Στις 31 Μαρτίου 1946, την παραμονή των πρώτων μεταπολεμικών βουλευτικών εκλογών, που στην πραγματικότητα ήταν οι πρώτες εκλογές μετά το 1936, όπου είχε επιβληθεί η Δικτατορία της 4ης Αυγούστου, κομμουνιστές αντάρτες επιτίθενται στο Σταθμό της τότε Ελληνικής Βασιλικής Χωροφυλακή (ΕΒΧ) και στο ολιγομελές στρατιωτικό τμήμα που βρισκόταν εκεί για τη συνδρομή του στη φύλαξη των εκλογικών τμημάτων στο Λιτόχωρο και έτσι ξεκινά ο αιματηρός, στην πραγματικότητα «τρίτος γύρος», Ελληνικός Εμφύλιος πόλεμος που διήρκεσε μέχρι και τα τέλη Αυγούστου 1949!
Στις 1 Απριλίου 1946, μετά από 10 συνολικώς χρόνια δικτατορίας, παγκοσμίου πολέμου και τριπλής κατοχής, στην πατρίδα μας, έχουν προκηρυχθεί βουλευτικές εκλογές με απλή αναλογική, σε ευρεία εκλογική περιφέρεια και παρουσία ξένων παρατηρητών. Αξίζει να σημειωθεί γιατί έχει ιδιαίτερη αξία από πολλές πλευρές, ότι στις πρώτες αυτές μετά από μία δεκαετία εκλογές, το ΚΚΕ δεν θα συμμετάσχει, αν και εξακολουθούσε να είναι ένα νόμιμο πολιτικό κόμμα και η έκδοση του «Ριζοσπάστη» συνεχιζόταν καθημερινώς, μετά από μία ολέθρια απόφαση της τότε ηγεσίας του, αν και είχε σημαντική δύναμη και επιρροή σε όλη τη χώρα και θα μπορούσε να καταστεί ένας κρίσιμος παράγων των εκλογών. Για την ιστορία να αναφερθεί ότι ο ΚΚΕ κηρύχθηκε παράνομος, τιθέμενο εκτός νόμου, το 1947 – δεύτερο έτος του Εμφυλίου – αμέσως μετά την ανακήρυξη από το ΚΚΕ της «Κυβέρνησης του Βουνού» και τη δημιουργία του λεγόμενου «Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας». Ως τότε το ΚΚΕ και όλες οι οργανώσεις του ήταν τυπικώς νόμιμα πολιτικά κόμματα!
Νωρίτερα, η 2η Ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, είχε αποφασίσει την αποχή από τις εκλογές της 31 Μαρτίου. Μία απόφαση που προκάλεσε αίσθηση καθώς το ΚΚΕ ήταν ακόμα ισχυρό, νόμιμο και εκτιμάτο ότι θα έβγαινε ενισχυμένο από τις εκλογές. Το υπουργείο Εσωτερικών, ανακοίνωσε πως η αποχή, άρα και η εκλογική δύναμη του ΚΚΕ, ήταν 15%, ενώ το τελευταίο από την πλευρά του υποστήριξε πως η αποχή έφτασε το... 50%!
Σύμφωνα με τον Ανδρέα Παπανδρέου, όπως αναφέρει σχετικώς στο βιβλίο του «Η δημοκρατία στο απόσπασμα», σελ. 116: «Βαριά ευθύνη βαραίνει τους κομμουνιστές για την εκλογική παρωδία. Αν έπαιρναν μέρος στις εκλογές, θα εξασφάλιζαν το 25% των ψηφοφόρων, εμποδίζοντας έτσι το Λαϊκό Κόμμα να σχηματίσει μια απόλυτα αντιδραστική κυβέρνηση».
Το βράδυ της 31 Μαρτίου 1946, σημαντική ομάδα 33 ενόπλων κομμουνιστών ανταρτών («καταδιωκόμενους αγωνιστές», τους ονόμαζε τότε το ΚΚΕ), με επικεφαλής τους Καπετάνιους «Υψηλάντη», «Χατζάρα» και «Μπαρούτα», επιτίθενται αιφνιδιαστικώς στο Σταθμό της Χωροφυλακής στο Λιτόχωρο Πιερίας, καθώς και σε ένα κοντινό κτίριο όπου είχαν στρατωνιστεί οι στρατιώτες που είχαν φτάσει στο χωριό για τη φύλαξη των εκλογικών τμημάτων, με αποτέλεσμα 13 νεκρούς χωροφύλακες και στρατιώτες.
Με την επίθεση αυτή, αποκορύφωμα των παραβιάσεων των όρων της Συμφωνίας της Βάρκιζας (Φεβρουάριος 1945), ξεκινά ουσιαστικώς ο τρίτος και τελευταίος «γύρος» του αιματηρού Ελληνικού Εμφύλιου Πόλεμου. Ως γνωστόν, οι άλλοι δύο ήταν ο πρώτος μέσα στην Κατοχή, όταν ο ΕΛΑΣ επιτίθετο στη μη κομμουνιστικές αντιστασιακές οργανώσεις με σκοπό να τις «εξαφανίσει» ή να τις «απορροφήσει», ο δεύτερος τα «Δεκεμβριανά» (ή Μάχη των Αθηνών, το Δεκέμβριο του 1944 και τον Ιανουάριο του 1945).
Τις αμέσως επόμενες ημέρες θ’ ακολουθήσουν και άλλες επιθέσεις κομμουνιστών ανταρτών στον Κίσσαβο, την Πυρσόγιαννη, τη Δεσκάτη, τη Νάουσα, το Σκρά και έτσι ο πόλεμος σιγά-σιγά θα γενικευθεί στο μεγαλύτερο τμήμα της χώρας.
Στο σύνολό του, ο Ελληνικός Εμφύλιος Πόλεμος και στις τρεις φάσεις του (1943-49) θα διχάσει τη χώρα και οι καταστροφικές του συνέπειες θα ταλαιπωρήσουν νικητές και ηττημένους, τουλάχιστον για 25 τουλάχιστον χρόνια ακόμα, ουσιαστικώς μέχρι και τη μεταπολίτευση.
Το ΚΚΕ, παρά το γεγονός ότι, ως προελέχθη, το 1946 διατηρούσε επιρροή σε σημαντικό τμήμα του ελληνικού λαού, αντί για να συμμετάσχει στις εκλογές της 1ης Απριλίου 1946, που θα το καθιστούσε παράγοντα νομιμότητας προτίμησε την αποχή και την ένοπλη ρήξη, ώστε «ο θούριος ‘Εμπρός ΕΛΑΣ για την Ελλάδα’ να αντηχήσει και πάλι σε φαράγγια και κορφές», με αποτέλεσμα να χαθεί και η τελευταία ευκαιρία για πολιτική ομαλότητα και οικονομική ανασυγκρότηση της Ελλάδος!
Στο ερώτημα του αν ο τρίτος γύρος ήταν προγραμματισμένος ή ήταν μία «ενστικτώδης αντίδραση» των διωκομένων κομμουνιστών ανταρτών που είχαν καταφύγει στα βουνά, οι «απαντήσεις» μπορούν να δοθούν μέσα από ενέργειες και πράξεις της ίδιας της τότε ηγεσίας τους.
Πιο συγκεκριμένα.
--- Ο τότε Γεν.Γραμματέας του ΚΚΕ Νίκος Ζαχαριάδης πριν την επίθεση στο Λιτόχωρο είχε δημοσίως δηλώσει ότι «θα γεμίσουν τα βουνά Μπαρουτάδες», ενώ μετά την επίθεση με τους 13 νεκρούς, θα την εκθειάσει, δηλώνοντας στο «Ριζοσπάστη» τον «προειδοποιητικό χαρακτήρα της», όπως είχε πει χαρακτηριστικώς!
--- Στο πλαίσιο της «Συμφωνίας της Βάρκιζας» ο ΕΛΑΣ είχε την υποχρέωση να παραδώσει το σύνολο του οπλισμού του. Όπως αποδείστηκε στην πράξη, αλλά και με πλήθος στοιχείων μεταγενεστέρως, ο ΕΛΑΣ δεν παρέδωσε το σύνολο του οπλισμού του, αλλά κράτησε και έκρυψε σε ειδικές κρύπτες στα ελληνικά βουνά, το περισσότερο, βαρύτερο και καλύτερο τμήμα του οπλισμού που διέθετε στις αρχές του 1945. Γιατί άραγε;
--- Μετά τη Συνθήκη της Βάρκιζας (Φεβρουάριος 1945) και ενώ το ΚΚΕ ήταν απολύτως νόμιμο κόμμα, στα ελληνικά βουνά συνέχιζαν να κρύβονται ένοπλοι κομμουνιστές αντάρτες, ενώ σε στρατόπεδο της Γιουγκοσλαβίας (Μπούλκες) εκπαιδεύονταν νέες στρατιές ανταρτών! Γιατί άραγε;
Όλα τα προαναφερθέντα, που είναι ιστορικά στοιχεία που δεν αμφισβητούνται από οποιονδήποτε εχέφρονα, δεν ακυρώνουν ένα σημαντικό μερίδιο ευθύνης και της άλλης πλευράς για τις δικές της παραβιάσεις της Συμφωνίας της Βάρκιζας όπως το κυνήγι αριστερών όχι για εγκλήματα που είχαν διαπράξει στη διάρκεια της κατοχής σε βάρος άλλων μη κομμουνιστών Ελλήνων, αλλά για τις ιδέες τους, ενώ επιδείχτηκε από πλευράς επίσημης πολιτείας και μία ανοχή στη δράση παρακρατικών οργανώσεων ιδίως στην ύπαιθρο, αποτέλεσμα κυρίως των παθών και των φόνων που είχαν διαπραχθεί στη διάρκεια της Κατοχής από τους κομμουνιστές. Δεν πάυει όμως σε μία υποτίθεται ευνομούμενη πολιτεία να υπάρχει η θέληση τέτοια φαινόμενα, εύκολα ή γρήγορα, να παταχθούν. Όμως δεν υπήρχε.
Από την άλλη όμως οι ευθύνες της τότε ηγεσίας του ΚΚΕ για την έναρξη του τρίτου γύρου τη δεδομένη στιγμή ήταν τεράστια και πέραν πάσης αμφισβητήσεως. Ευθύνες, που εκ των υστέρων παραδέχτηκε και το ίδιο το ΚΚΕ, διά της ηγεσίας του πάντα, όταν τον Οκτώβριο του 1950 έκανε λόγο για «σεχταριστικό, οπορτουνιστικό λάθος» και αργότερα για «λάθος τακτική».
Αυτό όμως ελέχθη – δυστυχώς – εκ των υστέρων, και αφού το κακό για την Πατρίδα και για όλους τους Έλληνες είχε ήδη γίνει.