Αντιμέτωπη με νέες προκλήσεις βρίσκεται η ευρωπαϊκή οικονομία μετά τις νέες ανακοινώσεις του Αμερικανού προέδρου για επιβολή δασμών ύψους 30% από 1η Αυγούστου, με τους οικονομολόγους να προειδοποιούν πως η κίνηση αυτή θα μπορούσε να προκαλέσει τριγμούς στην αναπτυξιακή προοπτική της Ένωσης.
Μέχρι στιγμής, η Ευρώπη φαίνεται να τηρεί στάση αναμονής και να επιμένει στις διαπραγματεύσεις αναβάλλοντας τις ανακοινώσεις αντίμετρων, προκειμένου να αποφύγει την κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου.
«Θα παρατείνουμε την αναστολή των αντιμέτρων μας μέχρι τις αρχές Αυγούστου. Και ταυτόχρονα θα συνεχίσουμε να προετοιμάζουμε τα αντίμετρα» δήλωσε χαρακτηριστικά αρχικά η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στο περιθώριο συνέντευξης Τύπου, μετά τη νέα εμπορική συμφωνία Ευρώπης - Ινδονησίας. «Ήμασταν πάντα σαφείς ότι προτιμούμε μια λύση μέσω διαπραγματεύσεων» τόνισε η ίδια.
Αλλαγές, αβεβαιότητα, απρόβλεπτες εξελίξεις
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ακόμη και πριν την επιβολή των δασμών που ανακοινώθηκαν, Ευρωπαίοι οικονομολόγοι μόλις πρόσφατα υποβάθμισαν την πρόβλεψή τους για την ανάπτυξη των 20 μελών της Ευρωζώνης το 2025 στο 0,9%, από 1,3% που προβλεπόταν στα τέλη του 2024. Τότε, όπως υπενθυμίζουν οι New York Times, η Κομισιόν απέδωσε την υποβάθμιση «στις επιπτώσεις των αυξημένων δασμών και στην αυξημένη αβεβαιότητα που προκλήθηκε από τις πρόσφατες απότομες αλλαγές στην εμπορική πολιτική των ΗΠΑ και την απρόβλεπτη τελική διαμόρφωση των δασμών».
Η επιβολή αμερικανικών δασμών ύψους 30% σε ευρωπαϊκά προϊόντα «θα κρατούσε την οικονομική ανάπτυξη της ΕΕ "κολλημένη" γύρω από τη μηδενική γραμμή για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα» είχε δηλώσει ο επικεφαλής οικονομολόγος της Ολλανδίας στην ING Bank, Μπερτ Κόλιν.
Πλήγμα από το κρασί, στην αυτοκινητοβιομηχανία
Οι υψηλοί δασμοί θα έπλητταν ιδιαίτερα σκληρά αρκετές βιομηχανίες στην Ευρώπη, από το κρασί και τα είδη πολυτελείας μέχρι την αυτοκινητοβιομηχανία και τα φαρμακευτικά προϊόντα, για τα οποία ο Τραμπ έχει προειδοποιήσει με δασμούς 200% το επόμενο έτος.
Μετά από δύο χρόνια ύφεσης, το Βερολίνο διοχετεύει εκατοντάδες δισεκατομμύρια στη γερμανική οικονομία, η οποία προβλέπεται να αναπτυχθεί κατά 1,5% το επόμενο έτος. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του Ινστιτούτου Κίελ για την Παγκόσμια Οικονομία, Μορίτζ Σούλαρικ, τον επόμενο χρόνο, οι δασμοί 30% που ανακοινώθηκαν αναμένεται να μειώσουν κατά 0,5% την οικονομική ανάπτυξη στη Γερμανία, η οποία είναι η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης
Διευκρίνισε, όμως, ότι μία τέτοια εξέλιξη «θα μείωνε την ανοδική πορεία, αλλά θα ήταν διαχειρίσιμη».
Τα σενάρια για τις επιπτώσεις δασμών 10% στην ευρωπαϊκή οικονομία
Ήδη από την αρχική ανακοίνωση του Τραμπ τον Απρίλιο, σύμφωνα με την οποία προειδοποιούσε με δασμούς 20% τους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ και την ακόλουθη μείωση του ποσοστού αυτού στο 10%, οι Ευρωπαίοι είχαν αρχίσει να προετοιμάζονται.
Οι διαπραγματευτές και οι οικονομολόγοι είχαν σε μεγάλο βαθμό αποδεχτεί αυτό το σενάριο και πολλές ευρωπαϊκές επιχειρήσεις είχαν αρχίσει να λειτουργούν με το δεδομένο ότι αυτές οι εισφορές στα προϊόντα τους θα τίθονταν σε ισχύ. Ταυτόχρονα, η Ευρώπη εξακολουθούσε να διαπραγματεύεται με την αμερικανική πλευρά σε μία προσπάθεια να κερδίσουν ορισμένες παραχωρήσεις σε κρίσιμους τομείς, όπως τα αυτοκίνητα, ο χάλυβας και το αλουμίνιο.
Ο επικεφαλής του κύριου επιχειρηματικού λόμπι της Ιταλίας είχε ήδη προειδοποιήσει ότι δασμοί ύψους 10% θα μπορούσαν να κοστίσουν στη χώρα 20 δισεκατομμύρια ευρώ σε απώλειες εξαγωγών και να οδηγήσουν στην απώλεια 118.000 θέσεων εργασίας το επόμενο έτος.
Επομένως, το ενδεχόμενο επιβολής δασμών 30% θα ήταν ακόμη πιο επιζήμιοι για πολλές ευρωπαϊκές επιχειρήσεις. Η Χίλντεγκαρντ Μίλερ, επικεφαλής της κύριας ομάδας πίεσης των γερμανικών αυτοκινητοβιομηχανιών, γνωστής ως VDA, χαρακτήρισε τους τελευταίους δασμούς «λυπηρούς» και προέτρεψε τους διαπραγματευτές να βρουν μια λύση «το συντομότερο δυνατό».
Πρόσθεσε ότι οι δασμοί στα αυτοκίνητα που επιβλήθηκαν από τον Μάιο κοστίζουν ήδη δισεκατομμύρια στις γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες.
Η εμπορική ομάδα που εκπροσωπεί τις μεγαλύτερες εταιρείες της Ευρώπης, BusinessEurope, δήλωσε ότι η διατήρηση ενός δασμού 30% θα ήταν «απαράδεκτη».
Άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές βιομηχανίες, όπως το κρασί, τα οινοπνευματώδη ποτά και άλλα γεωργικά προϊόντα, που είναι σημαντικά για τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία, θα υποφέρουν από τον υψηλότερο συντελεστή. Περίπου το 90% της γαλλικής παραγωγής κονιάκ, για παράδειγμα, εξάγεται στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Παράγοντες που κατευνάζουν τους φόβους
Παρά την αγωνία που προκαλούν οι τελευταίες ανακοινώσεις στις αγορές, τόσο η ηγεσία της Ε.Ε. όσο και η ευρωπαϊκή επιχειρηματικότητα μπορεί εν τέλει να βρουν τρόπους να μετριάσουν τον αντίκτυπο των δασμών. Καθώς η αμερικανική κυβέρνηση επέβαλε αντίστοιχα υψηλούς δασμούς σε αγαθά από άλλες χώρες όπως η Κίνα, η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία, οι Αμερικανοί εισαγωγείς αναμένεται να βρεθούν αντιμέτωποι με υψηλότερο κόστος για ένα ευρύ φάσμα εισαγόμενων αγαθών. Δεν παραμένει, λοιπόν γι' αυτούς άλλη επιλογή από το να αποδεχτούν τις υψηλότερες τιμές, όπως δήλωσε ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Κίελ για την Παγκόσμια Οικονομία, Μορίτζ Σούλαρικ.
Την ίδια ώρα, υπάρχουν πολλές χώρες στη νότια Ευρώπη που επηρεάζονται λιγότερο από τους δασμούς επειδή δεν εξάγουν τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες όσο οι βιομηχανικοί γείτονές τους στα βόρεια, όπως η Γερμανία και η Γαλλία, όπως εξήγησε ο Κόλιν. Ανάπτυξη όπως εκτιμά ο ίδιος αναμένεται να φέρουν επίσης και η αύξηση των αμυντικών δαπάνες και των δαπανών για τη βελτίωση των υποδομών.
Ανοίγει η «μεγάλη αγκαλιά» της Ευρώπης
Σε κάθε περίπτωση, η Ευρώπη καθιστά σαφές, ότι δεν θα περιοριστεί μόνο στις συνομιλίες με τις ΗΠΑ. Το «άνοιγμα» σε άλλες αγορές και οικονομίες, οι εμπορικές συνεργασίες με χώρες όπως η Ινδονησία, με την οποία υπέγραψε συμφωνία την Κυριακή (13/7) στέλνει το μήνυμα ότι δεν η Ε.Ε. δεν θα μείνει με σταυρωμένα τα χέρια.
Με τις νέες συμφωνίες που υπογράφονται, φαίνεται πως ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των ΗΠΑ, επανασχεδιάζει τον παγκόσμιο εμπορικό χάρτη... χωρίς τις ΗΠΑ, όπως επισημαίνουν οι New York Times.
Ακριβώς τη στιγμή που ο Αμερικανός πρόεδρος απειλεί να επιβάλει υψηλούς δασμούς σε πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ινδονησία, η Ευρωπαϊκή Ένωση εργάζεται για την εμβάθυνση των οικονομικών σχέσεων.
«Σε δύσκολους καιρούς, κάποιοι στρέφονται προς την εσωστρέφεια, προς την απομόνωση και τον κατακερματισμό» είπε χαρακτηριστικά η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στη Συνέντευξη Τύπου κατά την ανακοίνωση της υπογραφής της εμπορικής συμφωνίας με την Ινδονησία. Στη συνέχεια, σε ένα μήνυμα που απευθύνεται έμμεσα στους ηγέτες που έχουν κλονιστεί από τους δασμούς Τραμπ, πρόσθεσε: «Είστε πάντα ευπρόσδεκτοι εδώ και μπορείτε να βασίζεστε στην Ευρώπη».
Αποτελεί μία προσπάθεια σκιαγράφησης δύο διαφορετικών στρατηγικών, με τη μία να πλευρά να δημιουργεί αβεβαιότητα και την άλλη να σφυρηλατεί στενότερους δεσμούς, θέτοντας τις βάσεις για ένα παγκόσμιο εμπορικό σύστημα που περιστρέφεται όλο και λιγότερο γύρω από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
