Ήταν 9 Σεπτεμβρίου, λίγο μετά το μεσημέρι, όταν τρεις ισραηλινοί πύραυλοι έσκισαν τον ουρανό της Ντόχας.
Ο στόχος: ένα φαινομενικά συνηθισμένο κτιριακό συγκρότημα, λίγα χιλιόμετρα από το διπλωματικό τετράγωνο, όπου, σύμφωνα με πληροφορίες των ισραηλινών υπηρεσιών, βρίσκονταν υψηλόβαθμα στελέχη της Χαμάς.
Το κτίριο τυλίχθηκε στις φλόγες μέσα σε δευτερόλεπτα. Μέσα του βρίσκονταν, όπως αποδείχθηκε αργότερα, οι ανώτεροι διαπραγματευτές της οργάνωσης, που εκείνη την ώρα συζητούσαν την τελευταία πρόταση εκεχειρίας του Ντόναλντ Τραμπ.
Η επίθεση, σε έδαφος ενός στενού συμμάχου των ΗΠΑ, προκάλεσε κάτι πολύ περισσότερο από ζημιές: προκάλεσε γεωπολιτικό σεισμό.
Η Ντόχα, που εδώ και μήνες λειτουργούσε ως βασικός μεσολαβητής ανάμεσα στις ΗΠΑ, το Ισραήλ και τη Χαμάς, πάγωσε όλες τις επαφές. Οι υπουργοί Εξωτερικών των χωρών του Κόλπου επικοινώνησαν μέσα σε λίγες ώρες. Η πρώτη τους αντίδραση ήταν οργή, η δεύτερη, φόβος.
«Αν μπορεί να χτυπηθεί η Ντόχα, μπορεί να χτυπηθεί οποιοσδήποτε από εμάς», φέρεται να είπε ο Σαουδάραβας υπουργός σε κλειστή συνομιλία με Αμερικανούς αξιωματούχους, όπως αποκαλύπτει σε ρεπορτάζ της η Wall Street Journal.
Η Ουάσιγκτον σε πανικό
Στον Λευκό Οίκο τα τηλέφωνα πήραν φωτιά. Ο Τραμπ, σύμφωνα με πηγές της αμερικανικής διοίκησης, έμαθε για το χτύπημα από το Πεντάγωνο, το οποίο είχε λάβει μόνο μια «αόριστη ειδοποίηση» από το Ισραήλ λίγες ώρες νωρίτερα. Η ακριβής τοποθεσία του πλήγματος δεν είχε δοθεί – ούτε βεβαίως είχε αποκαλυφθεί ότι έμπαιναν στο στόχαστρο διαπραγματευτές.
Μέχρι οι Αμερικανοί να καταλάβουν πως ο στόχος βρισκόταν στην πρωτεύουσα του Κατάρ, οι πύραυλοι είχαν ήδη πλήξει το κτίριο.
Ο ειδικός απεσταλμένος Στιβ Γουίτκοφ προσπάθησε απεγνωσμένα να ειδοποιήσει τον εμίρη· η προειδοποίηση έφτασε μετά την έκρηξη.
Το μήνυμα του Τραμπ ήταν ωμό: «Με πυροβολεί πισώπλατα», φέρεται να είπε για τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, αποκαλύπτει η WSJ.
Στην αραβική πλευρά, η οργή μετατράπηκε γρήγορα σε κοινή στάση. Για πρώτη φορά από το ξέσπασμα του πολέμου, οι χώρες του Κόλπου και η Αίγυπτος μίλησαν με μία φωνή: απαίτησαν συγγνώμη, εγγυήσεις και τερματισμό της επιθετικότητας.
Η διπλωματία της φωτιάς
Αυτό που ξεκίνησε ως στρατιωτικό επεισόδιο εξελίχθηκε σε κρίση εμπιστοσύνης. Οι Άραβες μεσολαβητές, από την Ντόχα έως το Ριάντ, ένιωσαν πως είχαν εκτεθεί – ότι το Ισραήλ χρησιμοποιούσε τη διπλωματία ως προπέτασμα καπνού για να συνεχίζει τον πόλεμο.
Την ίδια στιγμή, η Χαμάς έχασε την ασφάλεια που πίστευε ότι είχε σε ξένο έδαφος. Οι εικόνες από την επίθεση —με μαύρο καπνό πάνω από την Ντόχα— έκαναν τον γύρο του κόσμου και προκάλεσαν σοκ στην περιοχή.
Η κυβέρνηση του Κατάρ διέκοψε κάθε επικοινωνία με το Ισραήλ, ακόμη και τις γραμμές ανταλλαγής πληροφοριών για ανθρωπιστικά θέματα.
Λίγες ώρες αργότερα, ο πρωθυπουργός Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν αλ Θάνι επιβιβάστηκε σε ειδική πτήση για την Ουάσιγκτον. Εκεί τον περίμεναν ο αντιπρόεδρος Τζ. Ντ. Βανς, ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, και –τελικά– ο ίδιος ο Τραμπ, σε ένα απρόβλεπτο δείπνο στο Trump Tower.
Από την οργή στη συναλλαγή
Το κλίμα ήταν τεταμένο. Ο Καταριανός ηγέτης ξεκαθάρισε πως χωρίς δημόσια απολογία του Ισραήλ, οι διαπραγματεύσεις για τη Γάζα είχαν τελειώσει.
Ο Τραμπ, αντιλαμβανόμενος ότι η ειρηνευτική του πρωτοβουλία κινδυνεύει να τιναχθεί στον αέρα, αντέδρασε με το μοναδικό τρόπο που ξέρει: αντεπιτέθηκε μέσω της διπλωματίας.
Την επομένη, έδωσε εντολή να επαναληφθούν οι επαφές «από μηδενική βάση» και να οργανωθεί συνάντηση όλων των μουσουλμανικών και αραβικών ηγεσιών στη Νέα Υόρκη, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.
Η συνάντηση αυτή, που μέχρι τότε φάνταζε αδύνατη, έγινε δυνατή εξαιτίας —και όχι παρά— της επίθεσης στη Ντόχα.
«Το πλήγμα μάς έδειξε πόσο κοντά είμαστε στο χάος. Κι αυτό άλλαξε τις προτεραιότητες όλων», σχολίασε αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Η μεταστροφή του Τραμπ
Για τον Τραμπ, το επεισόδιο στο Κατάρ ήταν η αφορμή να ξαναπάρει τον έλεγχο του αφηγήματος.
Η διπλωματική του ομάδα –με τον Κούσνερ και τον Γουίτκοφ– επιδόθηκε σε μαραθώνιες διαβουλεύσεις με το Κατάρ, τη Σαουδική Αραβία, την Αίγυπτο και το Ισραήλ. Από εκεί γεννήθηκε η ιδέα για το «σχέδιο 20 σημείων», που ο ίδιος παρουσίασε στον Λευκό Οίκο μαζί με τον Νετανιάχου λίγες εβδομάδες αργότερα.
Η ειρωνεία είναι πως, χωρίς εκείνο το παράνομο πλήγμα σε μια φιλική πρωτεύουσα, ίσως να μην υπήρχε καν διέξοδος από το αδιέξοδο των συνομιλιών.
Ο Τραμπ μετέτρεψε την κρίση σε πολιτικό εργαλείο: έπεισε τους Άραβες ηγέτες να ενωθούν γύρω από την ανάγκη για σταθερότητα και υποχρέωσε το Ισραήλ να ζητήσει συγγνώμη – έστω έμμεσα – από το Κατάρ.
Από τη Ντόχα στη Γάζα
Έναν μήνα μετά, η εικόνα έχει αλλάξει ριζικά. Το Κατάρ επανήλθε ως μεσολαβητής, η Ουάσιγκτον μιλά πλέον για «συμφωνία στα πρόθυρα», και ο Νετανιάχου βρίσκεται υπό πίεση να κάνει την πιο δύσκολη υποχώρηση της πολιτικής του ζωής.
Κανείς δεν ξέρει αν το σχέδιο Τραμπ θα αντέξει στον χρόνο — οι λεπτομέρειες παραμένουν ασαφείς, οι διαφωνίες μεγάλες.
Αλλά το γεγονός ότι, ύστερα από ένα χτύπημα που λίγο έλειψε να προκαλέσει περιφερειακό πόλεμο, οι ίδιοι πρωταγωνιστές κάθισαν ξανά στο ίδιο τραπέζι, δείχνει πως στην πολιτική της Μέσης Ανατολής η ειρήνη δεν προκύπτει από τη σιωπή των όπλων, αλλά από τον αντίλαλό τους.
Πηγή: naftemporiki.gr