Ένας χάρτης που βρισκόταν πίσω από τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου της Ρωσίας, Βαλέρι Γκερασίμοφ έχει προκαλέσει νέες συζητήσεις σχετικά με τις εδαφικές διεκδικήσεις της Μόσχας στην Ουκρανία.
Ο ίδιος ο Πούτιν έχει περιγράψει την Οδησσό ως «ρωσική πόλη» και έχει ισχυριστεί ότι ολόκληρη η παράκτια περιοχή ανήκει δικαιωματικά στη Ρωσία
Ουκρανικά και διεθνή ΜΜΕ σχολιάζουν τις τελευταίες εξελίξεις.
Το Conversation υπενθυμίζει ότι μετά από συνάντηση που διοργάνωσε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν στις 4 Σεπτεμβρίου, 26 χώρες δεσμεύτηκαν να δημιουργήσουν μια «δύναμη διασφάλισης» για την παροχή εγγυήσεων ασφάλειας στην Ουκρανία σε περίπτωση επίτευξης ειρηνευτικής συμφωνίας με τη Ρωσία.
Πούτιν: «Νόμιμοι στόχοι τα ευρωπαϊκά στρατεύματα στην Ουκρανία»
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν αντέδρασε δηλώνοντας ότι η Ρωσία θα βάλει στο στόχαστρό της όσα ευρωπαϊκά στρατεύματα αναπτυχθούν στην Ουκρανία.
Ο Πούτιν είπε ότι αν εμφανιστούν στην Ουκρανία ενώ η «στρατιωτική επιχείρηση» της Ρωσίας είναι ακόμα σε εξέλιξη, «θα θεωρήσουμε ότι θα είναι νόμιμοι στόχοι για καταστροφή».
Κι αν τελικά επιτευχθεί ειρηνευτική συμφωνία, πρόσθεσε: «Απλά δεν βλέπω κανένα νόημα στην παρουσία τους στο έδαφος της Ουκρανίας, τελεία και παύλα».
Η Ρωσία επιμένει στην απαίτησή της ότι οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία θα πρέπει να περιλαμβάνει την παραχώρηση από την Ουκρανία των περιοχών που έχει καταλάβει ή έχει καταλάβει εν μέρει: Κριμαία, Ντονέτσκ, Λουγκάνσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια.
Τι αποτυπώνει ο χάρτης που εμφανίστηκε πίσω από τον Γκερασίμοφ
Ωστόσο, ο χάρτης που προαναφέρθηκε δείχνει ότι οι εδαφικές επιδιώξεις του Πούτιν πάνε πέρα από αυτές τις περιοχές.
Ο χάρτης, που εμφανίστηκε κατά τη διάρκεια μιας ενημέρωσης που έκανε ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου της Ρωσίας τον Αύγουστο, δείχνει τις δύο χώρες χωρισμένες από μια παχιά μαύρη γραμμή.
Στη ρωσική πλευρά βρίσκονται όχι μόνο οι πέντε περιοχές της Ουκρανίας που έχουν διεκδικηθεί δημοσίως, αλλά και οι περιοχές της Οδησσού και του Μικολάιβ.
Αυτές οι περιοχές, που βρίσκονται στην ακτογραμμή της Μαύρης Θάλασσας, έχουν σημαντική γεωστρατηγική σημασία.
Η ρωσική κατοχή της Οδησσού και του Μικολάιβ θα συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στην εκπλήρωση μιας από τις μακροχρόνιες φιλοδοξίες της Ρωσίας: την κυριαρχία στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας.
Δείτε σχετική ανάρτηση:
Η περίπτωση της Υπερδνειστερίας
Ο έλεγχος αυτής της περιοχής θα έδινε στη Ρωσία έναν χερσαίο διάδρομο προς την Υπερδνειστερία, μια αποσχισθείσα περιοχή στην ανατολική Μολδαβία όπου το φιλο-ρωσικό αίσθημα είναι ισχυρό.
Οι ηγέτες της Υπερδνειστερίας κήρυξαν την ανεξαρτησία τους από τη Μολδαβία μετά τον εμφύλιο πόλεμο στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Σε δημοψήφισμα που διεξήχθη το 2006, το 97% των ερωτηθέντων τάχθηκε υπέρ της ένταξης της Υπερδνειστερίας στη Ρωσία.
Η Ρωσία έχει σήμερα περίπου 1.500 στρατιώτες τοποθετημένους στην περιοχή, η οποία αποτελεί από καιρό αντικείμενο συζήτησης στη Δύση ως πιθανή βάση για ρωσική εισβολή στη Μολδαβία, όπως γράφει το Conversation.
Όπως και η Ουκρανία, η Μολδαβία ήταν παλαιότερα μέρος της Σοβιετικής Ένωσης, αλλά τώρα προσανατολίζεται περισσότερο προς τη Δυτική Ευρώπη και επιδιώκει την ένταξή της στην ΕΕ.
Εκτός από το ότι θα θέσει τη Ρωσία σε ισχυρή θέση για να ασκήσει πίεση στη Μολδαβία, μια πιο σημαντική ρωσική παρουσία στη Μαύρη Θάλασσα θα αυξήσει την ικανότητα της Μόσχας να προβάλλει τη δύναμή της σε γειτονικές περιοχές.
Αυτό περιλαμβάνει τη Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική.
Η στρατηγική για τη Μαύρη Θάλασσα
Η Μαύρη Θάλασσα είναι επίσης ένας ζωτικός τόπος για τις μεταφορές και τις επικοινωνίες μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
Σε τέτοιο βαθμό που η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε μια στρατηγική για τη Μαύρη Θάλασσα τον Μάιο του 2025. Η στρατηγική αναγνωρίζει τη σημασία της περιοχής για διάφορες μορφές ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένης της σημασίας της για το περιβάλλον, την πρόσβαση στην ενέργεια και άλλες μορφές εμπορικών και οικονομικών δεσμών.
Η ΕΕ σχεδιάζει να αντιμετωπίσει αυτά τα ζητήματα ασφάλειας αναπτύσσοντας αμοιβαία επωφελείς εταιρικές σχέσεις με χώρες της περιοχής, σημειώνει το Conversation.
Ο έλεγχος της ακτής της Μαύρης Θάλασσας από τη Ρωσία θα ήταν καταστροφικός για την Ουκρανία.
Θα σήμαινε την απώλεια των ναυτικών πόρων της Ουκρανίας, η οποία κάνει εκτεταμένη και αποτελεσματική χρήση θαλάσσιων drones για να στοχεύει ρωσικά πλοία και στόχους στην κατεχόμενη Κριμαία.
Η στέρηση της άμεσης πρόσβασης στη Μαύρη Θάλασσα θα περιορίσει επίσης σοβαρά την ικανότητα της Ουκρανίας να εξάγει γεωργικά προϊόντα, μια σημαντική πηγή εισοδήματος για μια οικονομία που έχει πληγεί σοβαρά από τον πόλεμο.
Η αποκατάσταση και η επέκταση του ρόλου της Ουκρανίας ως παραγωγού τροφίμων για τον κόσμο αποτελεί επίσης το επίκεντρο των προσπαθειών του Κιέβου να οικοδομήσει ισχυρότερες σχέσεις με την Αφρική και άλλες αναπτυσσόμενες περιοχές.
Η επιθυμία του Πούτιν για τη «Νοβορωσία»
Εκτός από τη στρατηγική τους σημασία, αυτές οι περιοχές κατά μήκος της ακτής της Μαύρης Θάλασσας της Ουκρανίας έχουν επίσης ιδιαίτερη ιστορική και συμβολική σημασία για τη Ρωσία του Πούτιν.
Ο ίδιος ο Πούτιν έχει περιγράψει την Οδησσό ως «ρωσική πόλη» και έχει ισχυριστεί ότι ολόκληρη η παράκτια περιοχή ανήκει δικαιωματικά στη Ρωσία ως λάφυρο του πολέμου της με την Τουρκία τον 18ο αιώνα.
Η παράκτια ζώνη της Μαύρης Θάλασσας διαδραματίζει επίσης σημαντικό ρόλο στην αξιοποίηση της ρωσικής αυτοκρατορικής ιστορίας από τον Πούτιν για να δικαιολογήσει τον πόλεμο του κατά της Ουκρανίας. Η αυτοκράτειρα Αικατερίνη η Μεγάλη επέκτεινε σημαντικά τη ρωσική αυτοκρατορία στη νότια Ουκρανία και την Κριμαία.
Για περισσότερο από μια δεκαετία, ο Πούτιν παρουσιάζει τις δικές του ενέργειες στην Ουκρανία ως συνέχεια της κληρονομιάς της Αικατερίνης όσον αφορά την επέκταση του εδάφους που ελέγχεται από τη Ρωσία.
Ένα σημαντικό παράδειγμα αυτής της τακτικής καταγράφηκε τον Απρίλιο του 2014, λίγες εβδομάδες μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία, όταν ο Πούτιν χρησιμοποίησε τη φράση «Νοβορωσία» στη ρωσική τηλεόραση.
Πρόκειται για έναν όρο που χρονολογείται από την εποχή της Μεγάλης Αικατερίνης και αναφέρεται σε ένα μεγάλο μέρος της νότιας Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας.
Επικαλούμενος αυτόν τον ιστορικό όρο, ο Πούτιν σηματοδοτούσε την πρόθεσή του να ακολουθήσει τα βήματα της ηγέτιδας του 18ου αιώνα και να διεκδικήσει αυτά τα εδάφη για τη Ρωσία.
Πώς κινήθηκε η Μόσχα το 2014
Το 2014, η Μόσχα δεν αρκέστηκε σε ρητορικές δηλώσεις σχετικά με την πόλη της Οδησσού και την ευρύτερη περιοχή της, αλλά έλαβε ενεργά μέτρα για να μετατρέψει τις δηλώσεις αυτές σε πραγματικότητα.
Την άνοιξη του ίδιου έτους, η Ρωσία χρησιμοποίησε την παραπληροφόρηση για να πείσει τους κατοίκους των ανατολικών περιοχών της Ουκρανίας ότι η κυβέρνηση του Κιέβου δεν είχε ως προτεραιότητα τα συμφέροντά τους και μάλιστα αποτελούσε κίνδυνο για αυτούς.
Ταυτόχρονα, η Ρωσία παρείχε χρήματα, όπλα και εκπαίδευση σε τοπικές ένοπλες ομάδες που επιδίωκαν να προκαλέσουν αναταραχές.
Αυτές οι προσπάθειες δεν περιορίστηκαν στις περιοχές της περιοχής του Ντονμπάς, όπου σημείωσαν κάποια επιτυχία. Προσπάθησαν επίσης να τις εφαρμόσουν στην Οδησσό, όπου όμως αποκρούστηκαν, όπως σημειώνει το Conversation.
Πάνω από μια δεκαετία αργότερα, ο χάρτης στους τοίχους του ρωσικού υπουργείου Άμυνας που δείχνει την περιοχή της Οδησσού ως μέρος της Ρωσίας αποδεικνύει ότι η Μόσχα δεν έχει εγκαταλείψει τη φιλοδοξία της να πάρει πίσω εδάφη που κάποτε ήταν μέρος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας.