Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ταξιδεύει στη Μέση Ανατολή, σε μια περίοδο που οι εντάσεις έχουν κορυφωθεί και η κατάπαυση πυρός στη Λωρίδα της Γάζας δείχνει πολύ μακριά.
Σύμφωνα με την ανάλυση των New York Times, η μοίρα της περιοχής μπορεί να κριθεί από τη σχέση ανάμεσα στον Αμερικανό πρόεδρο και τον πρωθυπουργό του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Η άλλοτε στενή, συγχρονισμένη και ανέφελη σχέση τους, δείχνει να έχει αλλάξει, με τα σημάδια ρήξης να είναι ορατά.
Μια κάποτε ανέφελη σχέση
Στην πρόσφατη συνάντησή τους στον Λευκό Οίκο, συμφωνούσαν σε όλα τα θέματα για τη Μέση Ανατολή. Ο Τραμπ χαρακτήρισε τους Χούθι στην Υεμένη τρομοκρατική οργάνωση. Δήλωσαν ότι το Ιράν δεν πρέπει να αποκτήσει πυρηνικό όπλο. Ο Αμερικανός πρόεδρος είπε ότι ο εκτοπισμός των Παλαιστινίων από τη Γάζα ήταν κάτι που σκεφτόταν σοβαρά – «για το καλό τους», όπως είπε.
Τον Απρίλιο, τα πράγματα φαίνονταν πολύ διαφορετικά. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός απλώς άκουγε το Ντόναλντ Τραμπ, ενώ εκείνος μιλούσε για θέματα άσχετα με τη Μέση Ανατολή. Οι δύο ηγέτες διαφωνούν όλο και περισσότερο σε θέματα ασφαλείας τα οποία το Ισραήλ θεωρεί κρίσιμα.
Οι Χούθι και το Ιράν
Η στάση του Αμερικανού προέδρου έχει αλλάξει τόσο όσον αφορά το Ιράν, όσο και τους Χούθι της Υεμένης, δείχνοντας μια στροφή αναφορικά με τα τεκταινόμενα στη Μέση Ανατολή. Οι ΗΠΑ, είναι σαφές δεν είναι διατεθειμένες να βομβαρδίσουν μαζί με το Ισραήλ τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Αντίθετα, διαπραγματεύονται μαζί του. Και επίσης, πριν από μερικές ημέρες, ανακοίνωσαν μια συμφωνία με τους αντάρτες Χούθι της Υεμένης.
Αυτές οι εξελίξεις ήταν «έκπληξη» για τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, σύμφωνα με Ισραηλινούς αξιωματούχους, αφού λίγες ημέρες νωρίτερα πύραυλος των Χούθι έπληξε το αεροδρόμιο «Μπεν Γκουριόν» στο Τελ Αβίβ. Χαρακτηριστική είναι η ανάρτηση του Ισραηλινού πρωθυπουργού στο Χ: «Το Ισραήλ θα αμυνθεί μόνο του. Αν άλλοι, οι Αμερικανοί φίλοι μας, ενωθούν μαζί μας, πολύ καλά. Αν δεν το κάνουν, θα αμυνθούμε εμείς».
Άλλο αγκάθι η Γάζα
Ακόμη και στην περίπτωση του σοβαρότερου ίσως σήμερα ζητήματος στη Μέση Ανατολή, η διάσταση έχει αρχίσει να γίνεται φανερή. Οι ΗΠΑ προσπαθούν για μια συμφωνία λήξης του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας, κι ας μην ασκούν κριτική στις συνεχιζόμενες στρατιωτικές επιχειρήσεις του Ισραήλ. Ούτε στον αποκλεισμό της ανθρωπιστικής βοήθειας, που σύμφωνα με τον ΟΗΕ οδηγεί μαθηματικά σε λιμό για τους αμάχους. Επιπλέον, διαπραγματεύονται με τη Χαμάς και απελευθέρωσαν τον Ισραηλινο-Αμερικανό στρατιώτη Ίνταν Αλεξάντερ.
Σύγκρουση προσωπικοτήτων
Το ζήτημα είναι πώς θα εξελιχθεί η σχέση μεταξύ δύο πολιτικών ηγετών, που όπως επισημαίνει η αμερικανική εφημερίδα μοιάζουν πολύ: είναι και οι δύο πολιτικά διχαστικοί, έντονα μαχητικοί, έχουν υπερβολικά στοιχεία εγωισμού. Γιατί μια μεταξύ τους σύγκρουση θα μπορούσε να ζημιώσει τη Μέση Ανατολή, η οποία έχει πληγεί από τις συγκρούσεις. Σύμφωνα με αναλυτές, οι εξελίξεις θα κριθούν από το αν οι Τραμπ και Νετανιάχου θα κατορθώσουν να γεφυρώσουν τις διαφορές τους.
Ο Έλι Γκρόνερ, πρώην διευθυντής στο γραφείο του Νετανιάχου, εξηγεί: «Ο Τραμπ είναι αυτό που βλέπεις και σπάνια κρύβει πράγματα. Λέει πάντα αυτό που σκέφτεται». Από τη άλλη πλευρά, «ο Νετανιάχου είναι μυστικοπαθής και δεν ανοίγεται».
Σύμφωνα με τον Μάικ Έβανς, Ευαγγελικό, ιδρυτή του μουσείου «Φίλοι της Σιών» στο Ισραήλ, Τραμπ και Νετανιάχου έχουν «παρόμοιο DNA». Ο Έβανς, υποστηρικτής τόσο του προέδρου των ΗΠΑ όσο και του Ισραηλινού πρωθυπουργού, «και οι δύο έχουν παρόμοιες εμπειρίες – ο Μπίμπι συγκρούστηκε με το βαθύ κράτος στο Ισραήλ και ο Ντόναλντ Τραμπ με το βαθύ κράτος στην Αμερική». Προφανώς αναφερόταν στις δικαστικές εκκρεμότητες του Νετανιάχου για υποθέσεις διαφθοράς και τις δικαστικές περιπέτειες του Τραμπ.
Μια κρίσιμη σχέση
Ο Τζον Μπόλτον, σύμβουλος εθνικής ασφάλειας στον Λευκό Οίκο από το 2018 έως το 2019, ο Ντόναλντ Τραμπ θεωρούσε πάντα τη σχέση με τον κ. Νετανιάχου κρίσιμη. Στηριζόταν στην πολιτική του υποστήριξη στις Ηνωμένες Πολιτείες, ιδίως μεταξύ των Ευαγγελικών ψηφοφόρων. «Και οι δύο θεωρούν ότι είναι πολιτικά επωφελές να έχουν φιλικές σχέσεις. Αυτός ήταν σίγουρα ο υπολογισμός του Τραμπ», είπε στους ΝΥΤ.
Με στόχο το Νόμπελ Ειρήνης
Αυτό που κανείς δεν γνωρίζει είναι πώς θα χειριστεί ο Αμερικανός πρόεδρος το θέμα του πολέμου στη Γάζα, όσο βρίσκεται στη Μέση Ανατολή.
Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει δεσμευτεί να τερματίσει τον πόλεμο μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, να τερματίσει τα βάσανα των Παλαιστινίων και να απελευθερώσει τους ομήρους. Σύμφωνα με πρόσωπα του στενού περιβάλλοντός του, ο βαθύτερος στόχος του είναι άλλος: θέλει πολύ ένα Νόμπελ Ειρήνης. Εκπρόσωπός του, δήλωσε τον Μάρτιο το βραβείο θα είναι παράνομο μέχρι που ο κ. Τραμπ, «ο απόλυτος πρόεδρος της ειρήνης», τιμηθεί για τα επιτεύγματά του.
Το σχέδιό του, ωστόσο, για τη Γάζα, να γίνει «Ριβιέρα» στη Μέση Ανατολή, με εκτοπισμό των κατοίκων της, ίσως να μη βοηθά προς αυτή την κατεύθυνση. Εκτός από το Τελ Αβίβ, έχει απέναντί του όλη τη διεθνή κοινότητα.
Επιπλέον, ο Νετανιάχου δεν θα υποχωρήσει στα σχέδιά του για τη Γάζα. Σύμφωνα με τον Μάικ Έβανς, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός δεν θα έκανε πίσω στον πόλεμο, παρά τις πιέσεις του Ντόναλντ Τραμπ, πριν ο ισραηλινός στρατός καταστρέψει τη Χαμάς και απελευθερωθούν όλοι οι όμηροι.
Ο Νετανιάχου «δεν έχει πιστέψει ούτε στιγμή ότι η Χαμάς θα παραδώσει όλους τους ομήρους αν το Ισραήλ αποσυρθεί από τη Γάζα», λέει.