Ο Ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι και ο Κινέζος Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ συμφώνησαν την Κυριακή ότι οι δύο χώρες είναι «εταίροι στην ανάπτυξη και όχι αντίπαλοι», καθώς συζήτησαν τρόπους ενίσχυσης των εμπορικών σχέσεων εν μέσω παγκόσμιας αβεβαιότητας λόγω δασμών.
Ο Μόντι επισκέπτεται για πρώτη φορά την Κίνα μετά από επτά χρόνια, συμμετέχοντας σε διήμερη σύνοδο του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης, μαζί με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν και ηγέτες από το Ιράν, το Πακιστάν και τέσσερα κράτη της Κεντρικής Ασίας, σε μία επίδειξη αλληλεγγύης του Παγκόσμιου Νότου.
Αναλυτές επισημαίνουν ότι οι Σι και Μόντι επιχειρούν να ευθυγραμμιστούν απέναντι στις πιέσεις της Δύσης, λίγες ημέρες μετά την επιβολή τιμωρητικού δασμού 50% από τον Αμερικανό Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ σε ινδικά προϊόντα - εν μέρει λόγω των αγορών ρωσικού πετρελαίου από τη Νέα Δελχί.
Οι κινήσεις του Τραμπ έπληξαν δεκαετίες στενών σχέσεων ΗΠΑ-Ινδίας, στις οποίες η Ουάσιγκτον επένδυε για να εξισορροπήσει την κινεζική επιρροή στην Ασία.
Ο Μόντι δήλωσε στον Σι ότι η Ινδία δεσμεύεται να βελτιώσει τις σχέσεις με την Κίνα και συζήτησε για τη μείωση του διμερούς εμπορικού ελλείμματος, το οποίο έχει φτάσει τα 99,2 δισεκατομμύρια δολάρια. Παράλληλα, τόνισε τη σημασία της ειρήνης και σταθερότητας στα σύνορα των δύο χωρών, μετά τη σύγκρουση του 2020 που προκάλεσε στρατιωτικό αδιέξοδο πέντε ετών.
«Δεσμευόμαστε να προχωρήσουμε στις σχέσεις μας στη βάση του αμοιβαίου σεβασμού, της εμπιστοσύνης και της ευαισθησίας», δήλωσε ο Μόντι στο περιθώριο της συνόδου, σύμφωνα με βίντεο που ανήρτησε στον επίσημο λογαριασμό του στο X.
Πρόσθεσε ότι έχει δημιουργηθεί ατμόσφαιρα «ειρήνης και σταθερότητας» στα αμφισβητούμενα Ιμαλαϊκά σύνορα, και πως η συνεργασία των δύο χωρών αφορά τα συμφέροντα 2,8 δισεκατομμυρίων ανθρώπων — του μισού πληθυσμού του πλανήτη.
Οι δύο πυρηνικές δυνάμεις μοιράζονται σύνορα 3.800 χιλιομέτρων, τα οποία είναι ελλιπώς χαρτογραφημένα και αμφισβητούνται από τη δεκαετία του 1950.
Ο Σι δήλωσε, σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Xinhua, ότι η Κίνα και η Ινδία είναι «ευκαιρίες ανάπτυξης η μία για την άλλη και όχι απειλές».
«Δεν πρέπει να αφήσουμε το συνοριακό ζήτημα να καθορίσει τη συνολική σχέση Κίνας–Ινδίας», φέρεται να είπε ο Σι. Αν οι δύο πλευρές εστιάσουν στο να βλέπουν η μία την άλλη ως εταίρο και όχι ως αντίπαλο, οι σχέσεις τους θα μπορούσαν να είναι «σταθερές και μακροπρόθεσμες», πρόσθεσε.
Η σύγκρουση του 2020, στην οποία σκοτώθηκαν 20 Ινδοί και 4 Κινέζοι στρατιώτες σε μάχες σώμα με σώμα, προκάλεσε σημαντική στρατιωτική ενίσχυση στα σύνορα και από τις δύο πλευρές.
Ο Ινδός υφυπουργός Εξωτερικών, Βίκραμ Μίσρι, δήλωσε αργότερα την Κυριακή ότι η κατάσταση στα σύνορα έχει αρχίσει να εξομαλύνεται, χάρη σε συμφωνία περί κοινών περιπολιών που υπογράφηκε τον Οκτώβριο.
Σε ερώτηση για τους δασμούς των ΗΠΑ, σημείωσε ότι οι δύο ηγέτες συζήτησαν για την παγκόσμια «οικονομική κατάσταση» και τις προκλήσεις που δημιουργεί, προσπαθώντας να ενισχύσουν την κατανόηση και να προωθήσουν τη διμερή εμπορική συνεργασία.
Οι δύο χώρες συζήτησαν επίσης τρόπους εμβάθυνσης της κοινής τους βάσης σε διμερή, περιφερειακά και παγκόσμια ζητήματα, καθώς και σε προκλήσεις όπως η τρομοκρατία και το δίκαιο εμπόριο σε πολυμερή φόρα.
Απευθείας πτήσεις και εμπορικές συμφωνίες
Οι δύο ηγέτες είχαν μια σημαντική συνάντηση πέρυσι στη Ρωσία, μετά από συμφωνία για κοινές περιπολίες στα σύνορα, γεγονός που σηματοδότησε μια πρώτη αποκλιμάκωση στις σχέσεις τους — μια τάση που έχει επιταχυνθεί τις τελευταίες εβδομάδες, καθώς η Ινδία επιδιώκει να προστατευθεί από νέες εμπορικές απειλές των ΗΠΑ.
Ο Μόντι δήλωσε ότι επαναλαμβάνονται οι απευθείας πτήσεις μεταξύ Ινδίας και Κίνας, οι οποίες είχαν ανασταλεί από το 2020, χωρίς όμως να δώσει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα.
Η Κίνα συμφώνησε επίσης να άρει περιορισμούς στις εξαγωγές σπάνιων γαιών, λιπασμάτων και μηχανών διάνοιξης σηράγγων, στο πλαίσιο σημαντικής επίσκεψης του Κινέζου Υπουργού Εξωτερικών, Γουάνγκ Γι, στην Ινδία αυτόν τον μήνα.
Ο πρέσβης της Κίνας στην Ινδία, Σου Φεϊχόνγκ, δήλωσε αυτόν τον μήνα ότι η Κίνα αντιτίθεται στους υψηλούς δασμούς της Ουάσινγκτον κατά της Ινδίας και θα «σταθεί σταθερά στο πλευρό της».
Το τελευταίο διάστημα, η Κίνα έχει επιτρέψει σε Ινδούς προσκυνητές να επισκεφθούν ινδουιστικά και βουδιστικά ιερά στο Θιβέτ, ενώ οι δύο χώρες ήραν τους αμοιβαίους περιορισμούς στην έκδοση τουριστικών θεωρήσεων (visa).
«Βλέπω αυτή τη συνάντηση ως ένα βήμα προς τη σταδιακή βελτίωση των σχέσεων. Οι ανακοινώσεις αποτυπώνουν ανάμεικτα πολιτικά μηνύματα... αλλά υπάρχει επίσης μια αίσθηση ότι είναι απαραίτητη η σταθεροποίηση των σχέσεων, στο πλαίσιο ευρύτερων γεωπολιτικών ρευμάτων», δήλωσε ο ειδικός στις σινο-ινδικές σχέσεις, Μάνοτζ Κεβαλαραμάνι, του think tank Takshashila Institution με έδρα το Μπενγκαλούρου.
Οι κόκκινες γραμμές
Ωστόσο, παραμένουν και μακροχρόνιες πηγές έντασης.
Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος διμερής εμπορικός εταίρος της Ινδίας, όμως το εμπορικό έλλειμμα – που αποτελεί διαρκή αιτία ενόχλησης για τους Ινδούς αξιωματούχους – έφτασε σε νέο ρεκόρ, στα 99,2 δισεκατομμύρια δολάρια φέτος.
Παράλληλα, ένα κινεζικό μεγα-φράγμα που σχεδιάζεται στο Θιβέτ έχει προκαλέσει φόβους μαζικής εκτροπής υδάτων, που ενδέχεται να μειώσει τη ροή του ποταμού Μπραχμαπούτρα έως και κατά 85% κατά την ξηρή περίοδο, σύμφωνα με εκτιμήσεις της ινδικής κυβέρνησης.
Η Ινδία φιλοξενεί επίσης τον Δαλάι Λάμα, τον εξόριστο Θιβετιανό πνευματικό ηγέτη, τον οποίο το Πεκίνο θεωρεί επικίνδυνο αποσχιστικό παράγοντα. Παράλληλα, ο κύριος αντίπαλος της Ινδίας, το Πακιστάν, απολαμβάνει ισχυρή οικονομική, διπλωματική και στρατιωτική στήριξη από την Κίνα.