Αυτή την εβδομάδα ο Ντόναλντ Τραμπ επιδιώκει αυτό που ελάχιστοι ηγέτες έχουν τολμήσει: να εμπλακεί ταυτόχρονα σε υψηλού επιπέδου διαπραγματεύσεις με την Κίνα, τη Ρωσία, το Ιράν, τα πλούσια αραβικά βασίλεια και να διεκδικήσει ρόλο ρυθμιστή σε μείζονες παγκόσμιες συγκρούσεις – από την Ουκρανία μέχρι τη Γάζα.
Για έναν πρόεδρο που εξελέγη με το σύνθημα «America First», υποσχόμενος να ρίξει τις τιμές στα ράφια και να χτίσει τείχη στα σύνορα, η γεωπολιτική υπερδραστηριότητα μοιάζει παράδοξη. Και όμως, ο Τραμπ επιστρέφει στο διεθνές προσκήνιο αποφασισμένος όχι απλώς να μεσολαβήσει, αλλά να επιβάλει τη δική του τάξη πραγμάτων – χωρίς να περιορίζεται από θεσμούς, συμμαχίες και διπλωματικά πρωτόκολλα δεκαετιών.
Από τη Γενεύη στο Πεκίνο: Ανακωχή 90 ημερών
Η εβδομάδα ξεκίνησε με εμπορικό «σεισμό»: ΗΠΑ και Κίνα συμφώνησαν στη Γενεύη σε εμπορική ανακωχή 90 ημερών. Ο Τραμπ δέχθηκε να ρίξει τους αμερικανικούς δασμούς στα κινεζικά προϊόντα από 145% σε 30%, ενώ ο Σι Τζινπίνγκ κατεβάζει τους δικούς του από 125% σε 10%.
Παράλληλα, οι δύο πλευρές ανακοίνωσαν τη δημιουργία μηχανισμού για μόνιμο διάλογο, με πρωταγωνιστές τον Κινέζο αντιπρόεδρο Χε Λιφένγκ και τον υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ Σκοτ Μπέσεντ.
Η μεγάλη στιγμή για την Ουκρανία;
Την ίδια ώρα, ο Λευκός Οίκος απέσπασε από το Κίεβο το «ναι» σε απευθείας συνομιλίες με τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Ο Τραμπ επανέλαβε το αίτημα για άμεση κατάπαυση του πυρός μετά την πρόταση Πούτιν για άμεσες διαπραγματεύσεις με την Ουκρανία και ο Ζελένσκι κάλεσε τον Ρώσο ομόλογό του να συναντηθούν την Πέμπτη στην Κωνσταντινούπολη.
Οι έως τώρα εξελίξεις κάνουν τους πάντες να κρατούν μικρό καλάθι, αλλά σίγουρα ένα σημαντικό βήμα έγινε. Μένει να φανεί πού θα οδηγήσει.
Εξελίξεις και για το Ιράν
Την Κυριακή, ξεκίνησαν απευθείας συνομιλίες με το Ιράν στο Ομάν για το πυρηνικό του πρόγραμμα. Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι φάνηκαν σκληροί, αλλά δεν πέτυχαν συγκεκριμένη πρόοδο.
Το πλαίσιο θυμίζει το πρώτο τετραετές του Τραμπ, όταν κατήργησε τη συμφωνία του 2015 και άνοιξε τον δρόμο για τη σημερινή κλιμάκωση. Τώρα επιχειρεί επαναδιαπραγμάτευση — με το Ιράν ενισχυμένο στρατιωτικά και πιο επιφυλακτικό από ποτέ. Ωστόσο και εδώ η κινητικότητα είναι έντονη ύστερα από μία μακρά περίοδο απόλυτης απομόνωσης της Τεχεράνης.
Μετά την αδιαφορία, παρέμβαση και σε Ινδία – Πακιστάν
Μετά από τέσσερις ημέρες ανταλλαγής πυρών, η εκεχειρία μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν φαίνεται να τηρείται. Αν και οι αρχικά οι ΗΠΑ φάνηκε να αντιμετωπίζουν με αδιαφορία την σύγκρουση ανάμεσα σε δύο πυρηνικές δυνάμεις, η παρέμβαση του υπουργού Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο και του αντιπροέδρου Τζέι Ντι Βανς φαίνεται να συνέβαλαν στην αποκλιμάκωση – ενισχύοντας το αφήγημα του Τραμπ ως ειρηνοποιού.
Ωστόσο, αναλυτές προειδοποιούν ότι η αναζωπύρωση είναι πιθανή, ειδικά με την Ουάσινγκτον να επιδιώκει ρόλο ρυθμιστή χωρίς ισχυρή τοπική στήριξη.
Συμφωνίες τρισεκατομμυρίων με Σαουδική Αραβία, ΗΑΕ και Κατάρ
Από την Τρίτη, ο Τραμπ πραγματοποιεί επίσημη επίσκεψη σε Σαουδική Αραβία, Κατάρ και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Και τα τρία κράτη έχουν επενδύσει προσωπικά στον πρόεδρο των ΗΠΑ — οικονομικά και πολιτικά — και τώρα διεκδικούν ανταλλάγματα:
- Η Σαουδική Αραβία επιδιώκει την υπογραφή αμυντικού συμφώνου και την αμερικανική στήριξη για το πυρηνικό της πρόγραμμα.
- Τα ΗΑΕ παίζουν το χαρτί της τεχνητής νοημοσύνης, ελπίζοντας σε άρση των περιορισμών στις εισαγωγές μικροτσίπ.
- Το Κατάρ ζητά στήριξη για τη μεσολαβητική του δράση σε Συρία, Παλαιστίνη και Αφγανιστάν, καθώς και αναγνώριση του ρόλου του ως «στρατηγικού εταίρου» στην περιοχή.
Ο Τραμπ βλέπει τις επισκέψεις αυτές ως ευκαιρία «χρυσού» — κυριολεκτικά. Οι χώρες του Κόλπου έχουν υποσχεθεί επενδύσεις άνω του 1 τρισ. δολαρίων στις ΗΠΑ, την ώρα που ο πρόεδρος αναζητεί χρήματα, επιρροή και διεθνείς νίκες.
Γάζα: Ο τελευταίος όμηρος και η πίεση προς το Ισραήλ
Μέσα στη γεωπολιτική αυτή καταιγίδα ο Τραμπ ανακοίνωσε ότι η Χαμάς συμφώνησε να απελευθερώσει τον τελευταίο Αμερικανό όμηρο που κρατείται ζωντανός στη Γάζα, τον Ένταν Αλεξάντερ. Η κίνηση εντάσσεται σε μια ευρύτερη προσπάθεια του Λευκού Οίκου να αυξήσει την πίεση προς το Ισραήλ για την επίτευξη εκεχειρίας και την επιτάχυνση της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας.
Η επικείμενη απελευθέρωση του ομήρου παρουσιάζεται ως προσωπικό επίτευγμα του Τραμπ, λίγα 24ωρα πριν την άφιξή του στη Μέση Ανατολή, και ερμηνεύεται από πολλούς ως προειδοποιητικό μήνυμα προς την κυβέρνηση Νετανιάχου. Η Ουάσινγκτον θα συνδέσει την ανθρωπιστική πίεση με τα στρατηγικά παζάρια της περιοδείας του Αμερικανού προέδρου στον Κόλπο.
Διπλωματία ή προσωπικό στοίχημα;
Οι επικριτές του Τραμπ βλέπουν πίσω από τον διπλωματικό οργασμό έναν πρόεδρο που λειτουργεί παρορμητικά, υπονομεύει την παραδοσιακή διπλωματία και εργαλειοποιεί τα πάντα για προσωπική προβολή και οικονομικό όφελος. Ο στενός του φίλος και απεσταλμένος για Ουκρανία, Ιράν και Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ, είναι κτηματομεσίτης – όχι διπλωμάτης. Ο υπουργός Οικονομικών Μπέσεντ διαπραγματεύεται με την Κίνα χωρίς καμία εμπειρία σε πολυμερείς εμπορικές συμφωνίες.
Η διπλωματία του Τραμπ είναι πράγματι απρόβλεπτη. Αλλά καμιά φορά αποδίδει. Μπορεί να φέρει παύσεις πυρός και «ιστορικές συμφωνίες» – ή να εκραγεί με ένα tweet. Πολύ σύντομα θα μάθουμε πού μας οδηγούν οι πρωτοβουλίες στα 6 μέτωπα.
Πηγή: naftemporiki.gr