«Σούπερ Κυριακή» χαρακτηρίζει δημοσίευμα του Guardian την 18η Μαΐου καθώς την προσεχή Κυριακή στήνονται κρίσιμες κάλπες σε Ρουμανία, Πολωνία και Πορτογαλία.
Στη Ρουμανίa η περιπετειώδης προεδρική εκλογή φτάνει στο τέλος της με τον υποψήφιο της Ακροδεξιάς να είναι το φαβορί, ενώ στην Πολωνία συγκρούονται τρεις υποψήφιοι: ένας φιλελεύθερος, ένας συντηρητικός και ένας ακροδεξιός. Οσο δε, για την Πορτογαλία, οι πρόωρες βουλευτικές κάλπες που στήνονται 14 μήνες μετά τις προηγούμενες, φέρνουν τον πρωθυπουργό Μοντενέγκρο ενώπιον μιας μεγάλης πρόκλησης.
Ρουμανία: Πολυτάραχη κούρσα με αβέβαιη κατάληξη
Οπως υπενθυμίζει το δημοσίευμα του Guardian, οι προεδρικές εκλογές στη Ρουμανία είχαν διεξαχθεί πριν από μερικούς μήνες με νικητή τον υποψήφιο της Ακροδεξιάς, Καλίν Γκεοργκέσκου. Ακολούθησε δικαστικό μπλόκο στον Γκεοργκέσκου μετά τις καταγγελίες για παραβίαση της εκλογικής διαδικασίας, και μάλιστα με ρωσική παρέμβαση.
Μετά την επανάληψη της εκλογικής διαδικασίας, στον β’ γύρο της Κυριακής, συγκρούονται από τη μία ένας υπερεθνικιστής, ευρωσκεπτικιστής, θαυμαστής του Τραμπ και από την άλλη ένας κεντρώος, ανεξάρτητος υποψήφιος. Κατά πολλούς αναλυτές, οι κάλπες της Κυριακής είναι οι κρισιμότερες στην ιστορία της χώρας μετά το τέλος του κομμουνιστικού καθεστώτος.
Στον α’ γύρο, ο 38χρονος Γκεόργκε Σιμιόν -λάτρης της MAGA αισθητικής, συντηρητικός στα κοινωνικά θέματα, υποστηρικτής της «μελονοποίησης» της Ευρώπης και θιασώτης της παύσης της στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία- είχε λάβει ποσοστό 41%, σχεδόν το διπλάσιο του αντιπάλου του. Ο υποψήφιος της Ακροδεξιάς έχει, μάλιστα, δεσμευτεί να διορίσει στη θέση του πρωθυπουργού τον αποκλεισθέντα από την προηγούμενη εκλογική διαδικασία, Γκεοργκέσκου.
Ο αντίπαλος του Σιμιόν, ο 55χρονος Νικούσορ Νταν, δήμαρχος του Βουκουρεστίου, έχει χαρακτηρίσει τις επικείμενες εκλογές ως μια μάχη μεταξύ των φιλοδυτικών και των αντιδυτικών δυνάμεων στη Ρουμανία. Οσο δε για τις δημοσκοπήσεις, λίγες μέρες πριν ανοίξουν οι κάλπες, δείχνουν πως -παρά τη μεγάλη διαφορά που καταγράφηκε στον α’ γύρο- η αναμέτρηση είναι ντέρμπι, καθώς ο Νταν έχει κλείσει την ψαλίδα.
Σε κάθε περίπτωση, το πολιτικό τοπίο στη Ρουμανία είναι θολό. Μετά την ήττα του συνασπισμού των Σοσιαλδημοκρατών και των Φιλελεύθερων στον α’ γύρο, ο φιλοευρωπαίος πρωθυπουργός, Μαρσέλ Τσολάκου, υπέβαλε την παραίτησή του. Επομένως εκ των πραγμάτων την επόμενη μέρα, θα πρέπει να διαμορφωθεί μια νέα κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Σε αυτό το πλαίσιο, αναλυτές εκτιμούν ότι μια νίκη του Σίμιον στις προεδρικές εκλογές μπορεί μεν να οδηγήσει σε μια δεξιά στροφή της χώρας. Από την άλλη, δεν αποκλείεται η κοινοβουλευτική συνεργασία του κόμματος του Σίμιον (AUR) με τους Σοσιαλδημοκράτες, ενώ ανοιχτό είναι και το ενδεχόμενο πρόωρων βουλευτικών εκλογών.
Την εκλογική διαδικασία παρακολουθεί στενά η Ευρωπαϊκή Ενωση, ενώ αίσθηση είχε προκαλέσει και η αντίδραση της Ουάσιγκτον στην πρώτη εκλογική διαδικασία, η οποία είχε κατηγορήσει το Βουκουρέστι για «καταπάτηση της δημοκρατίας» μετά τον αποκλεισμό Γκεοργκέσκου.
Ο πρόεδρος της Ρουμανίας έχει ορισμένες σημαντικές εκτελεστικές αρμοδιότητες σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, εθνικής ασφάλειας, αμυντικών δαπανών και διορισμών δικαστικών. Εκπροσωπεί επίσης τη χώρα, μέλος του ΝΑΤΟ, στη διεθνή σκηνή.
Πολωνία: Εκλογές «υψηλού ρίσκου»
Προεδρικές κάλπες στήνονται την Κυριακή και στην Πολωνία με τον Guardian να κάνει λόγο για «εκλογές υψηλού ρίσκου».
Σύμφωνα με τις συνταγματικές προβλέψεις, στην Πολωνία ο πρόεδρος έχει επιρροή στην εξωτερική και αμυντική πολιτική, καθώς και ισχυρές εξουσίες άσκησης βέτο στη νομοθεσία που ψηφίζεται από το κοινοβούλιο.
Από το 2023, πρωθυπουργός της χώρας είναι ο Ντόναλντ Τουσκ, έπειτα από τον σχηματισμό μιας ιδεολογικά ετερόκλητης και εύθραυστης συμμαχίας φιλοδυτικών κομμάτων. Κοινή συνισταμένη της κυβέρνησης Τουσκ είναι η αντιστροφή των πολιτικών που εφάρμοσε κατά την οκταετή διακυβέρνησή του το εθνικολαϊκίστικο κόμμα PiS (Νόμος και Δικαιοσύνη).
Παρά τις προθέσεις του Τουσκ και των συμμάχων του, η δυναμική της κυβέρνησης να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις της προσκρούει στη δυνατότητα βέτο που έχει ο πρόεδρος, Αντρέι Ντούντα, σύμμαχος της προηγούμενης κυβέρνησης και σταθερός υποστηρικτής του Ντόναλντ Τραμπ.
Οπως σχολιάζει ο Guardian, μια νίκη του φιλοκυβερνητικού στρατοπέδου στην προεδρική κούρσα θα ανοίξει τον δρόμο στην εκπλήρωση μερικών από τις φιλελεύθερες υποσχέσεις της κυβέρνησης σε κοινωνικά ζητήματα όπως οι αμβλώσεις και τα δικαιώματα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας.
Στις δημοσκοπήσεις προηγείται ο 53χρονος Ράφαου Τσασκόφσκι, κεντρώος δήμαρχος Βαρσοβίας και μέλος του κόμματος του Ντόναλντ Τουσκ. Βασικός του αντίπαλος ο 42χρονος συντηρητικός Κάρολ Ναβρότσκι, τυπικά ανεξάρτητος, αλλά ουσιαστικά υποψήφιος του PiS. Ανερχόμενο πρόσωπο στην πολιτική ζωή της χώρας, ο Ναβρότσκι ευελπιστεί σε ένα «rebranding» του PiS, διατηρώντας βέβαια τις βασικές αιχμές του κόμματος σε θέματα όπως η μετανάστευση και οι πράσινες πολιτικές.
Θεωρείται σχεδόν σίγουρο ότι Τσασκόφσκι και Ναβρότσκι θα πάρουν τα δύο εισιτήρια για τον β’ γύρο της 1ης Ιουνίου. Ο 38χρονος Σλάβομιρ Μέντζεν, υποψήφιος της Ακροδεξιάς, προσπαθεί να μπει σφήνα και να αμφισβητήσει τον Ναβρότσκι, όμως, όπως επισημαίνει ο Guardian, καταγράφει το τελευταίο διάστημα δημοσκοπική κάμψη. Ο Μέντζεν, πάντως, φαίνεται πως έχει ήδη στραμμένο το βλέμμα του στις βουλευτικές εκλογές του 2027.
Τι συμβαίνει στην Πορτογαλία
Η Πορτογαλία οδηγείται την Κυριακή στις τρίτες πρόωρες βουλευτικές εκλογές στα τελευταία τρία χρόνια.
Ο λόγος; Η απόφαση του κεντροδεξιού πρωθυπουργού Λουίς Μοντενέγκρο να αναβαπτιστεί εκλογικά έπειτα από δημοσιεύματα και καταγγελίες που εγείρουν ερωτήματα σχετικά με τις επιχειρηματικές δραστηριότητες της οικογένειάς του.
Ο επικεφαλής της Δημοκρατίας Συμμαχίας (AD) αντιμετωπίζει κριτική σχετικά με μια συμβουλευτική εταιρεία με αντικείμενο την προστασία δεδομένων που ίδρυσε το 2021 και την οποία μεταβίβασε στη σύζυγο και τους γιους του τον επόμενο χρόνο.
Ο Μοντενέγκρο -ο οποίος αρνείται οποιαδήποτε παράβαση ή παραβίαση της δεοντολογίας- ζήτησε ψήφο εμπιστοσύνης τον Μάρτιο, λέγοντας ότι ήθελε «να δώσει τέλος στο κλίμα μόνιμων υπονοούμενων» σε βάρος του. Ομως έχασε την ψηφοφορία και η χώρα οδηγείται σε νέες εκλογές.
Οι δημοσκοπήσεις, πάντως, δείχνουν ότι οι δυναμικές των κομμάτων δεν έχουν διαφοροποιηθεί συγκριτικά με τις προηγούμενες εκλογές. Το AD του Μοντενέγκρο προηγείται με 33%, ακολουθεί το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PS) με 26%, και το Ακροδεξιό Chega (Αρκετά) με 17%.
Σύμφωνα με τον Guardian, ο Μοντενέγκρο θα δυσκολευτεί να σχηματίσει ευρύ κυβερνητικό σχηματισμό, ακόμη κι αν συμμαχήσει με τη μικρότερη Φιλελεύθερη Πρωτοβουλία που στις δημοσκοπήσεις κινείται πέριξ του 6%.
Ο Μοντενέγκρο έχει ξεκαθαρίσει πως αποκλείει κάθε πιθανή συνεργασία με το Chega, παρόλα αυτά επικριτές του υποστηρίζουν πως η κυβέρνηση έχει υιοθετήσει ακροδεξιές πολιτικές, ειδικά στο μεταναστευτικό. Παράλληλα, διακινείται το σενάριο ότι σε περίπτωση εκλογικής ήττας της Κυριακή, δεν αποκλείεται ο Μοντενέγκρο να αντικατασταθεί από κάποιο πρόσωπο διατεθειμένο να συνομιλήσει με το Chega.
Στις προηγούμενες εκλογές, το AD είχε εξασφαλίσει 80 έδρες, το Σοσιαλιστικό Κόμμα 78 και το Chega, στο οποίο ηγείται ο Αντρέ Βεντούρα, είχε αυξήσει τις έδρες του από 12 σε 50.
Πηγή: Guardian