Ο χαρακτηρισμός «ιστορική» είναι σίγουρα εκείνος που χαρακτηρίζει τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Χάγη. Τα 32 μέλη της Συμμαχίας αποφάσισαν την αύξηση των αμυντικών δαπανών από το 2%, στο 5%, όπως αξίωσε ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος επίσης πέτυχε μία ιστορική νίκη.
Όσα συνέβησαν στη Σύνοδο θα ακολουθούν τη Συμμαχία για πολλά χρόνια και θα καθορίζουν τις κινήσεις και τις αποφάσεις της. Είναι λοιπόν χρήσιμο να σταχυολογήσουμε όσα σημαντικά συνέβησαν την Πέμπτη 25 Ιουνίου 2025, στη Χάγη.
Τα πέντε βασικά σημεία της Συνόδου ήταν τα εξής:
1)Η μεγάλη αύξηση στις αμυντικές δαπάνες
Το κύριο συμπέρασμα είναι η δέσμευση των συμμάχων για έναν στόχο 5% για τις αμυντικές δαπάνες, ο οποίος πρέπει να επιτευχθεί εντός μιας δεκαετίας.
Πρόκειται για μια αξιοσημείωτη αύξηση από την τρέχουσα κατευθυντήρια γραμμή του 2%, η οποία επί του παρόντος δεν τηρείται ούτε από οκτώ μέλη του ΝΑΤΟ, από το σύνολο των 32.
Το 3,5% θα αφορά τις απευθείας αμυντικές δαπάνες, δηλαδή την κάλυψη σε οπλικά συστήματα και στρατεύματα, ενώ το άλλο 1,5% θα αφορά επενδύσεις και περιφερειακές κινήσεις, οι οποίες -φυσικά- θα σχετίζονται με την άμυνα.
Και αυτή είναι μια κατάλληλα ευρεία έννοια που μπορεί να εφαρμοστεί σε δαπάνες ακόμη και που συνδέονται μόνο χαλαρά με την άμυνα: εφόσον χρησιμοποιούνται για την «προστασία των κρίσιμων υποδομών μας, την υπεράσπιση των δικτύων μας, τη διασφάλιση της πολιτικής ετοιμότητας και ανθεκτικότητάς μας, την απελευθέρωση της καινοτομίας και την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανικής μας βάσης».
Τα σχέδια για την επίτευξη του ποσοστού του 5% θα πρέπει να υποβάλλονται ετησίως και θα πρέπει να ακολουθούν μια «αξιόπιστη, σταδιακή πορεία». Μια επανεξέταση θα πραγματοποιηθεί το 2029.
2)Το άρθρο 5... Ένας για όλους και όλοι για έναν
Για όσο υπάρχει το ΝΑΤΟ, το άρθρο 5 για τη συλλογική άμυνα αποτελεί βασική αρχή που σημαίνει ότι μια επίθεση εναντίον ενός συμμάχου θεωρείται επίθεση εναντίον όλων. Έτσι, όταν ο Τραμπ υπαινίχθηκε καθ' οδόν προς τη σύνοδο κορυφής ότι υπάρχουν «πολυάριθμοι ορισμοί» για την αμοιβαία εγγύηση ασφάλειας, αυτό ήταν μια υπενθύμιση των σχολίων που έκανε κατά την προεκλογική εκστρατεία πέρυσι, όταν πρότεινε ότι αν μια χώρα δεν πλήρωνε τα έξοδά της «δεν θα σας προστάτευα, στην πραγματικότητα θα ενθάρρυνα τη Μόσχα να κάνει ό,τι θέλει».
Αυτή η συμφωνία στη σύνοδο κορυφής φαίνεται να θέτει υπό αμφισβήτηση τυχόν ανησυχίες σχετικά με τις προθέσεις του Τραμπ, επειδή επιβεβαιώνει «την ακλόνητη δέσμευσή μας στη συλλογική άμυνα». «Υποστηρίζω το Άρθρο Πέντε, γι' αυτό είμαι εδώ», δήλωσε στους δημοσιογράφους αργότερα.
3)Ο Τραμπ και ο ρωσικός πόλεμος
Το ζήτημα της Ρωσίας θα είναι πάντα δύσκολο. Οι περισσότερες χώρες του ΝΑΤΟ - ιδιαίτερα εκείνες που βρίσκονται κοντά στα ρωσικά σύνορα - συμφωνούν ότι η Μόσχα θα μπορούσε να αποτελέσει άμεση απειλή για αυτές στο εγγύς μέλλον. Ο ίδιος ο Ρούτε έχει δηλώσει ότι η Ρωσία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει στρατιωτική δύναμη εναντίον της συμμαχίας εντός πέντε ετών. Η περσινή δήλωση στο τέλος της συνόδου κορυφής αναφέρθηκε στον «βάναυσο πόλεμο επιθετικότητας» της Μόσχας αρκετές φορές.
Ωστόσο, ο Τραμπ είχε μια πολύ πιο ήπια προσέγγιση απέναντι στη Μόσχα και αντιστάθηκε στο να την αντιμετωπίσει ως αντίπαλο. Ως εκ τούτου, ήταν πάντα απίθανο να εγκρίνει μια δήλωση που χαρακτήριζε τη Ρωσία ως τον σαφή ένοχο για τον αιματηρό πόλεμο της Ουκρανίας, ο οποίος ξεκίνησε πριν από από τρία και πλέον χρόνια.
Έτσι, ενώ η δήλωση αναφέρει τη «μακροπρόθεσμη απειλή που θέτει η Ρωσία για την ευρωατλαντική ασφάλεια» και επιβεβαιώνει την ανάγκη παροχής διαρκούς υποστήριξης στην Ουκρανία, δεν υπάρχει συγκεκριμένη καταδίκη της Ρωσίας στο ανακοινωθέν.
4)«Σύγκρουση» Τραμπ με την Ισπανία
Μετά την... κακή εμπειρία του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο τον περασμένο Φεβρουάριο, οι Ευρωπαίοι ηγέτες προσπάθησαν να αποφύγουν να τα βάλουν με τον Ντόναλντ Τραμπ. Ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός της Ισπανίας, Πέδρο Σάντσεθ, πήγε στη Χάγη με πολλά εσωτερικά πολιτικά σκάνδαλα. Η Ισπανία βρίσκεται στον πάτο της κατάταξης δαπανών του ΝΑΤΟ με 1,24% του ΑΕΠ για την άμυνα. Πήγε στη Χάγη επιμένοντας ότι το 2,1% ήταν αρκετό και δήλωσε στους δημοσιογράφους μετά την υπογραφή της δήλωσης της συνόδου κορυφής ότι η Ισπανία θεωρούσε το ποσό «επαρκές, ρεαλιστικό και συμβατό με το κοινωνικό μας μοντέλο και το κράτος πρόνοιας».
Ο Ισπανός πρωθυπουργός ήταν αισθητά απομακρυσμένος κατά τη διάρκεια της «οικογενειακής φωτογραφίας», προτιμώντας να στέκεται στο τέλος μακριά από τους συναδέλφους του στο ΝΑΤΟ. Υπήρχαν υπονοούμενα ότι είχε κάνει ό,τι μπορούσε για να αποφύγει και τον Τραμπ. Αλλά ο Σάντσες είχε ήδη τραβήξει την προσοχή του Τραμπ και ο πρόεδρος των ΗΠΑ δεν το δέχτηκε.
«Είναι απαίσιο αυτό που έκαναν», είπε ο Τραμπ, ο οποίος κατηγόρησε τη Μαδρίτη ότι επιδιώκει «ένα δωρεάν ταξίδι». «Διαπραγματευόμαστε με την Ισπανία για μια εμπορική συμφωνία, αλλά θα τους κάνουμε να πληρώσουν δύο φορές», είπε ο Αμερικανός πρόεδρος.
Επειδή η Ισπανία είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο Τραμπ θα δυσκολευτεί να το κάνει αυτό - αλλά ο Σάντσες θα επιστρέψει στη Μαδρίτη απομονωμένος στο ΝΑΤΟ.
5)Ο Ρούτε και ο... πατερούλης Τραμπ
Κανείς δεν θα γνώριζε καλύτερα τις πιθανές παγίδες αυτής της συνόδου κορυφής από τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, ο οποίος συμμετείχε σε μια απροσδόκητη ανταλλαγή απόψεων με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, στην οποία τον χαρακτήρισε «μπαμπά».
Ο Ρούτε είχε ήδη κολακεύσει τον Τραμπ σε ένα ιδιωτικό μήνυμα για την «αποφασιστική δράση στο Ιράν» που «ΚΑΝΕΝΑΣ Αμερικανός πρόεδρος εδώ και δεκαετίες δεν θα μπορούσε να είχε κάνει». Ο Τραμπ δημοσίευσε το μήνυμα του Ρούτε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Στη συνέχεια, σε κοινή εμφάνιση με τον Τραμπ την Τετάρτη, ο Ρούτε αντέδρασε στον Τραμπ που περιέγραψε τον πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Ιράν ως «σαν δύο παιδιά σε μια σχολική αυλή» που είχαν έναν μεγάλο καβγά. «Και μετά ο μπαμπάς πρέπει μερικές φορές να χρησιμοποιεί σκληρή γλώσσα για να τα σταματήσει», είπε ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ.
Ερωτηθείς αν το παράκανε με την κολακεία του, ο Ρούτε είπε ότι δεν το πιστεύει: «Νομίζω ότι αξίζει όλους τους επαίνους».
Ο Τραμπ, πλαισιωμένος από τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο που χαμογελούσε πονηρά και τον υπουργό Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ, φάνηκε να διασκεδάζει με όλο αυτό.