλο Νίκο Μούρτο, καθώς και τους φοιτητές Σπύρο Γαλάτη, Παναγιώτη Μιχαηλίδη, Νίκο Λάζαρη και Σπύρο Στανωτά.

Προτού προχωρήσει στο σαμποτάζ εναντίον της ΕΣΠΟ, η ΠΕΑΝ είχε ανατινάξει επιτυχώς την Οργάνωση Εθνικοσοσιαλιστικών Δυνάμεων Ελλάδος (ΟΕΔΕ), μία μικρού μεγέθους και αξίας δωσιλογική οργάνωση, και με τον τρόπο αυτό θέλησε να διευρύνει τη δράση της σε πιο σημαντικούς στόχους, όπως η ΕΣΠΟ.

Στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την ανατίναξη του κτιρίου της ΕΣΠΟ, μία τριμελής ομάδα της ΠΕΑΝ, αποτελούμενη από τους Σπύρο Γαλάτη, Αντώνη Μυτιλιναίο και Παναγιώτη Μιχαηλίδη, είχε μεταβεί στο χώρο και μπήκε μέσα στο κτίριο, διενεργώντας μία παράτολμη αλλά άκρως αποτελεσματική, όπως αποδείχτηκε εκ τους αποτελέσματος, αναγνώριση, προκειμένου έτσι να οργανωθεί στη συνέχεια η ανατίναξη.

Η προδοτική οργάνωση ΕΣΠΟ αποτελούσε την μεγαλύτερη φιλογερμανική οργάνωση στην Ελλάδα και είχε δημιουργηθεί από  Γερμανούς και Έλληνες ναζιστές υπό την ηγεσία του γιατρού Σπύρου Στεροδήμα. Σκοπός της ήταν η στρατολόγηση Ελλήνων εθελοντών, κυρίως ανέργων και γερμανοσπουδαγμένων επιστημόνων, για το σχηματισμό της «Ελληνικής Λεγεώνος», που θα πολεμούσε στο πλευρό των Γερμανών κατά της Σοβιετικής Ενώσεως, η διεξαγωγή φιλογερμανικής προπαγάνδας, καθώς και η αποστολή Ελλήνων εργατών στη Γερμανία. Μετά  την ανατίναξη η ΕΣΠΟ διαλύθηκε και εγκαταλήφθηκε κάθε προσπάθεια συγκροτήσεως της «Ελληνικής Λεγεώνος» με εθελοντές για να πήγαιναν στη Σοβιετική Ένωση και να πολεμούσαν εναντίον του Κόκκινου Στρατού! 

Ως προελέχθη, έπειτα από προδοσία, αποκαλύφθηκε η ταυτότητα της αντιστασιακής οργανώσεως και των προσώπων τα οποία έκαναν το σαμποτάζ με αποτέλεσμα ο Κωνσταντίνος Περρίκος και αρκετοί  συνεργάτες του να συλληφθούν. Ο ίδιος, μαζί με την Ιουλία Μπίμπα καταδικάστηκαν σε θάνατο, ενώ άλλα μέλη της σε μικρότερες ποινές. Αξίζει να σημειωθεί, ως μία ένδειξη του μένους με την οποία οι Γερμανοί στρατοδίκες αντιμετώπισαν τους αρχηγούς της οργανώσεως, ότι ο μεν Περρίκος αντιμετώπισε το εκτελεστικό απόσπασμα, ενώ η νεαρή δασκάλα Ιουλία Μπίμπα εκτελέστηκε δι’αποκεφαλισμού με…πέλεκυ (!) και για το λόγο αυτό μεταφέρθηκε και εκτελέστηκε στη Βιέννη!

Το σαμποτάζ της ανατινάξεως του κτιρίου των γραφείων της προδοτικής ΕΣΠΟ από την ΠΕΑΝ επέφερε τα εξής αποτελέσματα:

  • Όταν έγινε, ήταν το μεγαλύτερο σαμποτάζ μέσα σε πόλη στην κατεχόμενη Ευρώπη.
  • Ανύψωσε το φρόνημα των Ελλήνων πατριωτών, ενώ αντίθετα τρομοκράτησε τους Γερμανούς και τους ντόπιους συνεργάτες τους.
  • Σταμάτησε άπαξ δια παντός κάθε άλλη προσπάθεια για τη δημιουργία εθελοντικών ελληνικών σωμάτων, που θα πολεμούσαν στο πλευρό των Ναζί, στη Σοβιετική Ένωση ή αλλού, αποτελώντας έτσι την Ελλάδα τη μοναδική χώρα στην κατεχόμενη Ευρώπη, που ΔΕΝ απέστειλε εθελοντές για να πολεμήσουν στο πλευρό των Γερμανών.
  • Σταμάτησε για μεγάλο διάστημα κάθε προσπάθεια για την αποστολή Ελλήνων εργατών στη Γερμανία για να εργαστούν στα γερμανικά εργοστάσια.
  • Η ΠΕΑΝ, παρά τις σημαντικές απώλειες που είχε, συνέχισε την αντιστασιακή της δράση μέχρι το τέλος της Κατοχής. Το γεγονός ότι υπήρχε και είχε τέτοια δράση μία μη κομμουνιστική οργάνωση, δεν άρεσε σε πολλούς, με αποτέλεσμα αυτή η πατριωτική, και πέρα και πάνω από πολιτικά κόμματα οργάνωση να έχει περισσότερα θύματα κατά τη διάρκεια των Δεκεμβριανών το 1944 από πυρά Ελλήνων, παρά από τους κατακτητές. Μάλλον…συμπτωματικώς!
ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ GOOGLE NEWS ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΚΛΙΚ ΕΔΩ