Ώθηση στη στρατηγική της Ελλάδας για την περαιτέρω ενίσχυση του ρόλου της χώρας ως κέντρου ενεργειακής τροφοδοσίας της ΝΑ Ευρώπης αναμένεται να δώσουν οι εργασίες της διακυβερνητικής διατλαντικής συνεργασίας για την ενέργεια (P-TEC), που θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα, παρουσία των υπουργών Ενέργειας των ΗΠΑ, Chris Wright και Εσωτερικών Doug Burgum.
Κι ενώ η ΕΕ έχει λάβει την απόφαση απαγόρευσης της εισόδου του ρωσικού φυσικού αερίου από το 2028 και οι ΗΠΑ προσφέρονται στη διάθεση LNG για την αντικατάστασή του, η Αθήνα φιλοξενεί στις 6 και 7 Νοεμβρίου τις εργασίες της Διατλαντικής Συνεργασίας για την Ενέργεια (P-TEC).
Είκοσι τέσσερις χώρες της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης και της εκπροσώπησης της ΕΕ, και οι ΗΠΑ, αλλά και τουλάχιστον 17 πολυεθνικοί όμιλοι από τους κλάδους της ενέργειας και της τεχνολογίας και του AI θα συμμετάσχουν σε δύο Forum που πραγματοποιούνται τις δύο προαναφερόμενες ημερομηνίες στην ελληνική πρωτεύουσα.
Τις εργασίες της P-TEC διοργανώνουν ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου και ο υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ Κρις Ράιτ, ενώ θα συμμετέχουν ο αμερικανός υπουργός Εσωτερικών Νταγκ Μπέργκαμ, ο οποίος θα μετρά τη δεύτερη επίσημη επίσκεψή του στην Ελλάδα σε διάστημα λιγότερο από δύο μήνες, και ο υφυπουργός Εξωτερικών για τη Διαχείριση και τους Πόρους Μάικλ Ρήγας. Συνολικά 400 αξιωματούχοι θα βρεθούν στην Αθήνα στις 6 και 7 Νοεμβρίου.
Η P-TEC
Η Σύμπραξη για τη Διατλαντική Ενεργειακή Συνεργασία (Partnership for Transatlantic Energy Cooperation – P-TEC) ιδρύθηκε με πρωτοβουλία του πρώην υπουργού Ενέργειας των ΗΠΑ, Ρικ Πέρι, στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας των Τριών Θαλασσών (Three Seas Initiative).
Η Πρωτοβουλία των Τριών Θαλασσών είναι μια περιφερειακή πλατφόρμα συνεργασίας, ιδρυθείσα το 2015 από την Πολωνία και την Κροατία, με στόχο την ενίσχυση των δεσμών μεταξύ χωρών που βρίσκονται μεταξύ της Βαλτικής, της Αδριατικής και της Μαύρης Θάλασσας. Κύριοι άξονές της είναι η ενέργεια, οι υποδομές και η ψηφιακή συνδεσιμότητα.
Στόχος της P-TEC είναι η ενίσχυση της ενεργειακής διασυνδεσιμότητας, της ασφάλειας και της συνεργασίας ανάμεσα στις χώρες της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η πρωτοβουλία P-TEC εστιάζει σε κοινές ενεργειακές υποδομές (δίκτυα ηλεκτρισμού, αγωγούς, μεταφορές), με στόχο τη δημιουργία βιώσιμης, ανθεκτικής και συνεργατικής ενεργειακής αγοράς που θα αποφέρει οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη.
Μέλη της P-TEC, τα οποία και θα εκπροσωπηθούν στην Αθήνα στις 6 και 7 Νοεμβρίου από τους υπουργούς Ενέργειας, είναι οι χώρες: Αλβανία, Αυστρία, Βοσνία και Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Κροατία, Κύπρος, Τσεχία, Εσθονία, ΕΕ, Γεωργία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Κόσοβο, Λετονία, Λιθουανία, Μολδαβία, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία, Πολωνία, Ρουμανία, Σερβία, Σλοβακία, Σλοβενία, Ουκρανία, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Την ΕΕ θα εκπροσωπήσει η γενική διευθύντρια Ενέργειας της Ευρ. Επιτροπής Ντίτε Τζουλ Γιόργκενσεν.
Οι εταιρείες
Κολοσσοί της ενέργειας κυρίως ορμώμενοι από τις ΗΠΑ με μπίζνες σε LNG, την έρευνα και εκμετάλλευση υδρογονανθράκων αλλά και την ψηφιακή τεχνολογία και το AI θα βρεθούν στην Αθήνα στη διάρκεια των εργασιών της P-TEC.
Μεγάλοι ενεργειακοί όμιλοι δίνουν το «παρών» στην Ελλάδα. Θα συμμετέχουν στις εργασίες της P-TEC επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις εξορύξεις υδρογονανθράκων και την παραγωγή LNG, όπως η ExxonMobil, η Woodside Energy, η ConocoPhilips, η Cheniere, καθώς και άλλες εταιρείες με κύρια δραστηριότητα το LNG, όπως οι Venture Global LNG, Excelerate Energy και LNG Allies καθώς και επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε άλλους τομείς στην ενέργεια, όπως για παράδειγμα η Italgas (διαχειριστής φυσικού αερίου), οι DTEK, Westinghouse, Global Vision, Concelex, Excelerate Energy, Baker Hughes, E-INFRA και EQT.
Μεγάλο ενδιαφέρον αποκτούν και η έλευση στην Αθήνα στελεχών των Google και Amazon. Οι δύο κορυφαίοι τεχνολογικοί κολοσσοί επενδύουν στα Data Centers αναζητώντας ενεργειακές πηγές για τη λειτουργία τους.
Φυσικά, συμμετοχή στις εργασίες της P-TEC και πιο συγκεκριμένα σε επιχειρηματικό φόρουμ που διοργανώνεται στο πλαίσιο της υπουργικής συνάντησης θα έχουν και μεγάλες ελληνικές εταιρείες: Οι ΔΕΗ, HELLENiQ ENERGY, ΔΕΠΑ Εμπορίας, ΑΔΜΗΕ, Metlen, Motor Oil και ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, καθώς και ναυτιλιακές εταιρείες, λένε οι πληροφορίες ότι θα παρευρεθούν στο φόρουμ.
Γιατί στην Ελλάδα
Πάντως, η επιλογή της ελληνικής πρωτεύουσας δεν είναι τυχαία, καθώς η Ελλάδα έχει αναδειχθεί σε κομβικό ενεργειακό και γεωστρατηγικό κόμβο για την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και των Βαλκανίων όσον αφορά την προμήθεια LNG, μέσω της Ρεβυθούσας και πλέον του FSRU Αλεξανδρούπολης.
Μάλιστα, η P-TEC αναμένεται να ενισχύσει περαιτέρω τον ρόλο της χώρας στην ευρωπαϊκή ενεργειακή σκακιέρα, αφού αναμένεται να κλείσουν οι πρώτες συμφωνίες για την προμήθεια αμερικανικού LNG στην Ελλάδα.
Θυμίζουμε ότι στις 20 Οκτωβρίου μπήκε και επίσημα μπλόκο από την ΕΕ στο ρωσικό αέριο ύστερα από συνεδρίαση του Συμβουλίου Υπουργών στο Λουξεμβούργο, όπου αποφασίστηκε κατά πλειοψηφία η σταδιακή κατάργηση των εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου και πετρελαίου έως τον Ιανουάριο του 2028, ανοίγοντας ουσιαστικά τον δρόμο για την εδραίωση του LNG.
Σε αυτήν την προσπάθεια ο Κάθετος Διάδρομος έχει ρόλο-κλειδί, καθώς η χώρα καλείται να συμβάλει στην κάλυψη του κενού που αφήνει το ρωσικό φυσικό αέριο. Στο πλαίσιο αυτό, η αναζήτηση περισσότερων φορτίων LNG προς αντικατάσταση των περίπου 3 δισ. κυβικά μικρόμετρα ρωσικού αερίου σημαίνει ότι θα χρειαστεί να δαπανώνται, σύμφωνα με εκτιμήσεις, περίπου 150 εκατ. ευρώ ετησίως.
Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ για το εννεάμηνο του 2025, ο ρόλος του LNG ενισχύθηκε σημαντικά στις εισαγωγές, καλύπτοντας άνω του 40% των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου σε σύγκριση με περίπου 26% στους πρώτους 9 μήνες του 2024, με το σημείο της Αγίας Τριάδας (Ρεβυθούσα) να αποτελεί την βασική πύλη εισόδου και την Αμφιτρίτη (FSRU Αλεξανδρούπολης) να ακολουθεί.
Κύριος προμηθευτής LNG παρέμειναν οι ΗΠΑ, οι οποίες κάλυψαν το 88% των εισαγωγών (19,62 TWh), ενώ ακολούθησαν η Νιγηρία, η Νορβηγία και η Αλγερία.
«Η χώρα μας θα βρεθεί στο επίκεντρο των παγκόσμιων ενεργειακών εξελίξεων. Δύο είναι οι στόχοι μας από το P-TEC. Πρώτον, να διασφαλίσουμε και να ενισχύσουμε περαιτέρω τη γεωστρατηγική θέση χώρας μας, ως εισόδου στην Ευρώπη του αμερικανικού LNG και, δεύτερον, να συναφθούν σημαντικές εμπορικές συμφωνίες που θα φέρουν κέρδος για τη χώρα μας. Και είμαστε αισιόδοξοι ότι θα υπάρξουν τέτοιες συμφωνίες για την ενέργεια», ανέφερε σχετικά ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου.
Ασφάλεια και επενδύσεις
Την πρώτη ημέρα του συνεδρίου, στις 6 Νοεμβρίου, συμμετέχοντες υπουργοί, θεσμικοί εκπρόσωποι, διεθνείς οργανισμοί και στελέχη κορυφαίων επιχειρήσεων του ενεργειακού τομέα από Αμερική, Ευρώπη και Ελλάδα συζητούν για τις νέες ενεργειακές τάσεις και τη διαμόρφωση των προϋποθέσεων για μια ασφαλή, βιώσιμη και ανταγωνιστική ενεργειακή αγορά.
Τις εργασίες ανοίγουν οι υπουργοί Ενέργειας ΗΠΑ και Ελλάδας, Κρις Ράιτ και Σταύρος Παπασταύρου, με ένα fire-side chat. Ακολουθεί πιθανότατα η ομιλία του αμερικανού υπουργού Εσωτερικών, Νταγκ Μπέργκαμ.
Μεταξύ των θεματικών ενοτήτων που θα συζητηθούν στα πάνελ περιλαμβάνονται: ο ρόλος του φυσικού αερίου στη νέα ενεργειακή γεωγραφία της Ευρώπης, ο κάθετος διάδρομος του φυσικού αερίου, η προσέλκυση κεφαλαίων για επενδύσεις σε ενεργειακές υποδομές, η συμβολή της ενέργειας στην ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης, η ενίσχυση της ανθεκτικότητας των ενεργειακών συστημάτων και οι αναδυόμενες τεχνολογίες.
Η πρώτη ημέρα θα ολοκληρωθεί με επίσημο δείπνο υψηλών προσκεκλημένων. Ιδιαίτερης σημασίας είναι το πάνελ αφιερωμένο στην Ελλάδα, στο οποίο η πολιτική ηγεσία θα παρουσιάσει τα πεπραγμένα καθώς και τον μακροπρόθεσμο και μεσοπρόθεσμο σχεδιασμό στον τομέα της ενέργειας.
Η δεύτερη ημέρα του Συνεδρίου, στις 7 Νοεμβρίου, είναι αφιερωμένη στις υπουργικές εργασίες του P-TEC, με τη συμμετοχή υπουργών Ενέργειας και υψηλόβαθμων εκπροσώπων από τις συμμετέχουσες χώρες.
Οι συζητήσεις θα επικεντρωθούν στην ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και της επάρκειας εφοδιασμού, στη διαμόρφωση στρατηγικών για βιώσιμες ενεργειακές υποδομές, καθώς και στον ρόλο του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) ως μοχλού ανταγωνιστικότητας και περιφερειακής σταθερότητας.
Η παγκόσμια προσφορά LNG
Σύμφωνα με τον οίκο αναλύσεων Drewry, το 2025 χαρακτηρίζεται ως έτος ύφεσης για τις παραγγελίες πλοίων LNG, καθώς καταγράφηκε πτώση 56% στις νέες παραγγελίες σε σχέση με το 2024.
Έτσι, μόλις 38 νέα πλοία παραγγέλθηκαν το εννεάμηνο του 2025, έναντι 86 το προηγούμενο έτος, λόγω χαμηλού ρυθμού λήψης επενδυτικών αποφάσεων (FID), υψηλών τιμών και κανονιστικών αβεβαιοτήτων.
Όσον αφορά το 2026, η παγκόσμια προσφορά LNG αναμένεται να αυξηθεί κατά περίπου 10%, λόγω νέων έργων υγροποίησης και της επέκτασης του κοιτάσματος North Field East στο Κατάρ.
Μάλιστα, η υπερπροσφορά αναμένεται να επηρεάσει και τις επενδύσεις σε νέα projects, αλλά και τον ναυτιλιακό κλάδο των πλοίων μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG Carriers) και όχι μόνο σε επίπεδο ναύλων αλλά και νέων ναυπηγήσεων.
Ωστόσο, ο επικεφαλής του κλίματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Κουρτ Βάντενμπεργκε, κάλεσε πρόσφατα τα κράτη -μέλη να διασφαλίσουν ότι οι νέοι τερματικοί σταθμοί εισαγωγής LNG δεν «θα γίνουν αχρησιμοποίητα περιουσιακά στοιχεία με την πάροδο του χρόνου», επισημαίνοντας ότι υπάρχει αρκετά μεγάλος κίνδυνο» να συμβεί αυτό.