Economist: Για πόσο θα αψηφά ακόμα την πραγματικότητα ο Ερντογάν;

 
Economist: Για πόσο θα αψηφά ακόμα την πραγματικότητα ο Ερντογάν;

Ενημερώθηκε: 30/12/21 - 17:11

Το γνωστό εβδομαδιαίο αγγλικό περιοδικό «Τhe Economist» δημοσίευσε ένα άρθρο κόλαφο για τον Ερντογάν κατηγορώντας τον για τις αλλοπρόσαλλες αποφάσεις που παίρνει στην προσπάθεια του να καταπολεμήσει τον πληθωρισμό που καλπάζει. Το άρθρο καυτηριάζει το νέο σχέδιο που ανακοίνωσε ο Ερντογάν για να τονώσει την λίρα, σημειώνοντας ότι ο τούρκος πρόεδρος απομονωμένος στο παλάτι των 1100 δωματίων έχει χάσει την επαφή με την πραγματικότητα.

Αναλυτικά το άρθρο:

«Οι άντρες τείνουν να πεισμώνουν με την ηλικία και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ήταν πεισματάρης από την αρχή. Κατά τη διάρκεια των 19 ετών που βρίσκεται στην εξουσία, πρώτα ως πρωθυπουργός και μετά ως πρόεδρος, έχει φυλακίσει χιλιάδες αντιφρονούντες και επικριτές, κοσμικούς στρατιωτικούς, διαδηλωτές, Κούρδους ακτιβιστές, μέλη του θρησκευτικού κινήματος Γκιουλέν. Έχει φιμώσει ή εκκαθαρίσει ομάδες πολιτών που μάχονται για τα κοινωνικά δικαιώματα, τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και το δικαστικό σώμα. Με κάθε πρόκληση που επιζεί, όπως τις διαμαρτυρίες στο πάρκο Γκέζι του 2013, και την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016—το «εγώ» του μεγαλώνει. Οι λογικοί σύμβουλοι έχουν παραιτηθεί, αφήνοντάς τον να περιβάλλεται από συγγενείς και από ανθρώπους που του λένε σε όλα ναι.

Ένας ηγέτης τόσο ισχυρός όσο ο κ. Ερντογάν έχει την δύναμη να φιμώνει τις φωνές που δεν θέλει να ακούει. Αλλά δεν μπορεί να αλλάξει δια μαγείας την πραγματικότητα που αυτές οι φωνές περιγράφουν. Από τον Σεπτέμβριο προσπαθεί να αψηφήσει τους νόμους της οικονομίας, που δεν υπακούουν στην δύναμη του. Την στιγμή που ορισμένες αναδυόμενες οικονομίες αύξησαν τα επιτόκια για να καταπολεμήσουν τον πληθωρισμό, η Τουρκία πήγε προς την άλλη κατεύθυνση. Παρά το γεγονός ότι ο πληθωρισμός ξεπέρασε το 21% τον Νοέμβριο, ο πρόεδρός της πίεσε την κεντρική τράπεζα να μειώσει τα επιτόκια κατά πέντε ποσοστιαίες μονάδες, στο 14%, σύμφωνα με την γελοία πεποίθησή του ότι τα υψηλότερα επιτόκια προκαλούν πληθωρισμό αντί να τον καταπολεμήσουν. Σε απάντηση, οι Τούρκοι μετέτρεψαν περισσότερες καταθέσεις από λίρες σε δολάρια και ευρώ. Αυτό τροφοδότησε μια νομισματική κρίση: η αξία της τουρκικής λίρας έπεσε από 8 λίρες ανά δολάριο τον Αύγουστο στις 18 λίρες ανά δολάριο στα τέλη Δεκεμβρίου.

Στο παρελθόν αυτό θα μπορούσε να τρομάξει τον κ. Ερντογάν, αλλά όχι τώρα. Στις 20 Δεκεμβρίου ανακοίνωσε ένα περίεργο σχέδιο για να προσελκύσει πίσω τους καταθέτες. Εάν οι Τούρκοι δεσμεύσουν τα χρήματά τους σε καταθέσεις σε λίρες για τουλάχιστον τρεις μήνες, το δημόσιο ταμείο θα τους αποζημιώσει (σε λίρες) για τυχόν απώλειες από περαιτέρω πτώση του νομίσματος. Μετά από αυτό, η λίρα έκανε ράλι για λίγο και ο κ. Ερντογάν έσπευσε να πανηγυρίσει, όμως η λίρα δεν άργησε να αρχίσει να πέφτει ξανά.

Τούρκοι αξιωματούχοι λένε ότι οι πολίτες μετά από την ανακοίνωση του Ερντογάν έχουν μεταφέρει περίπου 3 δισεκατομμύρια δολάρια σε καταθέσεις σε λίρες. Αλλά αυτό το ποσό είναι πολύ λίγο για να δικαιολογήσει το ράλι που ακολούθησε. Ο κύριος παράγοντας ήταν η παρέμβαση των κεντρικών και κρατικών τραπεζών της Τουρκίας, οι οποίες αγόρασαν λίρες αξίας περίπου 7 δισ. δολαρίων σε δύο ημέρες. Αυτός ο ρυθμός αγορών δεν είναι βιώσιμος. Όταν σταματήσει, το σύστημα θα πρέπει να σταθεί στα πόδια του. Οι Τούρκοι μπορεί να αποφασίσουν να ακολουθήσουν το τέχνασμα του κ. Ερντογάν αλλά το πιθανότερο είναι ότι δεν θα το κάνουν.

Ακόμα κι αν το σχέδιο του επιτύχει να σταθεροποιήσει τη λίρα, δεν θα τερματίσει τα προβλήματα της Τουρκίας. Η δυναμική του πληθωρισμού από τις προηγούμενες υποτιμήσεις, η φθηνή πίστωση και οι αυξήσεις του κατώτατου μισθού θα συνεχίσουν να ανεβάζουν τις τουρκικές τιμές. Εάν το νόμισμα παραμείνει σταθερό, το αυξανόμενο κόστος των τουρκικών αγαθών δεν θα αντισταθμιστεί από μια φθηνότερη λίρα. Αυτό θα διαβρώσει την ανταγωνιστικότητα της Τουρκίας, θα υπονομεύσει το εμπορικό της ισοζύγιο και θα την αφήσει να εξαρτάται επικίνδυνα από τον εξωτερικό δανεισμό για να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ των εισαγωγών και των εξαγωγών της.

Εάν αποτύχει, οι συνέπειες μπορεί να είναι ακόμη χειρότερες. Οι φορολογούμενοι της Τουρκίας θα επωμιστούν τη διάσωση των καταθετών. Αυτό θα μπορούσε να φέρει νέες επώδυνες περικοπές , μια άσκηση λιτότητας προς όφελος των σχετικά ευημερούντων Τούρκων που έχουν αποταμιεύσεις. Εναλλακτικά, εάν η κυβέρνηση κρίνει ότι δεν μπορεί να αντέξει το πολιτικό κόστος αυτής της επιλογής, θα πρέπει να τυπώσει περισσότερα χρήματα. Εάν το κάνει αυτό, απλά θα καταλήξει να υποτιμήσει την λίρα ακόμα περισσότερο.

Ο κ. Ερντογάν απορρίπτει όποιον εξηγεί αυτά τα πράγματα κατηγορώντας τον ότι ανήκει σε ένα «λόμπι επιτοκίων» που ελέγχεται από ξένες δυνάμεις. Όπως όλοι οι λαϊκιστές, αποδίδει τα προβλήματα του σε συνωμοσίες των εχθρών του. Έχει δίκιο ότι τα εμπόδια στις οικονομικές του φαντασιώσεις είναι οι άνθρωποι: οι δικοί του άνθρωποι και οι προσπάθειές τους να αντιμετωπίσουν τις άστοχες πολιτικές του. Ίσως όμως ο πρόεδρος να μην το γνωρίζει αυτό. Στην κορύφωση της εξουσίας του το 2014, ο κ. Ερντογάν μετακόμισε σε ένα νέο προεδρικό μέγαρο 1.100 δωματίων. Οι κραυγές απελπισίας των ψηφοφόρων του πρέπει να είναι δύσκολο να ακουστούν μέσα από τους τοίχους των 600 εκατομμυρίων δολαρίων.»