Την ώρα που η Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει τελειοποιήσει την τέχνη της εργαλειοποίησης της μετανάστευσης, για να εκβιάζει την Ευρώπη, στη Λιβύη αναδεικνύεται ένας νέος επίδοξος μιμητής. Ο στρατάρχης Χαλίφα Χαφτάρ, μέχρι πρότινος σφοδρός πολέμιος του τουρκολιβυκού συμφώνου, όχι μόνο προσεγγίζει τώρα την Αγκυρα, αλλά υιοθετεί και τη στρατηγική της: να χρησιμοποιεί τις μεταναστευτικές ροές ως μοχλό πίεσης προκειμένου να εξασφαλίσει διεθνή αναγνώριση και χρηματοδότηση.
Σύμφωνα με το Reuters (8 Ιουλίου 2025), η ανατολική κυβέρνηση της Λιβύης –υπό τον Χαφτάρ– έφτασε στο σημείο να απαγορεύσει την είσοδο ολόκληρης ευρωπαϊκής αποστολής, κηρύσσοντας ανεπιθύμητους όχι μόνο τον επίτροπο Μετανάστευσης της ΕΕ αλλά και τους υπουργούς Ιταλίας, Μάλτας και Ελλάδας. Η κίνηση αυτή δεν είναι απλώς ένδειξη περιφρόνησης προς τις Βρυξέλλες, είναι απόδειξη ότι η πρακτική Ερντογάν έχει γίνει σχολή για κάθε αυταρχικό ηγέτη που θέλει να εκβιάσει την Ευρώπη.
Για χρόνια, η Τουρκία χρησιμοποιεί τους πρόσφυγες σαν ανθρώπινη ασπίδα και σαν διαπραγματευτικό όπλο. Το Atlantic Council και το Migration Policy Institute τεκμηριώνουν πώς το καθεστώς Ερντογάν απέσπασε πάνω από 6 δισ. ευρώ και πολιτικά προνόμια, απειλώντας κάθε τόσο ότι θα «ανοίξει τις πύλες» για εκατομμύρια πρόσφυγες προς την Ευρώπη.
Το Politico μίλησε ξεκάθαρα για «διπλωματία της απειλής», που έγινε η βασική γλώσσα συνεννόησης με τις Βρυξέλλες. Το μήνυμα ήταν απλό: «Ή πληρώνετε και σιωπάτε για την καταστολή και τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ή σας πλημμυρίζουμε με ροές».
Η ΕΕ έκανε αυτό που γνωρίζει καλύτερα: υποχώρησε!
Και κάθε υποχώρηση απέναντι στον Ερντογάν δεν ήταν μια μεμονωμένη ή αναπόφευκτη παραχώρηση... Ήταν ένα μάθημα σε κάθε αυταρχικό ηγετίσκο ότι η Ευρώπη μπορεί να εκβιάζεται, αρκεί να διαθέτεις αρκετούς πρόσφυγες για να απειλήσεις πως θα τους στείλεις στα σύνορά της.
Η στροφή Χαφτάρ προς την Άγκυρα και η αντιγραφή της τακτικής Ερντογάν δεν θα έπρεπε να ξαφνιάζουν κανέναν. Αντίθετα, είναι το φυσικό και απολύτως προβλέψιμο αποτέλεσμα της χρόνιας ανοχής της Δύσης στους εκβιασμούς της Τουρκίας. Όταν η εργαλειοποίηση της ανθρώπινης δυστυχίας αποδεικνύεται αποδοτική, γίνεται πρότυπο. Όταν η Δύση κλείνει τα μάτια, δίνει το σήμα πως τέτοιες μέθοδοι, όχι μόνο είναι ανεκτές, αλλά επιβραβεύονται!
Ενώ οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αγωνίζονται να διαχειριστούν τη νέα μεταναστευτική κρίση της Λιβύης, το εσωτερικό της Τουρκίας βυθίζεται σε μια πρωτοφανή καθεστωτική αυθαιρεσία. Τα διεθνή μέσα ενημέρωσης περιγράφουν συλλήψεις δημοσιογράφων και χιλιάδων διαδηλωτών που τόλμησαν να καταγγείλουν τη σύλληψη του Εκρέμ Ιμάμογλου. Στο στόχαστρο του Ερντογάν έχει πλέον βρεθεί και ο αρχηγός του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, με τα κυβερνητικά μέσα να τον στοχοποιούν ως «εχθρό του κράτους».
Κι όμως, παρά τον αυταρχισμό, η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για το προσφυγικό συνεχίζεται. Όπως επισημαίνει το Reuters (Απρίλιος 2024), η ΕΕ εξακολουθεί να πληρώνει δισεκατομμύρια για να διατηρεί την «ηρεμία» στα σύνορα, δίχως καμία ουσιαστική πίεση για σεβασμό του κράτους δικαίου στην Τουρκία.
Η ιστορία επαναλαμβάνεται... Όταν οι ηγεσίες των ευρωπαϊκών χωρών σπεύδουν να χρηματοδοτήσουν και να αναγνωρίσουν όποιον εκβιάζει με το προσφυγικό, όταν προτιμούν τη βραχυπρόθεσμη ησυχία από την αρχή και τη σταθερότητα, δεν πρέπει να απορούν που η στρατηγική αυτή διαδίδεται σαν επιδημία.
Η Λιβύη είναι απλώς το επόμενο πεδίο όπου δοκιμάζεται η ίδια συνταγή: ο φόβος της Ευρώπης για το πολιτικό κόστος των μεταναστευτικών ροών είναι το καλύτερο δώρο για κάθε απολυταρχικό καθεστώς που θέλει να ενισχύσει τη νομιμοποίησή του και να γεμίσει τα ταμεία του.
Και όσο οι Βρυξέλλες συνεχίζουν να ανέχονται τον Ερντογάν, θα βρίσκουν διαρκώς απέναντί τους νέους «μαθητές», αποφασισμένους να εφαρμόσουν τα ίδια μαθήματα εκβιασμού με ακόμα μεγαλύτερο κυνισμό.
Πηγή: tomanifesto.gr