16 Αυγούστου 1943: Η Σφαγή του Κομμένου της Άρτας από τους Γερμανούς κατακτητές και η αιματοβαμμένη 1η Ορεινή Μεραρχία της Βέρμαχτ

Στις 16 Αυγούστου 1943 σημειώθηκε η μεγάλη σφαγή των κατοίκων στο Κομμένο της Άρτας από τα Ναζιστικά στρατεύματα κατοχής.

Τις προηγούμενες ημέρες ομάδες Γερμανών στρατιωτών του τακτικού στρατού, της «Βέρμαχτ» και όχι Ες-Ες, σε έλεγχο ρουτίνας της περιοχής, η οποία τυπικώς ανήκε στη ζώνη ευθύνης των Ιταλών κατακτητών, καθώς η Ιταλία δεν είχε εισέτι συνθηκολογήσει, κάτι που έγινε μετά από λίγες μέρες, στις 8 Σεπτεμβρίου 1943, διαπιστώνουν την ύπαρξη ανταρτών τόσο του ΕΔΕΣ του Συνταγματάρχη Ναπολέοντος Ζέρβα, όσο και του ΕΛΑΣ της περιοχής, στην πλατεία του χωριού Κομμένο Άρτας. Αμέσως ενημερώνουν τους ανωτέρους τους και η είδηση, ιεραρχικώς, φτάνει στη διοίκηση της 1^ης Ορεινής Μεραρχίας (1 Gebirgs Division), ή «1^ης Μεραρχίας Ορεινών Κυνηγών», με διοικητή τον Αντιστράτηγος Στέτνερ (Walter Stettner Ritter von Grabenhofen), ο οποίος διοίκησε τη Μεραρχία από τις 17 Δεκεμβρίου 1942, μέχρι και τις 18 Οκτωβρίου 1944, που ανήκε στη δύναμη του 22^ου Σώματος Ορεινών Κυνηγών, με Διοικητή τον Αντιστράτηγο Χούμπερτ Λαντς.

Το ξημέρωμα της 16^ης Αυγούστου, μετά τις 05:00, περίπου 100 στρατιώτες του 12^ου Λόχου του 98^ου Συντάγματος Ορεινών Κυνηγών της Μεραρχίας, με διοικητή τον Υπολοχαγό Βίλλιμπαλντ Ρέζερ, οπλισμένοι με όλμους, πολυβόλα, χειροβομβίδες και αυτόματα όπλα, περικύκλωσαν το χωριό.

Εκείνη την ημέρα στο Κομμένο είχαν έρθει και κάτοικοι από γειτονικά χωριά για τον εορτασμό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου αλλά και για να παραστούν σε ένα γάμο. Η εντολή που είχε λάβει ο Υπολοχαγός Ρέζερ ήταν να μην ζήσει κανείς κάτοικος.

Παρά την πλήρη απουσία ανταρτών από την περιοχή του χωριού, οι στρατιώτες επιτίθενται στους κατοίκους χωρίς διακρίσεις φύλου και ηλικίας. Από τους 680 κατοίκους του χωριού θα δολοφονηθούν εν ψυχρώ οι 317, από τους οποίους 74 παιδιά μέχρι 10 ετών! Συνολικώς, 20 οικογένειες θα εξοντωθούν ολοκληρωτικώς και 181 σπίτια θα καούν! Είναι μια από τις μεγαλύτερες σφαγές των κατακτητών στη διάρκεια της κατοχής στην πατρίδα μας! Το μεσημέρι μετά τη σφαγή οι δήμιοι θα μαζευτούν στο σπίτι του προέδρου του χωριού γλεντώντας γύρω από τα πτώματα της οικογένειάς του.

Για να δικαιολογηθούν οι Γερμανοί θα ισχυριστούν ότι έδωσαν μάχη με τους αντάρτες σκοτώνοντας 130 από αυτούς, πράγμα απολύτως ψευδές. Στη δίκη της Νυρεμβέργης οι υπεύθυνοι της σφαγής θα πέσουν στα μαλακά.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο Σύνταγμα που ανήκε ο λόχος που έκανε τη σφαγή στο Κομμένο υπηρετούσε και ένας Αυστριακός Υπολοχαγός, ο οποίος και διετάχθη να συντάξει την αναφορά των γεγονότων της σφαγής (της «επιχειρήσεως εναντίον των ανταρτών», κατά τους Γερμανούς), ονόματι Κουρτ Βαλντχάιμ, ο γνωστός μετέπειτα Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ και Καγκελάριος της Αυστρίας!

Αυτά.

Στο σημείο αυτό πιστεύουμε ότι πρέπει να έχουμε υπόψη μας μερικά στοιχεία από τη δράση της 1^ης Ορεινής Μεραρχίας (1^ης Μεραρχία Ορεινών Κυνηγών), με το προσωνύμιο «Εντελβάϊς», που ήταν το γνωστό λουλούδι των Άλπεων, που στη συνέχεια αποτέλεσε και το έμβλημα όλων των Ορεινών Δυνάμεων του Γερμανικού Στρατού και εφέρετο ως patch στο δεξί μανίκι του χιτωνίου της στολής όλων των Ορεινών Κυνηγών ανεξαρτήτως βαθμού! Και αυτό γιατί η Μεραρχία αυτή, αν και δεν ανήκε στα φανατικά Ες-Ες, εντούτοις πέρα από τις πολεμικές επιχειρήσεις στις οποίες συμμετείχε από την αρχή του πολέμου και διακρίθηκε ιδιαιτέρως σε Πολωνία, Γαλλία και τη Ρωσική εκστρατεία, έγινε διαβόητη για τη σκληρότητά της σε αντιαντάρτικες επιχειρήσεις στη Γιουγκοσλαβία, την Αλβανία και ιδιαιτέρως την Ελλάδα, συμμετέχοντας με μονάδες της σε σφαγές αμάχων και καταστροφές χωριών και κωμοπόλεων!

Συμφώνως με στοιχεία που αντλήθηκαν από το www.wikipidia.org η 1^η Ορεινή Μεραρχία συγκροτήθηκε στις 9 Απριλίου 1938 στο φημισμένο κέντρο χειμερινού τουρισμού των γερμανικών Άλπεων, το Garmisch Partenkirchen, έχοντας ως «πυρήνα» της την 1^η Ορεινή Ταξιαρχία, η οποία είχε συγκροτηθεί με τη σειρά της στις 1 Ιουνίου 1935.

Την 1^η Σεπτεμβρίου 1939, η 1^η Ορεινή Μεραρχία συμμετέσχε στην εισβολή στη Γερμανία, ως τμήμα της Ομάδος Στρατιών Νότου, όπου διακρίθηκε πολεμώντας στη νότια Πολωνία, στα Καρπάθια όρη και στο Λβοφ, το σημερινό ουκρανικό Λβίβ.

Στις 8 Σεπτεμβρίου 1939, οι μονάδες της Μεραρχίας ενεπλάκησαν στο πρώτο – από τα πολλά – εγκλήματα πολέμου που διέπραξαν οι στρατιώτες της στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (Β’ΠΠ) στο χωριό Rozdziel, όπου οι Ορεινοί Κυνηγοί της σκοτώνοντας εν ψυχρώ 6 πολίτες και 3 αιχμαλώτους πολέμου, καίγοντας όλο το χωριό και προσπαθώντας να εκτελέσουν άλλους 250 πολίτες, ευτυχώς ανεπιτυχώς, καθώς κατάφεραν να διαφύγουν την τελευταία στιγμή!

Στη Μάχη της Γαλλίας, η Μεραρχία ανήκε στο XVIII (18^ο) Σώμα Στρατού, που είχε επιλεγεί να συμμετάσχει στις επιχειρήσεις εναντίον της Μεγάλης Βρετανίας και του Γιβραλτάρ, που όμως ακυρώθηκαν (επιχειρήσεις «Θαλάσσιος Λέων» και «Φήλιξ» αντιστοίχως).

Ακολούθως, τον Απρίλιο του 1941, η Μεραρχία συμμετείχε στην εισβολή στη Γιουγκοσλαβία ως μέρος της 2^ης Στρατιάς, ενώ από τις 22 Ιουνίου 1941, με την έναρξη της γερμανικής εισβολής στη Σοβιετική Ένωση, συμμετείχε στις επιχειρήσεις αυτές.

Στις 30 Ιουνίου 1930, η Μεραρχία κατέλαβε το Λβοφ/Λβιφ, που τότε – βάσει των όρων της Συμφωνίας Ναζιστικής Γερμανίας – Σοβιετικής Ενώσεως του Μρεστ-Λιτόφσκ για το διαμελισμό και μοίρασμα της καταληφθείσας Πολωνίας, είχε περιέλθει στην τότε Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Ουκρανίας. Στο Λβοφ οι άνδρες της 1^ης Ορεινής Μεραρχίας ανακάλυψαν τα νεκρά σώματα χιλιάδων κρατουμένων της διαβόητης Σοβιετικής NKVD, που τους εκτέλεσε γιατί απλούστατα δεν μπορούσε να τους μεταφέρει κατά την υποχώρησή τους – αποχώρηση από την πόλη.

Κατά τη Ρωσική εκστρατεία η 1^η Ορεινή Μεραρχία συμμετείχε στις επιχειρήσεις της διασπάσεως της «Γραμμής Στάλιν» ntain Division continued its advance into the Soviet Union, participating in the br, της προελάσεως και υπερβάσεως των ποταμών Δνείπερου και Μίους, στη δεύτερη μάχη του Χάρκοβ, τον Μάϊο του 1942, και στις επιθετικές επιχειρήσεις στη νότιο Ρωσία προς τον Καύκασο (Επιχείρηση Edelweiss).

Εκεί, συμβολικώς και για λόγους προπαγάνδας, η Μεραρχία απέστειλε ένα μικρό τμήμα εξαιρετικά έμπειρων ορειβατών – Ορεινών Κυνηγών, οι οποίοι, στις 21 Αυγούστου 1942, ύψωσαν τη Γερμανική Σημαία στην υψηλότερη κορυφή της οροσειράς του Καυκάσου, το όρος Ελμπρούς.

Στα τέλη Δεκεμβρίου 1942, με την κατάσταση στο Στάλινγκραντ συνεχώς να χειροτερεύει, και την πλήρη περικύκλωση της 6^ης Γερμανικής Στρατιάς από τον Κόκκινο Στρατό, η 1^η Ορεινή Μεραρχία, που τότε ανήκε στη δύναμη της 17^ης Στρατιάς, διετάχθη να αποσυρθεί από την περιοχή του Καυκάσου προς το προγεφύρωμα του Κουμπάν.

Τον Απρίλιο του 1943, η 1^η Ορεινή Μεραρχία μεταστάθμευσε στην εξαιρετικά ορεινή Γιουγκοσλαβία προκειμένου να συμμετάσχει στις αντιαντάρτικες επιχειρήσεις εναντίον των ανταρτών του Τίτο (Επιχείρηση Case Black), και αργότερα με την ίδια αποστολή, μεταστάθμευσε εκ νέου στην Ελλάδα.

Το Νοέμβριο του 1943, η 1^η Ορεινή Μεραρχία επέστρεψε πάλι στη Γιουγκοσλαβία προκειμένου να συμμετάσχει στις αντιαντάρτικες επιχειρήσεις “Kugelblitz”, “Schneesturm” και “Waldrausch”.

Το Μάρτιο του 1944 η Μεραρχία συμμετέσχε στην επιχείρηση “Margarethe”, δηλαδή τη γερμανική εισβολή στην ως τότε σύμμαχο των Γερμανών Ουγγαρία.

Τον Αύγουστο του 1944, μετά την επιχείρηση “Rübezahl” στη Γιουγκοσλαβία, η 1^η Ορεινή Μεραρχία συμμετείχε στον αμυντικό αγώνα για την υπεράσπιση του Βελιγραδίου από τον προελαύνοντα Κόκκινο Στρατό, υφιστάμενη σημαντικές απώλειες. Στη διάρκεια των επιχειρήσεων αυτών, στις 17 Οκτωβρίου 1944, τραυματίστηκε βαρύτατα στην περιοχή Αβάλα, κοντά στο Βελιγράδι, πολεμώντας στην πρώτη γραμμή, ο επί διετία διοικητής της Μεραρχίας Αντιστράτηγος Στέτνερ, ο οποίος πέθανε την επομένη.

Τον Μάρτιο του 1945, η 1^η Ορεινή Μεραρχία μετονομάστηκε σε «1^η Λαϊκή Ορεινή Μεραρχία» (1. Volks-Gebirgs Division), ενώ η τελευταία μεγάλη επιχειρήση στην οποία συμμετέσχε ήταν στη λίμνη Μπάλατον της Ουγγαρίας, εναντίον του 3^ου Ουκρανικού Μετώπου, ενώ τον Μάϊο του 1945 παραδόθηκε στους Αμερικανούς στην Αυστρία, οπότε και διαλύθηκε.

Εγκλήματα Πολέμου που διέπραξε η 1^η Ορεινή Μεραρχία

Το Σεπτέμβριο του 1939, στη διάρκεια της εισβολής στην Πολωνία, προσωπικό της Μεραρχίας βοήθησε της Αστυνομικές Μεραρχίες να συλλάβουν Εβραίους πολίτες στην πόλη Przemyśl, προκειμένου να μεταφερθούν στη Γερμανία ως δωρεάν εργατικό δυναμικό.

Στη διάρκεια των αντιαντάρτικων επιχειρήσεων στη Γιουγκοσλαβία (Μάϊος – Ιούνιος 1943) η 1^η Ορεινή Μεραρχία διέπραξε εγκλήματα πολέμου εναντίον ανταρτών και πολιτών. Στον «απολογισμό της δράσεως» της Μεραρχίας στις επιχειρήσεις αυτές, στο τέλος Ιουνίου 1943, σημειώνεται με γερμανική ακρίβεια, ότι η Μεραρχία συνέλαβε 498 αιχμαλώτους, από τους οποίους πυροβολήθηκαν οι 411!

Στις 6 Ιουλίου 1943 η Μεραρχία επιτέθηκε στο Αλβανικό χωριό Μπορόβε, όπου έκαψε όλα τα σπίτια του, σκοτώνοντας 107 πολίτες μεταξύ των οποίων και όλα τα μέλη πέντε οικογενειών. Το νεότερο θύμα ήταν 5 μηνών και το μεγαλύτερο 73 ετών!

Στις 25 Ιουλίου 1943, Ορεινοί Κυνηγοί της Μεραρχίας επιτέθηκαν στο ελληνικό χωριό της Μουσιοτίτσας, σκοτώνοντας εν ψυχρώ 153 αθώους πολίτες!

Στις 16 Αυγούστου 1943, όπως προαναφέρθηκε, είχαμε τη σφαγή στο Κομμένο της Άρτας, από άνδρες του 98^ου Συντάγματος Ορεινών Κυνηγών του Αντισυνταγματάρχη Γιόζεφ Ζάλμινγκερ (Josef Salminger), δολοφόνησαν εν ψυχρώ 317 αθώους κατοίκους του.

Τον Σεπτέμβριο του 1943, μετά τη συνθηκολόγηση της Ιταλίας, άνδρες της 1^ης Ορεινής Μεραρχίας δολοφόνησαν εν ψυχρώ, με διάφορους τρόπους, 5.200 Ιταλούς στρατιωτικούς στην Κεφαλονιά.

Στις αρχές Οκτωβρίου 1943, άνδρες της Μεραρχίας δολοφόνησαν εν ψυχρώ ΟΛΟΥΣ τους αξιωματικούς και υπαξιωματικούς της 151^ης Ιταλικής Μεραρχίας Πεζικού “Perugia”, που είχαν παραδοθεί στην Αλβανία.

Την 1^η Οκτωβρίου 1943, μετά το θάνατο σε ενέδρα Ελλήνων ανταρτών του Διοικητή του 98^ου Συντάγματος Ορεινών Κυνηγών Αντισυνταγματάρχη Salminger, ο Διοικητής του XXII (22^ου) Ορεινού Σώματος Αντιστράτηγος Lanz, oδιέταξε «την άνευ οίκτου ανταποδοτική δράση» σε ακτίνα 20 χιλιομέτρων από το σημείο που σκοτώθηκε ο Salminger, με αποτέλεσμα την εκτέλεση 92 από τους 96 κατοίκους του χωριού Λυγγιάδες που ατυχώς ήταν εντός του χώρου αυτού.

Όπως σημειώνεται στο www.wikipidia.org λεπτομερής κατάλογος των εγκλημάτων της Μεραρχίας υπάρχει στο σχετικό βιβλίο του H. F. Meyer με τίτλο «Το αιματοβαμμένο Εντελβάϊς: η 1^η Ορεινή Μεραρχία στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο».