Ενωτικό λόγο εξέφρασε – για άλλη μία φορά – ο Υπουργός Εθνικής Αμύνης κ. Νίκος Δένδιας κατά τη χθεσινοβραδυνή ομιλία του στην παρουσίαση της επετειακής εκδόσεως του «Ημερολόγιου Επιχειρήσεων Γενικού Στρατηγείου 1940-1941» της Διευθύνσεως Ιστορίας Στρατού του ΓΕΣ (ΓΕΣ/ΔΙΣ), στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρετανία», την ίδια ώρα που ακριβώς απέναντι, στη Βουλή συζητείτο η τροπολογία για το Μνημείο Αγνώστου Στρατιώτου, στο οποίο εμπλέκονται πλέον και οι Ένοπλες Δυνάμεις.
Ο κ. Υπουργός, ο οποίος παρέστη στην εκδήλωση, που διοργανωνόταν από το ΓΕΣ, ως «εκπρόσωπος του Προέδρου της Κυβέρνησης», όπως σημειωνόταν από την πρώτη γραμμή του σχετικού Δελτίου Τύπου του ΥΠΕΘΑ, ώστε να μην προκληθούν «εντυπώσεις», οι οποίες όμως δεν απεφεύχθησαν, τόνισε τελειώνων την ομιλία του ότι ««Αλλοίμονο αν σε μία κοινωνία μικρή, ιδίως όπως η ελληνική, χάσουμε την αίσθηση της συλλογικότητας και της επιδίωξης του κοινού καλού ως υπέρτερου αγαθού. Νομίζω δε ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις συμβολίζουν με τον πιο καθαρό τρόπο ακριβώς αυτήν την αίσθηση της εθνικής ενότητας και της επιδίωξης του υπέρτερου καλού.»
Παρόντες στην εκδήλωση, που ως προελέχθη πραγματοποιήθηκε στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρεταννία», όπου λειτούργησε το Γενικό Στρατηγείο του Ελληνικού Στρατού κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και μέχρι τη συνθηκολόγηση, τον Απρίλιο του 1941, παρέστησαν επίσης ο ΥΦΕΘΑ κ. Θανάσης Δαβάκης, ο Βουλευτής Δυτικού Τομέα Αθηνών κ. Δημήτριος Καλογερόπουλος, ως εκπρόσωπος του Προέδρου της Βουλής των Ελλήνων, ο Αρχιμανδρίτης π. Βαρνάβας Θεοχάρης, ως εκπρόσωπος τoυ Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ Ιερωνύμου Β’, οι Αρχηγοί ΓΕΕΘΑ Στρατηγός Δημήτριος Χούπης, ΓΕΣ Αντιστράτηγος Γεώργιος Κωστίδης, ΓΕΝ Αντιναύαρχος Δημήτριος - Ελευθέριος Κατάρας ΠΝ, ΓΕΑ Αντιπτέραρχος (Ι) Δημοσθένης Γρηγοριάδης, Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής (ΛΣ-ΕΛΑΚΤ) Αντιναύαρχος ΛΣ Τρύφων Κοντιζάς, καθώς και ο κ. Σωτήριος Κιτριλάκης, γιος του Αντιστρατήγου Στυλιανού Κιτριλάκη, Επίτιμου Αρχηγού ΓΕΕΘΑ, ο οποίος κατά την περίοδο 1940–1941, υπηρέτησε ως Διευθυντής του 3ου Επιτελικού Γραφείου του Γενικού Στρατηγείου και ήταν υπεύθυνος για τη σύνταξη και τήρηση αυτού του «Ημερολογίου Επιχειρήσεων».
Επίσης παρευρέθηκαν, ο Υπαρχηγός Ελληνικής Αστυνομίας Αντιστράτηγος Πασχάλης Συριτούδης, ως εκπρόσωπος του Α/ΕΛΑΣ, ο Υπαρχηγός Πυροσβεστικού Σώματος Αντιστράτηγος Γεώργιος Μαρκουλάκης, ως εκπρόσωπος του Α/ΠΣ, Επίτιμοι Αρχηγοί ΓΕΕΘΑ και ΓΕΣ, μέλη του Ανώτατου Στρατιωτικού Συμβουλίου (ΑΣΣ), Ακόλουθοι Άμυνας (ΑΚΑΜ), μέλη του Διπλωματικού Σώματος, άλλοι εν ενεργεία και εν αποστρατεία αξιωματικοί των Ενόπλων Δυνάμεων και Σωμάτων Ασφαλείας, θρησκευτικές και ακαδημαϊκές αρχές, εκπρόσωποι τοπικών φορέων και λοιποί προσκεκλημένοι.
Εκτός του Αρχηγού ΓΕΣ, ο οποίος απηύθηνε σύντομο χαιρετισμό, ομιλητές στην εκδήλωση ήταν επίσης ο Καθηγητής Δρ. Ιωάννης Παπαφλωράτος, ο Διοικητής της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων Υποστράτηγος Αναστάσιος Πολύχρονος, και ο Διευθυντής της ΓΕΣ/ΔΙΣ Συνταγματάρχης (ΠΖ) Κομήτης Δοξάκης, ενώ συντονιστής της εκδηλώσεως ήταν ο δημοσιογράφος κ. Αλέξης Παπαχελάς.
Κατά την ομιλία του, ο ΥΕΘΑ, αφού αναφέρθηκε στο ιστορικό παράδοξο για τα σημερινά δεδομένα και με τη σημερινή γνώση, το Γενικό Στρατηγείο να παραμείνει σε όλη τη διάρκεια των επιχειρήσεων σε τόσο μεγάλη απόσταση από το επίκεντρο των μαχών, προφανώς όπως απαιτούσε το τότε γαλλικό σύστημα διοικήσεως που εφάρμοζε και ο ΕΣ και που λίγους μήνες μόλις νωρίτερα είχε αποτύχει παταγωδώς έναντι του γερμανικού «Αστραπιαίου Πολέμου» διοικώντας από το Παρίσι, επισήμανε, μεταξύ άλλων, τα εξής:
«…Δεν ήμασταν όμως μόνοι, δεν ήταν μόνο ελληνικό το αίμα το οποίο χύθηκε και τίμησε αυτή την Εποποιία. Η συμβολή της Κοινοπολιτείας, και ιδίως του Ηνωμένου Βασιλείου, υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική. Αξίζει επίσης - και ίσως κύριε Αρχηγέ είστε ο πλέον κατάλληλος εσείς και η ανάλογη διεύθυνση του Γενικού Επιτελείου Στρατού να το κάνει - να ανατρέξετε στις συζητήσεις του αρχιστράτηγου Wavell και του στρατηγού Wilson όταν ήρθαν οι Βρεταννοί στην Αθήνα για να εξετάσουμε τα διλήμματα τα οποία χρειάστηκε και η Μεγάλη Βρεταννία μαχόμενη υπό δυσμενέστατες συνθήκες εκείνη την εποχή να αντιμετωπίσει, για να στείλει Στρατό στην Ελλάδα. Kαι επίσης να τιμήσει κανείς την τελική πολιτική απόφαση του Winston Churchill γιατί κατά τη δική μου -όποια αξία έχει- ιστορική γνώση αυτός ήταν που στο τέλος επέβαλε την αποστολή του εκστρατευτικού σώματος στην Ελλάδα. Η στρατιωτική ηγεσία θεωρούσε εξαιρετικά επικίνδυνο το γεγονός και επίσης ως γεγονός που θα αποδυνάμωνε τη βρεταννική παρουσία στη Βόρεια Αφρική.
Όμως, η αλήθεια είναι ότι οι στρατιώτες αυτοί ήρθαν στην Ελλάδα, συμπαρατάχθηκαν με τις δικές μας δυνάμεις και πολέμησαν μαζί μας. Πολλοί δε από αυτούς, χάθηκαν στην Ελλάδα. Υπήρξαν τα πολύ μεγάλα διλήμματα εάν θα κρατήσουμε τη γραμμή των Οχυρών, αν θα υποχωρήσουμε στη γραμμή του Ολύμπου. Ο Μεταξάς επρόταξε το θέμα της διατήρησης ενιαίου του ελληνικού χώρου και επελέγη η άμυνα «επί των θέσεων και διά τας θέσεις». Νομίζω εκ των υστέρων και αυτό βρίσκει την ιστορική του δικαιολόγηση, έστω και αν υπό στενούς στρατιωτικούς όρους άνοιξε το πλευρό στη γερμανική επίθεση.
Καταλήγω λέγοντας το εξής: Η υπέρβαση που η ελληνική κοινωνία έκανε την περίοδο του 1940 - 41 είναι μια υπέρβαση που ξεπερνά την εθνική διάσταση. Διακηρύσσει μία άλλη θεώρηση της ανθρώπινης ζωής, η οποία χαρακτήριζε πολλούς νέους ανθρώπους τότε. Ανθρώπους που πίστευαν ότι το συλλογικό και το εθνικό υπερβαίνει κατά πολύ το ατομικό. Και θα ήθελα να πω ότι μία τέτοια προσέγγιση είναι απαραίτητη, απολύτως απαραίτητη και σήμερα.
Αλλοίμονο αν σε μία κοινωνία μικρή, ιδίως όπως η ελληνική κοινωνία, χάσουμε την αίσθηση της συλλογικότητας και της επιδίωξης του κοινού καλού ως υπέρτερου αγαθού. Νομίζω δε ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις συμβολίζουν με τον πιο καθαρό τρόπο ακριβώς αυτήν την αίσθηση της εθνικής ενότητας και της επιδίωξης του υπέρτερου καλού. Και δεν ξεχνούν ποτέ τους Βρετανούς, τους Αυστραλούς, τους Νεοζηλανδούς και όλους τους Συμμάχους που ήρθαν, πολέμησαν και χάθηκαν στα χώματα της Ελλάδας. Σας ευχαριστώ πολύ».
Τέλος, στην εκδήλωση παρουσιάστηκε αρχειακό οπτικοακουστικό υλικό, ενώ παρουσιάστηκαν σε ειδική προθήκη το πρωτότυπο Ημερολόγιο Επιχειρήσεων Γενικού Στρατηγείου, το πρωτότυπο βιβλίο με την Ημερήσια Διαταγή του Αρχιστρατήγου Αλέξανδρου Παπάγου της 29ης Οκτωβρίου 1940 και το πρωτότυπο Πρωτόκολλο Επιτάξεως του ξενοδοχείου «Μεγάλη Βρεταννία» από τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: ΥΠΕΘΑ/ΔΕΝΗΜ/Χρήστος Πελεκούδας