Οταν ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν φτάσει σήμερα, Τετάρτη, το βράδυ σε βίλα στα περίχωρα του Βερολίνου, για χαλαρό περίπατο, λίγη τζαζ και δείπνο με τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς, η γαλλογερμανική φιλία θα μοιάζει αιώνια.
Από την πρώτη του ημέρα στο αξίωμα τον Μάιο, ο Μερτς ταξίδεψε στο Παρίσι, υποσχόμενος «νέο γαλλογερμανικό ξεκίνημα για την Ευρώπη» έπειτα από χρόνια τεταμένων σχέσεων μεταξύ του Μακρόν και του προκάτοχου του Μερτς, Ολαφ Σολτς. Ο Μερτς είχε δηλώσει τότε πως είχε αναπτύξει «βαθύ προσωπικό δεσμό» με τον Γάλλο ηγέτη, που θα ευνοούσε τη μεταξύ τους συνεργασία.
«Η ατμόσφαιρα είναι πολύ καλύτερη» σήμερα, επιβεβαίωσε ανώτερος Γερμανός κυβερνητικός αξιωματούχος μιλώντας στο Politico. «Δεν έχω βιώσει ποτέ αυτό το είδος αλληλεπίδρασης τα τελευταία χρόνια», σημείωσε.
Το Παρίσι σκέφτεται το ίδιο. «Η γαλλογερμανική ‘φιλία’ αναγεννάται», δήλωσε αξιωματούχος του Ελιζέ.
Παρά την καλή ατμόσφαιρα και την αυξημένη συνεργασία σε επιμέρους τομείς, όπως η μετανάστευση, πάντως, οι ηγέτες δυσκολεύονται να κρύψουν μια δυσάρεστη πραγματικότητα: Η ιδέα επανεκκίνησης της γαλλογερμανικής μηχανής που εδώ και καιρό τροφοδοτούσε την Ευρωπαϊκή Ενωση έχει φθαρεί επικίνδυνα, καθώς ο Μερτς και ο Μακρόν αντιμετωπίζουν σειρά από δυσεπίλυτες διαφωνίες σε όλα τα ζητήματα, από την άμυνα έως το εμπόριο.
Θα καταφέρει ο Μακρόν κατά την επίσκεψή του στο Βερολίνο να «γεφυρώσει» το χάσμα;
Νέα συμφωνία, βαθύτερη διαφωνία
Ο Μερτς και ο Μακρόν έχουν πολλά κοινά και μοιράζονται τις ίδιες φιλοεπιχειρηματικές ιδέες. Παράδειγμα της μεταξύ τους συνεργασίας αποτέλεσε η ψήφιση νόμου για τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού τον περασμένο μήνα. Αλλος τομέας συνεργασίας είναι η πυρηνική ενέργεια.
Τον Μάιο, η υπουργός Οικονομίας του Μερτς Κατερίνα Ράιχε άφησε να εννοηθεί ότι το Βερολίνο ήταν έτοιμο να εγκαταλείψει τη μακροχρόνια αντίθεσή του στο να θεωρηθεί η πυρηνική ενέργεια ως ανανεώσιμη πηγή ενέργειας, ενδεχομένως τερματίζοντας διαρκή σύγκρουση που έχει περιπλέξει την ενεργειακή πολιτική της Ε.Ε. Ωστόσο, οι μικρότεροι εταίροι του συνασπισμού του Μερτς, οι Σοσιαλδημοκράτες, αντιτίθενται στην κίνηση.
Οι δύο ηγέτες ευθυγραμμίζονται επίσης ολοένα και περισσότερο με την ιδέα για δραστική μείωση του αριθμού των αιτούντων άσυλο που φθάνουν στην Ευρώπη. Αλλος πιθανός τομέας συνεργασίας μπορεί να περιλαμβάνει την πυρηνική αποτροπή της Γαλλίας και πιθανή συμφωνία για το πώς οι Γάλλοι θα μπορούσαν να τη χρησιμοποιήσουν για να συμβάλουν στην ευρύτερη ασφάλεια της Ευρώπης. «Δεν πρόκειται για συζήτηση που λαμβάνει χώρα υπό το φως των μέσων ενημέρωσης», δήλωσε ο αξιωματούχος του Ελιζέ.
Οσον αφορά βασικές διαφωνίες στους τομείς του εμπορίου και της άμυνας όμως, έχει επιτευχθεί ελάχιστη πρόοδος. «Υπάρχουν δύο σημαντικά ζητήματα που πρέπει να επιλύσουν η Γερμανία και η Γαλλία προκειμένου να σημειώσουμε ουσιαστική πρόοδο», σύμφωνα με τον Ρόλαντ Τάις, συντηρητικό Γερμανό βουλευτή που ειδικεύεται στις σχέσεις του Βερολίνου με το Παρίσι.
Αμυνα και εμπόριο
Οι διαφωνίες στον τομέα της άμυνας ήρθαν στο προσκήνιο νωρίτερα αυτό τον μήνα, όταν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ υποστήριξε γερμανική πρωτοβουλία για την προμήθεια όπλων αμερικανικής κατασκευής στην Ουκρανία μέσω των Ευρωπαίων. Οι σκανδιναβικές χώρες και η Βρετανία υποστήριξαν το σχέδιο, ωστόσο η Γαλλία αντιτάχθηκε σε αυτό, κάτι που συνδέεται με τη διαχρονική άποψη του Μακρόν πως η Ευρώπη θα πρέπει να παραγάγει περισσότερα όπλα και να μειώσει την εξάρτησή της από τις ΗΠΑ.
Οι διαφωνίες μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας απειλούν επίσης να εκτροχιάσουν ευρωπαϊκό έργο για την ανάπτυξη μαχητικού αεροσκάφους επόμενης γενιάς που θα καθιστούσε την Ε.Ε. λιγότερο εξαρτημένη από τα αμερικανικά F-35. Ο αξιωματούχος του Ελιζέ υποβάθμισε τις διαφωνίες σχετικά με το πρόγραμμα μαχητικών αεροσκαφών, λέγοντας ότι ο Μερτς και ο Μακρόν «θέλουν να προχωρήσουν».
Ωστόσο, κάποιες από τις βαθύτερες διαφωνίες παραμένουν σε σχέση με την πολιτική των δύο χωρών για το εμπόριο. Ο Μερτς πιέζει την Ε.Ε. να καταλήξει σε γρήγορη και απλή εμπορική συμφωνία με τις ΗΠΑ, προκειμένου να τερματιστεί ο δασμολογικός πόλεμος του Τραμπ, που πλήττει ιδιαίτερα σκληρά τις γερμανικές βιομηχανίες. Οι Γάλλοι, εν τω μεταξύ, πιέζουν για πιο αυστηρή προσέγγιση και καλύτερους όρους.
Καθώς ο Μερτς πιέζει για συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου με άλλα μέρη, οι Γερμανοί αντιμετωπίζουν επίσης γαλλική αντίσταση σε συμφωνία της Ε.Ε. με το εμπορικό μπλοκ Μερκοσούρ της Νότιας Αμερικής, με τον Μακρόν να επιθυμεί να προστατεύσει τη μικρή αλλά πολιτικά ισχυρή αγροτική κοινότητά του από νέες εισαγωγές κρέατος.
Ο μόνος τρόπος για να γεφυρωθούν αυτές οι διαφορές είναι οι Γερμανοί να πλησιάσουν τους Γάλλους στην άμυνα και η Γαλλία να πλησιάσει τη Γερμανία στο εμπόριο, λέει Γερμανός βουλευτής.
Το δίλημμα
Τόσο ο Μακρόν όσο και ο Μερτς πιθανότατα θα πρέπει να «ταράξουν» τα νερά στο εσωτερικό, ακόμη και δυσαρεστώντας κάποιους από τους ψηφοφόρους τους για να προωθήσουν τη συμμαχία, σύμφωνα με τους ειδικούς. «Ο καγκελάριος και ο πρόεδρος βρίσκονται σε δίλημμα», σύμφωνα με τον Τζέικομπ Ρος, ερευνητή που επικεντρώνεται στις γαλλογερμανικές σχέσεις στο Γερμανικό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων. «Πρέπει να κάνουν θυσίες όσον αφορά την εσωτερική πολιτική για να σημειώσουν πρόοδο στην εξωτερική πολιτική». Η στιγμή για συμβιβασμό μπορεί σύντομα να χαθεί, καθώς και οι δύο ηγέτες αντιμετωπίζουν παρόμοια πολιτική πίεση – κυρίως εξαιτίας της αυξανόμενης επιρροής των ακροδεξιών κομμάτων.
Το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), που είναι πλέον η μεγαλύτερη αντιπολιτευτική δύναμη στο Κοινοβούλιο της χώρας, παρουσιάζει τον Μερτς ως πολιτικό που προτιμά να περνάει χρόνο στο εξωτερικό παρά να λύνει προβλήματα στην πατρίδα του. Στη Γαλλία, το ακροδεξιό κόμμα Εθνικός Συναγερμός προηγείται στις δημοσκοπήσεις από όλα τα άλλα κόμματα, με ποσοστό 36%.
Το μεγαλύτερο εμπόδιο για συμβιβασμό ενδεχομένως να είναι οι επόμενες προεδρικές εκλογές στη Γαλλία, οι οποίες έχουν οριστεί για τον Απρίλιο του 2027. Ο Μακρόν δεν μπορεί να είναι ξανά υποψήφιος λόγω του συνταγματικού ορίου για την προεδρική θητεία, ενώ η πολιτική αστάθεια στη χώρα εντείνεται.
«Υπάρχει μεγάλη χρονική πίεση», σύμφωνα με τον Ρος. «Απομένει μόλις ένας χρόνος κατά τον οποίο θα έχουν τη δυνατότητα να αναπτύξουν την όποια συνεργασία», επισήμανε ο ίδιος.
Πηγή: Politico