Ανάμεσα σε κινεζικές και γαλλικές σημαίες που κυμάτιζαν, ο πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ και η σύζυγός του, Πενγκ Λιγιουάν, κατέβηκαν από το κρατικό αεροπλάνο τους κάτω από έναν βροχερό ουρανό στο Παρίσι τον περασμένο Μάιο.
Φτάνοντας για το πρώτο σκέλος μιας πενθήμερης περιοδείας για την ενίσχυση των ευρωπαϊκών δεσμών, το ζευγάρι έγινε θερμά δεκτό από πλήθος Κινέζων που κυμάτιζαν την κόκκινη σημαία της χώρας τους και ομάδες που χόρευαν παραδοσιακούς χορούς με δράκους και λιοντάρια υπό τον ήχο τυμπάνων και γκονγκ.
Στην άλλη άκρη της πόλης, το τηλέφωνο του Jiang Shengda χτύπησε. Ο ηγέτης του Le Front de la Liberté en Chine, μιας μικρής ομάδας Κινέζων ακτιβιστών και καλλιτεχνών, ετοιμαζόταν να μιλήσει σε εκατοντάδες διαδηλωτές στην Place de la République, έναν διάσημο χώρο για την ελευθερία της έκφρασης.
Ο γεννημένος στο Πεκίνο καλλιτέχνης και ακτιβιστής είχε συνηθίσει να μιλάει σε μεγάλα πλήθη, καταγγέλλοντας τις πρακτικές φίμωσης της Κίνας. Ωστόσο, εκείνη την ημέρα αντιμετώπισε ένα αγωνιώδες δίλημμα. Η μητέρα του Jiang τηλεφωνούσε από το Πεκίνο. Ο Jiang νόμιζε ότι ήξερε το γιατί: Η κινεζική αστυνομία την ανάγκαζε να κάνει τις κλήσεις, είπε στη Διεθνή Σύμπραξη Ερευνητών Δημοσιογράφων σε πρόσφατη συνέντευξή του. Δεν σήκωνε το τηλέφωνο.
«Σίγουρα θα μετέφερε το μήνυμα των αρχών ότι δεν θα έπρεπε να συμμετάσχω σε δημόσιες δραστηριότητες κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Σι Τζινπίνγκ», δήλωσε ο Jiang στο ICIJ, με το πρόσωπό του κρυμμένο πίσω από σκούρα γυαλιά ηλίου και πλαισιωμένο από μακριά μαλλιά και ένα ατημέλητο μουσάκι.
Ο Jiang είναι ένας από τους εκατοντάδες Κινέζους που ζουν στο εξωτερικό, τους οποίους οι κινεζικές αρχές έχουν στοχοποιήσει άμεσα, μέσω «hacking» και παρακολούθησης και έμμεσα, μέσω ανακρίσεων συγγενών, φίλων, ακόμη και πρώην καθηγητών, γράφει σε άρθρο της η «EL PAIS».
Η πίεση και ο έλεγχος που ασκείται στον νεαρό ακτιβιστή είναι μέρος μιας εξελιγμένης, παγκόσμιας εκστρατείας που σχεδιάστηκε από την κινεζική κυβέρνηση με σκοπό τον εκφοβισμό, αυτό που οι αναλυτές αποκαλούν «διεθνής καταστολή».
Το ICIJ και οι συνεργάτες του στα μέσα ενημέρωσης πήραν συνεντεύξεις από 105 άτομα σε 23 χώρες, τα οποία, όπως ο Jiang, έχουν στοχοποιηθεί από τις κινεζικές αρχές τα τελευταία χρόνια επειδή άσκησαν κριτική στις πολιτικές της κυβέρνησης δημοσίως και ιδιωτικά.
Τα άτομα αυτά περιλαμβάνουν Κινέζους και πολιτικούς αντιφρονούντες του Χονγκ Κονγκ, καθώς και μέλη των καταπιεσμένων μειονοτήτων των Ουιγούρων και του Θιβέτ. Έχουν ξεχωρίσει για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των εθνικών μειονοτήτων της Κίνας και για την αντιμετώπιση άλλων θεμάτων που θεωρούνται ταμπού από το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα, συμπεριλαμβανομένης της ανεξαρτησίας της Ταϊβάν και του Χονγκ Κονγκ και του πνευματικού κινήματος Φάλουν Γκονγκ (γνωστό και ως Φάλουν Ντάφα).
«Η ουσία του Κομμουνιστικού Κόμματος δεν έχει αλλάξει», δήλωσε ο Michael Kovrig, πρώην διπλωμάτης από τον Καναδά και ειδικός στην εξωτερική πολιτική της Κίνας. «Αυτό που έχει αλλάξει είναι οι δυνατότητές του. Μπορούν να κάνουν περισσότερα, οπότε κάνουν περισσότερα».
Η Κίνα απορρίπτει τους ισχυρισμούς περί διακρατικής καταστολής ως «αβάσιμους» και «κατασκευασμένους από μια χούφτα χώρες και οργανώσεις για να συκοφαντήσουν την Κίνα», σύμφωνα με τον Liu Pengyu, εκπρόσωπο της κινεζικής πρεσβείας στην Ουάσινγκτον.
Στο πλαίσιο της έρευνας, το ICIJ συνεργάστηκε με δημοσιογράφους σε πέντε ηπείρους για να πάρουν συνεντεύξεις από ανθρώπους που είχαν στοχοποιηθεί και να αναλύσουν τις υποθέσεις τους. Το ICIJ εξέτασε επίσης ένα εγχειρίδιο της κινεζικής αστυνομίας του 2004 και εμπιστευτικές κατευθυντήριες γραμμές για τους αξιωματικούς εσωτερικής ασφάλειας που χρονολογούνται από το 2013. Στη συνέχεια, οι δημοσιογράφοι συνέκριναν τις τακτικές που περιγράφονται στα εσωτερικά έγγραφα με τις εμπειρίες των 105 «στόχων», καθώς και με κρυφά καταγεγραμμένες ανακρίσεις της αστυνομίας, αλλά και με τηλεφωνικές κλήσεις και μηνύματα κειμένου μεταξύ 11 αξιωματικών ασφαλείας στην Κίνα και εννέα ανθρώπων-«στόχων».
Η καταστολή σε όλο της το μεγαλείο - Τι έδειξε η έρευνα
Οι μισοί από τους στόχους που ερωτήθηκαν από το ICIJ και τους συνεργάτες του στα μέσα ενημέρωσης δήλωσαν ότι η παρενόχληση επεκτάθηκε και στα μέλη της οικογένειας στην πατρίδα, τα οποία υπέστησαν εκφοβισμό και ανακρίθηκαν από την αστυνομία ή από αξιωματούχους της κρατικής ασφάλειας μία ή περισσότερες φορές.
Αρκετά θύματα δήλωσαν στο ICIJ ότι μέλη της οικογένειάς τους στην Κίνα ή το Χονγκ Κονγκ παρενοχλήθηκαν από την αστυνομία λίγο μετά τη συμμετοχή τους σε διαδηλώσεις ή δημόσιες εκδηλώσεις στο εξωτερικό. Εξήντα δήλωσαν ότι πίστευαν ότι τους παρακολουθούσαν ή ότι ήταν στόχοι παρακολούθησης ή κατασκοπείας από Κινέζους αξιωματούχους.
Είκοσι επτά δήλωσαν ότι ήταν θύματα διαδικτυακής εκστρατείας συκοφάντησης και 19 δήλωσαν ότι είχαν λάβει ύποπτα μηνύματα ή είχαν βιώσει απόπειρες παραβίασης, μεταξύ άλλων, από κρατικούς φορείς. Ορισμένοι ανέφεραν ότι οι τραπεζικοί τους λογαριασμοί στην Κίνα και το Χονγκ Κονγκ είχαν «παγώσει».
Αξιωματικοί τόσο του Υπουργείου Δημόσιας Ασφάλειας όσο και του Υπουργείου Κρατικής Ασφάλειας -δύο από τις κινεζικές υπηρεσίες με ικανότητα πληροφοριών- ήταν υπεύθυνοι για τον εκφοβισμό των ανθρώπων αυτών και των οικογενειών τους, όπως προκύπτει από τις μαρτυρίες. Είκοσι δύο άτομα δήλωσαν ότι δέχθηκαν σωματικές απειλές ή ότι δέχθηκαν επίθεση από πολίτες υποστηρικτές του Κομμουνιστικού Κόμματος (CCP). Στο σύνολό τους, τα στοιχεία αποκαλύπτουν μια συντονισμένη και συστηματική προσπάθεια της κινεζικής κυβέρνησης να φιμώσει οποιαδήποτε ενοχλητική φωνή.
Εγχειρίδιο καταστολής
Μετά τη σφαγή της Πλατείας Τιενανμέν το 1989, όταν ο κινεζικός στρατός σκότωσε τουλάχιστον 10.000 ειρηνικούς διαδηλωτές, δεκάδες ακτιβιστές διέφυγαν στο εξωτερικό, ιδρύοντας οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα στη Νέα Υόρκη, το Παρίσι και άλλες πόλεις.
«Μόλις οι αντιφρονούντες έφυγαν από την Κίνα, ήταν σε μεγάλο βαθμό απρόσιτοι. Μπορούσαν να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους», δήλωσε η Katja Drinhausen, επικεφαλής του ερευνητικού προγράμματος «Chinese Politics & Society» στο Βερολίνο. «Δημιούργησαν δίκτυα για δράση στο εξωτερικό».
Σε απάντηση, είπε, οι κινεζικές αρχές αποφάσισαν ότι «ήθελαν αυτές τις οργανώσεις ήσυχες και εξαφανισμένες».
Δημιούργησαν ένα παγκόσμιο δίκτυο διασυνοριακής καταστολής, κωδικοποιώντας μεθόδους ελέγχου και καταστολής των μελών της διασποράς σε τοπικές κατευθυντήριες γραμμές για την εσωτερική ασφάλεια, εγχειρίδια της αστυνομίας και άλλα εσωτερικά έγγραφα που προορίζονταν για αξιωματικούς ασφαλείας στην Κίνα και στο εξωτερικό. Ορισμένα από αυτά εξετάστηκαν από το ICIJ. Μεταξύ των εσωτερικών εγγράφων είναι ένα εγχειρίδιο της αστυνομικής ακαδημίας που περιλαμβάνει συμβουλές για την «έρευνα στο εξωτερικό».
Η έρευνα στο εξωτερικό αποτελεί μέρος ενός κρυφού σχεδίου και ο στόχος της, σύμφωνα με το εγχειρίδιο, είναι να εντοπίζει άτομα και οργανώσεις εκτός Κίνας που σχεδιάζουν, διευθύνουν ή χρηματοδοτούν δραστηριότητες που θέτουν σε κίνδυνο την κοινωνικοπολιτική σταθερότητα και την εθνική ασφάλεια της χώρας.
Από τότε που ο Σι ανέλαβε την εξουσία το 2012, η καταστολή κατά των θεωρούμενων εχθρών του κομματικού κράτους, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που βρίσκονται στο εξωτερικό, έχει ενταθεί, δήλωσαν οι ειδικοί. Σε εσωτερικές ανακοινώσεις, ο ίδιος ο Σι έχει παροτρύνει τους αξιωματούχους ασφαλείας να παραμείνουν σε επαγρύπνηση απέναντι στις «δυτικές αντι-κινεζικές δυνάμεις», συμπεριλαμβανομένων των αντιφρονούντων.
Ένας φάκελος και οι ανεπιθύμητες επισκέψεις
Γιος ενός αξιωματικού της κρατικής ασφάλειας και εγγονός ενός υψηλόβαθμου κυβερνητικού αξιωματούχου που είχε αποσταλεί στη Μογγολία, ο Jiang είχε φοιτήσει σε ελίτ σχολεία του Πεκίνου μαζί με άλλα παιδιά των πλουσίων και ισχυρών.
Σε ηλικία 18 ετών, ο Jiang εντάχθηκε για λίγο στο Κόμμα Δημοκρατίας της Κίνας, μια πολιτική ομάδα με έδρα τις ΗΠΑ, που υποστήριζε τη συνταγματική δημοκρατία στην Κίνα. Η απόπειρα ακτιβισμού τον έβαλε σε σοβαρούς μπελάδες: Συνελήφθη, κατηγορήθηκε για υποκίνηση υπονόμευσης της κρατικής εξουσίας και απομακρύνθηκε από την αστυνομία.
Ο Jiang σοκαρίστηκε όταν ανακάλυψε ότι η αστυνομία είχε συντάξει έναν πλούσιο φάκελο γι’ αυτόν, που περιλάμβανε ιδιωτικά μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και σχόλια ενός δασκάλου δημοτικού σχολείου. Κρατήθηκε για τρεις νύχτες και του αφαιρέθηκε το διαβατήριο για περίπου ένα χρόνο. Ο πατέρας του αναγκάστηκε να φύγει από τη θέση του στις ξένες μυστικές υπηρεσίες και πήγε να εργαστεί για μια κρατική εταιρεία, σύμφωνα με τον ίδιο.
Το 2018, ο Jiang μετακόμισε στη Γαλλία, μια χώρα την οποία θαύμαζε για τις δημοκρατικές της παραδόσεις, την κουλτούρα της κοινωνικής διαμαρτυρίας, που χρονολογείται από τη Γαλλική Επανάσταση, και τη μακρά ιστορία της ως καταφύγιο για ακτιβιστές.
Περίπου την εποχή που έφτασε στο Παρίσι, μέλη της τοπικής κοινότητας του Χονγκ Κονγκ διαδήλωναν κατά των νέων νόμων ασφαλείας στην πατρίδα τους. Εμπνευσμένος, ο Jiang έγινε αργότερα ηγέτης του Le Front de la Liberté en Chine και άρχισε να επικρίνει τις πολιτικές της Κίνας στην τέχνη του, χρησιμοποιώντας το όνομα Chiang Seeta.
Πρόσωπα που καταζητούνται και ο «σκοτεινός» μηχανισμός παρακολούθησης
Από την άνοδο του Σι στην εξουσία το 2012, συνήγοροι, δημοσιογράφοι και ακαδημαϊκοί έχουν καταγράψει χιλιάδες περιπτώσεις διακρατικής καταστολής από τις κινεζικές αρχές.
Η τεχνολογία για τη «διαχείριση της κοινής γνώμης», τη διείσδυση στους υπολογιστές των αντιφρονούντων και την κλοπή προσωπικών πληροφοριών από τους χρήστες της πλατφόρμας κοινωνικής δικτύωσης X έχει, επίσης, επιτρέψει στις αρχές να στοχεύουν γρήγορα μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπων και να αυτοματοποιούν τη διακρατική καταστολή.
Η εκστρατεία καταστολής της κινεζικής κυβέρνησης βασίζεται επίσης σε ιδιωτικές εταιρείες ασφαλείας, επαγγελματίες χάκερ, προσωπικό κινεζικών μη κυβερνητικών οργανώσεων με πρόσβαση σε διαδικασίες του ΟΗΕ, συνταξιούχους ή διεφθαρμένους αξιωματούχους των υπηρεσιών επιβολής του νόμου σε ξένες χώρες και μέλη της κινεζικής διασποράς με διασυνδέσεις με το Τμήμα Εργασίας του Ενιαίου Μετώπου που συνδέεται με το Κομμουνιστικό Κόμμα (CCP).
Οι αρχές έχουν επίσης μετατρέψει τα θύματα σε δράστες, εξαναγκάζοντας ή παρασύροντας αντιφρονούντες και μέλη εθνικών μειονοτήτων να κατασκοπεύουν τους ομολόγους τους στο εξωτερικό, όπως δείχνουν τα δικαστικά αρχεία. Εν τω μεταξύ, τα κράτη υποδοχής αγωνίζονται να προστατεύσουν τους κυβερνητικούς στόχους από επιθέσεις και εκφοβισμό, διαπίστωσε το ICIJ.
Πηγή: skai.gr